พระมาตลี (สันสกฤต: मातलि, อักษรโรมัน: Mātali) เป็นเทพบุตรผู้เป็นสารถีของพระอินทร์ เทวราชตามคติศาสนาฮินดู (หรือท้าวสักกะตามคติศาสนาพุทธ)[1] นอกจากนี้พระองค์ยังทรงมีฐานะเป็นราชทูตสำคัญอันนำราชสาส์นของพระอินทร์เพื่อเชิญท้าวทุษยันต์ (สามีนางศกุนตลา) มาเป็นจอมทัพเพื่อปราบปรามบรรดาอสูรในบทละครอภิชญานศากุนตลัมของมหากาพย์มหาภารตะ[2] ในปัทมะปุราณะ พระองค์เป็นคู่ปุจฉาวิสัชนากับท้าวยยาติ ในด้านปรัชญาแนวทางโลกิยะกับโลกุตรธรรมในด้านต่าง ๆ[3] พระองค์มีบทบาทอย่างมากในทศชาติชาดกเรื่องพระเนมิราช[4][5] และพระองค์เป็นสัญลักษณ์ของกรมการขนส่งทางบก กระทรวงคมนาคม และกรมการขนส่งทหารบกรวมถึงหน่วยบัญชาการรักษาดินแดนของประเทศไทยด้วย[6] นอกจากนี้ในโองการไหว้ครูบวงสรวงเซ่นวักบัตรพลีชุมนุมเทวดาของศาสนาฮินดูในประเทศไทยและศาสนาผีรวมถึงคนทรงพื้นเมืองท้องถิ่นของไทยยังปรากฏนามของพระองค์ในฐานะสักขีพยานเช่นกัน[7][8][9]

มาตลี
พระมาตลีทูลถวายราชรถแด่พระราม จิตรกรรมแบบประเพณีอินเดียในปัจจุบัน
ที่ประทับดาวดึงส์
คัมภีร์ปุราณะ, รามายณะ, มหาภารตะ
บิดา-มารดาShamika (บิดร), Tapasvini (มารดร)

อ้างอิง แก้

  1. Dowson, John (2013-11-05). A Classical Dictionary of Hindu Mythology and Religion, Geography, History and Literature (ภาษาอังกฤษ). Routledge. p. 205. ISBN 978-1-136-39029-6.
  2. SrinagarAshram. Abhijnana Shakuntalam Of Kalidasa M R Kale. p. 42.
  3. www.wisdomlib.org (2019-08-23). "Mātali's Discourse on Old Age [Chapter 64]". www.wisdomlib.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-11-28.
  4. http://www.relations.tu.ac.th/board/detail.aspx?id=1526
  5. http://www.larnbuddhism.com/buddha/nemirash2.html
  6. https://www.sarakadee.com/2019/12/11/matuli/
  7. http://www.watkaokrailas.com/articles/42276054/%E0%B9%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B4%E0%B8%8D%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%9E.html
  8. https://www.stou.ac.th/offices/rdec/nakornnayok/main/onlineexhibitions/Ayuthaya/AyuttayaPage2.html
  9. https://watsritawee.org/article-394/