วิกิพีเดีย

ผู้ใช้:Poonpun2016/กระบะทราย

< ผู้ใช้:Poonpun2016
สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ผู้ใช้:Poonpun2016/กระบะทราย (แก้ความกำกวม)
บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา

อรรถาภิธาน (อังกฤษ: thesaurus) หรือ พจนานุกรมคำไวพจน์ เป็นงานอ้างอิงสำหรับค้นหาคำไวพจน์ และบางครั้งก็มีคำตรงกันข้าม นักเขียนมักใช้คำเหล่านี้เพื่อช่วยค้นหาคำที่ดีที่สุดในการแสดงความคิด:

...เพื่อค้นหาคำ หรือกลุ่มคำที่สามารถแสดงความคิดออกมาได้อย่างเหมาะสมตามสมควรที่สุด

— ปีเตอร์ มาร์ก โรเกต, 1852[1]

พจนานุกรมคำไวพจน์ มีประวัติศาสตร์ที่ยาวนานซึ่งคำว่า 'อรรถาภิธาน' ได้ถูกใช้ในปี ค.ศ. 1852 โดยปีเตอร์ มาร์ก โรเกต ในหนังสืออรรถาภิธานของโรเกต

ขณะที่บางอรรถาภิธาน เช่น อรรถาภิธานของโรเกต กลุ่มคำในลำดับชั้น ความหมาย และอนุกรมวิธาน ของแนวคิด ส่วนอื่นๆ จะจัดเรียงตามตัวอักษรหรือในลักษณะอื่น

พจนานุกรมส่วนใหญ่ไม่มีคำจำกัดความ แต่พจนานุกรมหลายเล่มมีรายการคำพ้องความหมาย

บางอรรภาภิธาน และพจนานุกรมคำไวพจน์ ได้บันทึกลักษณะความแตกต่างระหว่างคำที่คล้ายกัน, with notes on their "connotations and varying shades of meaning".[2] Some synonym dictionaries are primarily concerned with differentiating synonyms by meaning and usage. Usage manuals such as Fowler's Dictionary of Modern English Usage often prescribe appropriate usage of synonyms.

Writers sometimes use thesauri to avoid repetition of words — elegant variation — which is often criticized by usage manuals: "writers sometimes use them not just to vary their vocabularies but to dress them up too much".[3]

นิรุกติศาสตร์ แก้

คำว่า อรรถาภิธาน (thesaurus) มาจากภาษาละติน thēsaurus, which in turn comes from Greek θησαυρός (thēsauros) 'treasure, treasury, storehouse'.[4] The word thēsauros is of uncertain etymology.[4][5][6]

กระทั่ง คริสต์ศตวรรษที่ 19 พจนานุกรมคืออะไรก็ได้ที่เป็นพจนานุกรม หรือสารานุกรม,[6] เช่นเดียวกับใน Thesaurus Linguae Latinae (พจนานุกรมภาษาละติน, 1532) และ อรรถาภิธานภาษากรีก (Dictionary of the Greek Language, 1572). It was Roget who introduced the meaning "collection of words arranged according to sense", in 1852.[4]

ประวัติ แก้

 
ปีเตอร์ มาร์ก โรเกต ผู้ประพันธ์หนังสือ อรรถาภิธานของโรเกต

ในสมัยโบราณ ฟิโลแห่งบิบลอส ได้ประพันธ์ข้อความที่สามารถเรียกได้ว่าปัจจุบันคือ อรรถาภิธาน เป็นครั้งแรก ในสันสกฤต อมรโกศ เป็นอรรถาภิธานในรูปแบบกลอน ซึ่งประพันธ์ขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 4

The study of synonyms became an important theme in 18th-century philosophy, and Condillac wrote, but never published, a dictionary of synonyms.[7][8]

Some early synonym dictionaries include:

  • John Wilkins, An Essay Towards a Real Character, and a Philosophical Language and Alphabetical Dictionary (1668) are a "regular enumeration and description of all those things and notions to which names are to be assigned". They are not explicitly synonym dictionaries — in fact, they do not even use the word "synonym" — but they do group synonyms together.[9][10][11]
  • Gabriel Girard, La Justesse de la langue françoise, ou les différentes significations des mots qui passent pour synonymes (1718)[12]
  • John Trusler, The Difference between Words esteemed Synonyms, in the English Language; and the proper choice of them determined (1766)[13]
  • Hester Lynch Piozzi, British Synonymy (1794)[14]
  • James Leslie, Dictionary of the Synonymous Words and Technical Terms in the English Language (1806)[15]
  • George Crabb, English Synonyms Explained (1818)[16]

Roget's Thesaurus, first compiled in 1805 by Peter Mark Roget, and published in 1852, follows John Wilkins' semantic arrangement of 1668. Unlike earlier synonym dictionaries, it does not include definitions or aim to help the user to choose among synonyms. It has been continuously in print since 1852, and remains widely used across the English-speaking world.[17] Roget described his thesaurus in the foreword to the first edition:[18]

It is now nearly fifty years since I first projected a system of verbal classification similar to that on which the present work is founded. Conceiving that such a compilation might help to supply my own deficiencies, I had, in the year 1805, completed a classed catalogue of words on a small scale, but on the same principle, and nearly in the same form, as the Thesaurus now published.

องค์กร แก้

แนวคิด แก้

Roget's original thesaurus was organized into 1000 conceptual Heads (e.g., 806 Debt) organized into a four-level taxonomy. For example, debt is classed under V.ii.iv:[19]

Class five, Volition: the exercise of the will
Division Two: Social volition
Section 4: Possessive Relations
Subsection 4: Monetary relations.

Each head includes direct synonyms: Debt, obligation, liability, ...; related concepts: interest, usance, usury; related persons: debtor, debitor, ... defaulter (808); verbs: to be in debt, to owe, ... see Borrow (788); phrases: to run up a bill or score, ...; and adjectives: in debt, indebted, owing, .... Numbers in parentheses are cross-references to other Heads.

The book starts with a Tabular Synopsis of Categories laying out the hierarchy,[20] then the main body of the thesaurus listed by Head, and then an alphabetical index listing the different Heads under which a word may be found: Liable, subject to, 177; debt, 806; duty, 926.[21]

Some recent versions have kept the same organization, though often with more detail under each Head.[22] Others have made modest changes such as eliminating the four-level taxonomy and adding new heads: one has 1075 Heads in fifteen Classes.[23]

Some non-English thesauri have also adopted this model.[24]

In addition to its taxonomic organization, the Historical Thesaurus of English (2009) includes the date when each word came to have a given meaning. It has the novel and unique goal of "charting the semantic development of the huge and varied vocabulary of English".

Different senses of a word are listed separately. For example, three difference senses of "debt" are listed in three different places in the taxonomy:[25]
A sum of money that is owed or due; a liability or obligation to pay

Society
Trade and Finance
Management of Money
Insolvency
Indebtedness [noun]


An immaterial debt; an obligation to do something

Society
Morality
Duty or obligation
[noun]


An offence requiring expiation (figurative, Biblical)

Society
Faith
Aspects of faith
Spirituality
Sin
[noun]
instance of

ตามตัวอักษร แก้

Other thesauri and synonym dictionaries are organized alphabetically.

Most repeat the list of synonyms under each word.[26][27][28][29]

Some designate a principal entry for each concept and cross-reference it.[30][31][32]

A third system interfiles words and conceptual headings. Francis March's Thesaurus Dictionary gives for liability: Contingency, Credit–Debt, Duty–Dereliction, Liberty–Subjection, Money, each of which is a conceptual heading.[33] The Credit—Debt article has multiple subheadings, including Nouns of Agent, Verbs, Verbal Expressions, etc. Under each are listed synonyms with brief definitions, e.g. "Credit. Transference of property on promise of future payment." The conceptual headings are not organized into a taxonomy.

Benjamin Lafaye's Synonymes français (1841) is organized around morphologically related families of synonyms (e.g. logis, logement),[34] and his Dictionnaire des synonymes de la langue française (1858) is mostly alphabetical, but also includes a section on morphologically related synonyms, which is organized by prefix, suffix, or construction.[8]

Contrasting senses แก้

Before Roget, most thesauri and dictionary synonym notes included discussions of the differences among near-synonyms, as do some modern ones.[29][28][27][2]

Merriam-Webster's Dictionary of Synonyms is a stand-alone modern English synonym dictionary that does discuss differences.[30] In addition, many general English dictionaries include synonym notes.

Several modern synonym dictionaries in French are primarily devoted to discussing the precise demarcations among synonyms.[35][8]

องค์ประกอบเพิ่มเติม แก้

Some include short definitions.[33]

Some give illustrative phrases.[29]

Some include lists of objects within the category (hyponyms), e.g. breeds of dogs.[29]

สองภาษา แก้

พจนานุกรมไวพจน์สองภาษา ได้รับการออกแบบมาสำหรับผู้เรียนภาษา พจนานุกรมฉบับหนึ่งให้คำศัพท์ภาษาฝรั่งเศสต่าง ๆ เรียงตามตัวอักษร พร้อมคำแปลภาษาอังกฤษและตัวอย่างการใช้[36] อีกรายการหนึ่งถูกจัดเรียงตามอนุกรมวิธานด้วยตัวอย่าง การแปล และบันทึกการใช้งานบางส่วน[37]

สารสนเทศศาสตร์และการประมวลผลภาษาธรรมชาติ แก้

บทความหลัก: อรรถาภิธาน (การสืบค้นข้อมูล)

ในห้องสมุด และสารสนเทศศาสตร์ อรรถาภิธาน เป็นประเภทหนึ่งของคำศัพท์ควบคุม.

อรรถาภิธาน สามารถเป็นส่วนหนึ่ของภววิทยา และเป็นตัวแทนในระบบองค์กรความรู้อย่างง่าย (SKOS)[38]

อรรถาภิธาน ได้ถูกใช้ในการประมวลผลภาษาธรรมชาติสำหรับการแก้ความกำกวมคำศัพท์[39] and text simplification for machine translation systems.[40]

ดูเพิ่ม แก้

บรรณานุกรม แก้

  • W.E. Collinson, "Comparative Synonymics: Some Principles and Illustrations", Transactions of the Philological Society 38:1:54–77, November 1939, doi:10.1111/j.1467-968X.1939.tb00202.x
  • Gerda Hassler, "Lafaye's Dictionnaire des synonymes in the History of Semantics" in Sheli Embleton, John E. Joseph, Hans-Josef Hiederehe, The Emergence of the Modern Language Sciences, John Benjamins 1999, ISBN 1556197594, p. 1:27–40
  • Werner Hüllen, "Roget's Thesaurus, deconstructed" in Historical Dictionaries and Historical Dictionary Research, papers from the International Conference on Historical Lexicography and Lexicology, University of Leicester, 2002, Max Niemeyer Verlag 2004, ISBN 3484391235, p. 83–94
  • Werner Hüllen, A history of Roget's thesaurus : origins, development, and design, Oxford University Press 2004, ISBN 0199254729
  • Werner Hüllen, Networks and Knowledge in Roget's Thesaurus, Oxford, January 2009, doi:10.1093/acprof:oso/9780199553235.001.0001, ISBN 0199553238
  • Gertrude E. Noyes, "The Beginnings of the Study of Synonyms in England", Publications of the Modern Language Association of America (PMLA) 66:6:951–970 (December 1951) doi:10.2307/460151 JSTOR 460151
  • Eric Stanley, "Polysemy and Synonymy and how these Concepts were Understood from the Eighteenth Century onwards in Treatises, and Applied in Dictionaries of English" in Historical Dictionaries and Historical Dictionary Research, papers from the International Conference on Historical Lexicography and Lexicology, University of Leicester, 2002, Max Niemeyer Verlag 2004, ISBN 3484391235, p. 157–184

อ้างอิง แก้

  1. ↑ Roget, Peter. 1852. Thesaurus of English Language Words and Phrases.
  2. ↑ 2.0 2.1 American Heritage Dictionary of the English Language, 5th edition, Houghton Mifflin Harcourt 2011, ISBN 9780547041018, p. xxvii
  3. ↑ Edwin L. Battistella, "Beware the thesaurus", OUPblog, "Oxford University Press's Academic Insights for the Thinking World", February 11, 2018
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 "thesaurus". Online Etymology Dictionary.
  5. ↑ R. S. P. Beekes, Etymological Dictionary of Greek, Brill, 2009, p. 548.
  6. ↑ 6.0 6.1 Oxford English Dictionary s.v.
  7. ↑ Embleton
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 B. Lafaye, Dictionnaire des synonymes de la langue française, Hachette 1869, 3rd edition
  9. ↑ John Wilkins, An Essay Towards a Real Character, and a Philosophical Language, London 1668 full text
  10. ↑ John Wilkins, William Lloyd (anonymously), An Alphabetical Dictionary Wherein all English Words According to their Various Significations, Are either referred to their Places in the Philosophical Tables, Or explained by such Words as are in those Tables, London 1668 full text
  11. ↑ Natascia Leonardi, "An Analysis of a Seventeenth Century Conceptual Dictionary with an Alphabetical List of Entries and a Network Definition Structure: John Wilkins' and William Lloyd's An Alphabetical Dictionary (1668)" in Historical Dictionaries and Historical Dictionary Research, papers from the International Conference on Historical Lexicography and Lexicology, University of Leicester, 2002, Max Niemeyer Verlag 2004, ISBN 3484391235, p. 39-52
  12. ↑ Gabriel Girard, La Justesse de la langue françoise, ou les différentes significations des mots qui passent pour synonymes, Paris 1718, full text
  13. ↑ John Trusler (anonymously), The Difference between Words esteemed Synonyms, in the English Language; and the proper choice of them determined, London, 1766 full text
  14. ↑ Hester Lynch Piozzi, British Synonymy; or, an Attempt Regulating the Choice of Words in Familiar Conversation, Dublin 1794 full text
  15. ↑ James Leslie, Dictionary of the Synonymous Words and Technical Terms in the English Language, Edinburgh, 1806 full text
  16. ↑ George Crabb, English Synonyms Explained, in Alphabetical Order with Copious Illustrations and Examples Drawn from the Best Writers, 2nd edition, London 1818 full text
  17. ↑ Hüllen, Werner (2003). "Introduction - Oxford Scholarship". oxfordscholarship.com. doi:10.1093/acprof:oso/9780199254729.001.0001. ISBN 978-0-19-925472-9. สืบค้นเมื่อ 26 March 2018.
  18. ↑ Roget, P. M. (1982). "Prefact to the first edition, 1852". ใน Lloyd, Susan M. (บ.ก.). Roget's Thesaurus of English Words and Phrases (New ed.). Harlow: Longman. p. xix.
  19. ↑ Peter Mark Roget, Thesaurus of English words and phrases, classified so as to facilitate the expression of ideas, 1853, V.ii.iv, p. 204
  20. ↑ Roget, op.cit. p. xxvi
  21. ↑ Roget, op.cit. p. 349
  22. ↑ e.g., George Davidson, ed., Thesaurus of English words and phrases (150th Anniversary Edition), Penguin, 2002, ISBN 0141004428, p. 454
  23. ↑ Barbara Ann Kipfer, ed., Roget's International Thesaurus, 7th edition, Collins Reference, 2010, ISBN 9780061715228
  24. ↑ Daniel Péchoin, Thésaurus Larousse, Larousse 1991, ISBN 9782033201074
  25. ↑ Christian Kay, Jane Roberts, Michael Samuels, Irené Wotherspoon, Historical Thesaurus of the Oxford English Dictionary, Oxford University Press 2009, ISBN 9780199208999, p. ix
  26. ↑ Longman Synonym Dictionary, Rodale Press and Longman Group, 1986, ISBN 0582893224
  27. ↑ 27.0 27.1 Charlton Laird, Michael Agnes, eds., Webster's New World Roget's A-Z Thesaurus, Macmillan USA, 3rd edition, 1971, ISBN 0028632818
  28. ↑ 28.0 28.1 Christine A. Lindberg, The Oxford American Thesaurus of Current English, Oxford University Press, 1999, ISBN 0195133757
  29. ↑ 29.0 29.1 29.2 29.3 Oxford Thesaurus of English, 3rd edition, 2009, ISBN 9780199560813
  30. ↑ 30.0 30.1 Merriam-Webster's Dictionary of Synonyms : Choose Words with Precision, 1994, ISBN 0877799067 uses an asterisk
  31. ↑ Henri Bertaud du Chazaud, Dictionnaire de synonyms et contraires, Le Robert "Les Usuels", 1998, ISBN 2850364568
  32. ↑ Roger Boussinot, Dictionnaire des synonymes, analogies et antonymes, Bordas 1981, ISBN 2040120092
  33. ↑ 33.0 33.1 Francis Andrew March, Francis A. March, Jr., March's Thesaurus and Dictionary of the English Language (issued under the editorial supervision of Norman Cousins), Doubleday, 1968, p. 598 full text, 1906 edition
  34. ↑ Pierre Benjamin Lafaye, Synonymes français, Paris 1841 full text
  35. ↑ Henri Bénac, Dictionnaire des synonymes, Hachette 1956, ISBN 2010112199 (1982 edition)
  36. ↑ R.E. Batchelor, M.H. Offord, Using French Synonyms, Cambridge University Press, 1993, ISBN 0521372771
  37. ↑ Marie-Noëlle Lamy, The Cambridge French-English Thesaurus, Cambridge University Press, 1998, ISBN 0521563488
  38. ↑ Miles, Alistair; Bechhofer, Sean (2009). "SKOS simple knowledge organization system reference". W3C Recommendation (ภาษาอังกฤษ). 18: W3C.
  39. ↑ Yarowsky, David. "Word-sense disambiguation using statistical models of Roget's categories trained on large corpora." Proceedings of the 14th conference on Computational linguistics-Volume 2. Association for Computational Linguistics, 1992.
  40. ↑ Siddharthan, Advaith. "An architecture for a text simplification system." Language Engineering Conference, 2002. Proceedings. IEEE, 2002.

แหล่งข้อมูลอื่น แก้

  •   นิยามแบบพจนานุกรมของ thesaurus ที่วิกิพจนานุกรม
  • English Thesauri ที่เว็บไซต์ Curlie

แม่แบบ:Lexicography

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ผู้ใช้:Poonpun2016/กระบะทราย&oldid=10475865"