ศาล

ศาล เป็นองค์กรสาธารณะที่มีหน้าที่ในการวินิจฉัยข้อพิพาทเกี่ยวกับพลเมือง แรงงาน กิจการ และอาชญากรรมภายใต้กฎหมาย ในกฎหมายทั่วไปและกฎหมายพลเมือง ศาลนับว่าเป็นทางออกของข้อพิพาทต่าง ๆ เป็นที่ทราบกันอยู่แล้วว่า ทุก ๆ คนมีสิทธิ์ที่จะนำข้อกล่าวหามาใช้ในศาลได้ ในขณะเดียวกัน ผู้ถูกกล่าวหาก็มีสิทธิ์ที่จะแก้ต่างในศาลได้เช่นกัน

ศาลจะสามารถบังคับใช้อำนาจได้ผ่านการพิจารณาโดยอำนาจตุลาการ ซึ่งตามหลักแล้วตุลาการจะไม่สร้างกฎหมายขึ้นมาเองตามหลักการแยกใช้อำนาจ แต่จะใช้การตีความจากกฎหมายให้สอดคล้องกับข้อเท็จจริงในแต่ละคดี

เขตอำนาจศาล

เขตอำนาจศาล หมายถึง พื้นที่และประเภทคดีที่ศาลนั้นมีอำนาจในการพิจารณาพิพากษาคดีตามกฎหมายที่บัญญัติ^[1] ซึ่งอาจแบ่งเขตอำนาจของแต่ละศาลได้ตามลักษณะทางภูมิศาสตร์ ปริมาณคดีในท้องที่ และอำนวยความสะดวกผู้มาติดต่อราชการ^[2]

ระบบของศาล

ในแต่ละประเทศแบ่งระบบของศาลออกเป็น 2 รูปแบบ ได้แก่^[3]

ระบบศาลเดี่ยว: คือไม่มีการจัดตั้งศาลขึ้นมาสำหรับการพิจารณาคดีที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายมหาชนโดยเฉพาะ เป็นการใช้กฎหมายในรูปแบบกฎหมายจารีตประเพณี พัฒนาโดยผู้พิพากษาผ่านทางการตัดสินคดีความของศาล และศาลชำนัญพิเศษอื่น ๆ โดยให้ศาลยุติธรรมมีอำนาจวินิจฉัยในทุกข้อพิพาท^[4]

ระบบศาลคู่: คือการตั้งศาลขึ้นมาสำหรับการพิจารณาคดีที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายมหาชน แยกออกมาจากศาลยุติธรรมในลักษณะคู่ขนาน อาจมีมากกว่าสองศาล ซึ่งใช้ระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร

ศาลระหว่างประเทศ

ศาลในประเทศไทย

การตั้งศาลขึ้นใหม่เพื่อพิจารณาพิพากษาคดีใดคดีหนึ่งหรือคดีที่มีข้อหาฐานใดฐานหนึ่งโดยเฉพาะแทนศาลที่มีอยู่ตามกฎหมายสำหรับพิจารณาพิพากษาคดีนั้น จะกระทำมิได้

ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พุทธศักราช 2560) ศาลมี 4 ประเภท^[5] คือ