รหัสมอร์ส

รหัสมอร์ส (อังกฤษ: Morse code) เป็นวิธีการส่งข้อความเป็นชุดสัญญาณเสียง, ไฟ หรือเสียงเคาะ และจะมีลักษณะเป็นขีด และจุด เป็นภาษาที่ใช้กันได้ทั่วโลก สามารถเทียบเคียงเสียงอักษรได้ เริ่มแรกรหัสนี้เริ่มต้นขึ้นในราวกลาง ค.ศ. 1830 โดย ซามูเอล เอฟ. บี. มอร์ส (Samuel F. B. Morse) และ อัลเฟรต เวล (Alfred Vail) ได้คิดค้นเครื่องส่งโทรเลขโดยใช้กระแสไฟฟ้าควบคุมสนามแม่เหล็กของเครื่องรับปลายทางผ่านทางสายส่งสัญญาณ แต่ไม่ค่อยนิยม เนื่องจากมีโอกาสผิดพลาดสูง

แผนผังอักษรและตัวเลขรหัสมอร์ส

รหัสมอร์สในปัจจุบัน

ปัจจุบันยังมีการใช้งานรหัสมอร์สอย่างมากในวงการวิทยุสมัครเล่น การติดต่อบางรูปแบบรหัสมอร์สยังสามารถใช้งานได้ดีที่สุด เช่นการติดต่อ สะท้อนออโรรา เป็นต้น ข้อดีอีกประการของการติดต่อแบบรหัสมอร์สผ่านวิทยุสื่อสารคือ ใช้แถบความถี่น้อยมากเมื่อเทียบกับการสื่อสารระบบอื่น ๆ เป็นการประหยัดความถี่ สามารถใช้งานพร้อม ๆ กันได้โดยไม่มีการรบกวนกัน

รหัสมอร์สมาตรฐานสากล

ตัวอักษรและตัวเลข

ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส
A	·–	J	·– – –	S	···	1	·– – – –
B	–···	K	–·–	T	–	2	··– – –
C	–·–·	L	·–··	U	··–	3	···– –
D	–··	M	– –	V	···–	4	····–
E	·	N	–·	W	·– –	5	·····
F	··–·	O	– – –	X	–··–	6	–····
G	– –·	P	·– –·	Y	–·– –	7	– –···
H	····	Q	– –·–	Z	– –··	8	– – –··
I	··	R	·–·	0	– – – – –	9	– – – –·

เครื่องหมาย

เครื่องหมาย	รหัสมอร์ส	เครื่องหมาย	รหัสมอร์ส
มหัพภาค [.]	·–·–·–	ทวิภาค [:]	– – –···
จุลภาค [,]	– –··– –	อัฒภาค [;]	–·–·–·
ปรัศนี [?]	··– –··	เสมอภาค [ = ]	–···–
ฟันหนูซี่เดียว [']	·– – – –·	เส้นแบ่งเศษส่วน	–··–·
อัศเจรีย์ [!]	–·–·– –	ยัติภังค์ [-]	–····–
ทับ [/]	–··–·	ขีดล่าง [_]	··– – ·–
วงเล็บเปิด [(]	–·– –·	อัญประกาศ ["]	·–··–·
วงเล็บปิด [)]	–·– –·–	เครื่องหมายดอลลาร์ [$]	···–··–
เครื่องหมายและ [&]	·–···	เครื่องหมาย At [@]	·– –·–·

รหัสมอร์สภาษาไทย

รหัสสัญญาณมอร์สภาษาไทย เกิดขึ้นครั้งแรกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

เมื่อแรกเริ่มกิจการโทรเลขในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประเทศไทยใช้วิธีการรับส่งโทรเลขด้วยรหัสสัญญาณมอร์สสากล อักษรโรมัน ข้อความที่ใช้ในการส่งโทรเลขจึงต้องเขียนด้วยภาษาอังกฤษเท่านั้น หากต้องการส่งข้อความเป็นภาษาไทย ก็ต้องแปลข้อความนั้นเป็นภาษาอังกฤษก่อน แล้วส่งไปเป็นตัวอักษรโรมัน หรือเขียนเป็นข้อความภาษาไทยด้วยตัวอักษรโรมัน ซึ่งวิธีดังกล่าวทำให้ล่าช้า และอาจคลาดเคลื่อนได้ง่าย

กรมไปรษณีย์โทรเลข จึงเล็งเห็นความจำเป็นที่จะต้องใช้รหัสสัญญาณมอร์สภาษาไทย เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ประชาชน อีกทั้งทหารกับกรมรถไฟหลวง ก็จำเป็นต้องใช้รหัสสัญญาณโทรเลขแบบเดียวกัน จึงได้ตั้งคณะกรรมการประกอบด้วย ฝ่ายกลาโหม ฝ่ายกรมรถไฟหลวง และฝ่ายกรมไปรษณีย์โทรเลข เพื่อพิจารณาจัดทำรหัสสัญญาณมอร์สภาษาไทย กระทั่งสำเร็จและประกาศใช้อย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2455 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

การจัดทำรหัสสัญญาณมอร์สภาษาไทยนั้น คณะกรรมการได้อาศัยรหัสสัญญาณมอร์สสากลเป็นหลัก โดยเพิ่มเติมรหัสสัญญาณให้มากขึ้น เนื่องจากภาษาไทยมีจำนวนตัวพยัญชนะและสระมากกว่าตัวอักษรโรมันในภาษาอังกฤษ รหัสสัญญาณมอร์สภาษาไทยจึงมีพยัญชนะ 30 ตัว สระและวรรณยุกต์ 21 ตัว ทั้งนี้ คณะกรรมการมิได้กำหนดรหัสสัญญาณประจำทุกตัวพยัญชนะและสระในภาษาไทย เพราะหากพยัญชนะหรือสระตัวใดมีเสียงเหมือนกัน เช่น ค – ฆ , ด – ฎ , ส – ศ – ษ , ท – ธ – ฑ – ฒ , สระ ไ - ไ ก็จะกำหนดให้ใช้สัญญาณเดียวกัน ส่วนตัวเลขและเครื่องหมายวรรคตอน ยังคงใช้อย่างรหัสสัญญาณมอร์สสากล

กิจการโทรเลขของไทย ได้มีระบบวิธีการรับส่งด้วยรหัสสัญญาณมอร์สภาษาไทยที่ครบถ้วนสมบูรณ์เป็นครั้งแรก ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ช่วยให้หน่วยงานราชการ และประชาชน สามารถติดต่อสื่อสารด้วยโทรคมนาคมสมัยใหม่ได้อย่างสะดวกรวดเร็วและถูกต้องแม่นยำมากยิ่งขึ้น

พยัญชนะ

โปรดสังเกตว่ารหัสมอร์สอักษรไทยบางตัวตรงกับอักษรโรมัน โดยเฉพาะอักษรที่อ่านออกเสียงอย่างเดียวกัน เช่น M กับ ม หรือ N กับ น เป็นต้น

ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส
ก	– –·	ข ฃ	–·–·	ค ฅ ฆ	–·–	ง	–·– –·	จ	–··–·
ฉ	– – – –	ช ฌ	–··–	ซ	– –··	ญ	·– – –	ด ฎ	–··
ต ฏ	–	ถ ฐ	–·–··	ท ธ ฑ ฒ	–··– –	น ณ	–·	บ	–···
ป	·– –·	ผ	– –·–	ฝ	–·–·–	พ ภ	·– –··	ฟ	··–·
ม	– –	ย	–·– –	ร	·–·	ล ฬ	·–··	ว	·– –
ศ ษ ส	···	ห	····	อ	–···–	ฮ	– –·– –	ฤ ฤๅ	·–·– –

สระ

ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส
สระ ะ	·–···	สระ า	·–	สระ อิ	··–··	สระ อี	··	สระ อึ	··– –·
สระ อื	··– –	สระ อุ	··–·–	สระ อู	– – –·	สระ เ	·	สระ แ	·–·–
ไ ใ	·–··–	โ	– – –	สระ อำ	···–·

วรรณยุกต์

ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส
ไม้เอก	··–	ไม้โท	···–	ไม้ตรี	– –···	ไม้จัตวา	·–·–·

เครื่องหมาย

ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส
ไม้หันอากาศ	·– –·–	ไม้ไต่คู้	– – –· ·	การันต์	– –··–	ไม้ยมก	–·– – –
ฯ	– –·–·	ฯลฯ	– – – · -	" "	·–··–·	( )	–·– –·–

แหล่งข้อมูลอื่น

• โปรแกรมแปลรหัสมอร์ส เสียง และสัญญาณแฟลช (ในภาษาอังกฤษ)
• รหัสมอร์ส และตารางรหัสมอร์สภาษาไทย เก็บถาวร 2008-02-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ภาควิชาฟิสิกส์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล