พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ
มหาอำมาตย์ตรี[2] นายพันตรี พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ (19 พฤษภาคม พ.ศ. 2404 - 13 มีนาคม พ.ศ. 2480) เป็นพระโอรสใน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์ ประสูติแต่ หม่อมทรัพย์
| พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ | |
|---|---|
| พระวรวงศ์เธอ ชั้น 2 พระองค์เจ้าชั้นตรี | |
 | |
| องคมนตรี | |
| ดำรงตำแหน่ง | 19 กันยายน พ.ศ. 2435[1] |
| ประสูติ | 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2404 |
| สิ้นพระชนม์ | 13 มีนาคม พ.ศ. 2480 (75 ปี) |
| หม่อม | 6 คน |
| พระบุตร | 18 คน |
| ราชสกุล | มาลากุล |
| ราชวงศ์ | จักรี |
| พระบิดา | สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามหามาลา กรมพระยาบำราบปรปักษ์ |
| พระมารดา | หม่อมทรัพย์ |
| รับใช้ | กองทัพบกสยาม |
|---|---|
| ชั้นยศ | .svg){kind=small} พันตรี |
พระประวัติ
แก้พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ พระนามเดิม หม่อมเจ้าอลังการ อดีตองคมนตรี อธิบดีกรมส่วย รัฐมนตรี ปลัดทูลฉลองกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ สภานายกรัฐมนตรี บังคับการกรมพระคชบาล และข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลปราจีนบุรี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระสุพรรณบัฏ สถาปนาขึ้นเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ ถือศักดินา 3000 เมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443 เนื่องในวันฉัตรมงคล[3] เครื่องยศในเวลารับพระสุพรรณบัฏ หีบหมากเสวยไม้แดงหุ้มทองคำลงยา ตราครุฑ 1 หีบ[4] เป็นผู้ให้กำเนิดวงการภาพยนตร์ไทย โดยจัดให้มีการละเล่น ซีนีมาโตแครฟ จากกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส ณ โรงละครหม่อมเจ้าอลังการ ข้างประตูสามยอด ถือเป็นครั้งแรกที่มีการจัดการฉายในประเทศไทย และเป็นวิวัฒนาการใหม่ในโลกขณะนั้น[5]
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ สิ้นพระชนม์ เมื่อวันที่ 13 มีนาคม พ.ศ. 2479 (แบบปัจจุบันคือ พ.ศ. 2480) ที่ปราจีนบุรี ด้วยโรคลมอัมพาต ปัจจุบันคือเส้นโลหิตแตก ประชวรไม่กี่วันก็สิ้นพระชนม์
พระโอรส-พระธิดา
แก้พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ เสกสมรสกับหม่อมเล็ก จ.จ.[6] หม่อมเจิม หม่อมผาด หม่อมนวล หม่อมทรัพย์ และหม่อมถนอม มีพระโอรส-พระธิดา จำนวน 18 คน ดังนี้
ในหม่อมเล็ก
- หม่อมราชวงศ์ณัฐสฤษดิ์ สมรสกับบุญช่วย มีธิดา 2 คน
- หม่อมราชวงศ์ฐิตะไชย
- หม่อมราชวงศ์ไขฉวี สมรสกับนาวาเอก หลวงประพรรดิ์จักรกิจ ราชนาวี (แสวง หาสตะนันทน์) มีบุตร-ธิดา 8 คน
- หม่อมราชวงศ์ศรีธวัช สมรสกับทองอยู่ ทัพชูวงศ์ มีบุตร-ธิดา 5 คน และถมยา มั่นมณี มีบุตร 3 คน
- หม่อมราชวงศ์พัฒนา สมรสกับเหมย เดี่ยวเด่น มีบุตร-ธิดา 5 คน, ละม้าย ภูเดช มีบุตร-ธิดา 7 คน และเที่ยง บ้านกลาง มีบุตร-ธิดา 6 คน
- หม่อมราชวงศ์บรรจง สมรสกับสุดจิตต์ เตมียสูตย์ มีธิดา 2 คน และกับนายแพทย์โพธิ์ นาคะเสถียร มีบุตร-ธิดา 2 คน
ในหม่อมเจิม ศรียาภัย
- หม่อมราชวงศ์จรูญรัตน์ สมรสกับสวัสดิ์ (สกุลเดิม หทยานนท์) มีบุตร-ธิดา 2 คน
ในหม่อมผาด
- หม่อมราชวงศ์ประเทือง สมรสกับละออ มีบุตร-ธิดา 6 คน และสุภาพ มีธิดา 1 คน
ในหม่อมนวล
- หม่อมราชวงศ์แฉล้ม สมรสกับพันตรี นายแพทย์ หลวงฉัตรพลรักษ์ (ฉัตร พงศ์ศักดิ์) มีบุตร 1 คน
ในหม่อมทรัพย์
- หม่อมราชวงศ์ชลอ มาลากุล
ในหม่อมถนอม
- หม่อมราชวงศ์แข สมรสกับรัตน เชื้อสุวรรณ มีธิดา 1 คน
- หม่อมราชวงศ์ประยูร สมรสกับสว่าง (สกุลเดิม วรรณมิตร) มีธิดา 1 คน, สีนวล มีบุตร-ธิดา 4 คน และอุทัย มีบุตร 1 คน
- หม่อมราชวงศ์สมพงษ์ สมรสกับประทุม (สกุลเดิม ศรีใหม่) มีบุตร-ธิดา 7 คน
- หม่อมราชวงศ์สมถวิล สมรสกับประธาน เขียวลายเลิศ มีธิดา 1 คน
- หม่อมราชวงศ์เจริญ สมรสกับสำเนียง (สกุลเดิม เปรมสมิทธ์) มีบุตร-ธิดา 9 คน
- หม่อมราชวงศ์ขจิตร์ สมรสกับร้อยตรีเดชา เจริญชื่น มีบุตรธิดา 2 คน
- หม่อมราชวงศ์ละเวียด สมรสกับศิริ ปานไหล่ มีบุตรธิดา 3 คน
พระเกียรติยศ
แก้พระอิสริยยศ
แก้- หม่อมเจ้าอลังการ (19 พฤษภาคม พ.ศ. 2404 – 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443)
- พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ (25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443 – 13 มีนาคม พ.ศ. 2479)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
แก้- พ.ศ. 2443 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)[7] - พ.ศ. 2436 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.)[8] - พ.ศ. 2423 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 5 เบญจมาภรณ์มงกุฎไทย (บ.ม.)[9] - พ.ศ. 2441 –
เหรียญราชินี (ส.ผ.)[10]
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
อ้างอิง
แก้- เชิงอรรถ
- ↑ การพระราชพิธีศรีสัจปานกาล พระราชทานพระชัยวัฒน์ องค์เล็ก แลเครื่องราชอิสริยาภรณ์ แลตั้งองคมนตรี (หน้า ๒๐๑)
- ↑ ประกาศพระบรมราชโองการ ประกาศพระราชทานยศแก่ข้าราชการ กระทรวงมหาดไทย (หน้า ๙๙๔)
- ↑ "สถาปนาพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าอลังการ" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-08-15. สืบค้นเมื่อ 2021-04-17.
- ↑ เครื่องยศที่ได้รับพระราชทานเวลารับพระสุพรรณบัตร แลสุพรรณบัตร
- ↑ ธำรงศักดิ์ อายุวัฒนะ. ราชสกุลจักรีวงศ์ และราชสกุลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2544. 490 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-222-648-2
- ↑ จตุตถจุลจอมเกล้า
- ↑ ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ
- ↑ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 10 หน้า 417
- ↑ พระราชทานตราเครื่องราชอิสริยยศ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 1 หน้า 542
- ↑ "พระราชทานเหรียญราชินี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. หน้า 15 (ตอน 26): หน้า 283. 25 กันยายน ร.ศ. 117. สืบค้นเมื่อ 17 มีนาคม พ.ศ. 2564.
{{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=และ|date=(help)