วัดหัวเวียง (จังหวัดแม่ฮ่องสอน)

วัดหัวเวียง เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลจองคำ อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน มีที่ดินตั้งวัดเนื้อที่ 5 ไร่ 3 งาน 95 ตารางวา

วัดหัวเวียง
ชื่อสามัญ	วัดหัวเวียง, วัดกลางเวียง
ที่ตั้ง	ตำบลจองคำ อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	มหานิกาย
พระพุทธรูปสำคัญ	พระเจ้าพาราละแข่ง
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดหัวเวียงสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2406 ตามประวัติวัดระบุว่า หัวเวียง ก็คือ หัวเมือง สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2390 จากนั้นจึงสร้างวัดขึ้น ไม่ทราบนามผู้สร้างวัด ทราบแต่ว่าเป็นวัดแห่งที่สองของเมืองแม่ฮ่องสอน ชาวเมืองแม่ฮ่องสอนเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า วัดกลางเวียง วัดได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2519 เขตวิสุงคามสีมากว้าง 40 เมตร ยาว 80 เมตร

เสนาสนะที่สำคัญ คือ วิหารพระเจ้าพาราละแข่ง เป็นวิหารไม้ ศิลปกรรมแบบศิลปะไทใหญ่ เป็นอาคารไม้ที่แบ่งพื้นที่ของอาคารออกเป็น 2 ส่วน มีส่วนยอด ที่ทำเป็นหลังคาซ้อนชั้นเหมือนปราสาทจำนวน 2 ยอด ยอดแรกเป็นปยาทาดแบบพม่า ส่วนอีกยอดหนึ่งเป็นปยาทาดมีโดมด้านบน ซึ่งได้รับอิทธิพลศิลปะตะวันตกแบบอังกฤษ 1 ใน 2 ยอด (ยอดแบบอังกฤษ) เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูป พระเจ้าพาราละแข่ง เป็นพระพุทธรูปสำคัญประจำเมือง โดยสร้างขึ้นจำลองจากพระมหามัยมุนี สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2460 จองโพหญ่าและจองหวุ่นนะ สองพ่อค้าวัวพร้อมด้วยคณะเดินทางไปยังเมืองมัณฑะเลย์เพื่อจัดสร้างพระพุทธรูปองค์นี้ ยังได้บรรจุพระบรมสารีริกธาตุขนาดเท่าเม็ดข้าวโพดที่ในพบเชี่ยนหมากในป่า เมื่อสร้างพระพุทธรูปเสร็จจึงได้แยกออกเป็น 9 ชิ้น บรรทุกลงเรือ 9 ลำ น้ำหนักรวม 999 กิโลกรัม ล่องมาตามแม่น้ำสาละวิน ขึ้นที่ท่าเรือบ้านท่าโป่งแดง จังหวัดแม่ฮ่องสอน จากนั้นนำไปประกอบที่วัดพระธาตุดอยกองมู ก่อนอัญเชิญไปประดิษฐานยังวัดหัวเวียงจนถึงปัจจุบัน

อุโบสถวัดหลังใหม่ สร้างตามแบบอย่างสถาปัตยกรรมไทใหญ่ผสมผสานพม่า เป็นอาคารคอนกรีตหลังคายกชั้นสูงเป็นชั้น ๆ มุงกระเบื้องประดับลายเจาะสังกะสี