ผู้คุมเสียงในสภา
ผู้คุมเสียงในสภา หรือ วิป (อังกฤษ: whip) เป็นหน้าที่หนึ่งในพรรคการเมือง ซึ่งมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อรับรองวินัยพรรคในสภานิติบัญญัติ ผู้คุมเสียงในสภาเป็น "ผู้ทำงานสกปรก" (enforcer) ของพรรคซึ่งตรงแบบเสนอสิ่งจูงใจและขู่ลงโทษสมาชิกพรรคเพื่อรับรองว่าเขาเหล่านั้นออกเสียงตามนโยบายของพรรคอย่างเป็นทางการ บทบาทของผู้คุมเสียงในสภายังเพื่อรับรองว่าผู้แทนที่ได้รับเลือกของพรรคเข้าประชุมเมื่อมีการออกเสียงที่สำคัญ
ความหมาย แก้
ในหนังสือสารานุกรมศัพท์ทางรัฐศาสตร์ของ อ.อุทัย หิรัญโต ได้ให้คำอธิบายไว้ว่า[1]
"คำว่า whip แปลตามตัวว่า แส้ที่ใช้ปัดยุงหรือสำหรับเฆี่ยนม้า คำนี้เป็นคำที่วงการเมืองอังกฤษยืมมาจากวงการกีฬาส่าสัตว์ กีฬาล่าสัตว์ในอังกฤษสมัยโบราณนั้น พวกขุนนางหรือผู้ดีมักจะเลี้ยงสุนัขไว้เป็นฝูง และฝึกหัดไว้เป็นอย่างอย่างดีเพื่อให้มีหน้าที่ช่วยเหลือในการติดตามหรือล่าสัตว์ ผู้ควบคุมฝูงสุนัขหรือคอยจัดระเบียบให้สุนัขอยู่รวมกันเป็นหมวดหมู่ไม่แตกแยกกัน เพื่อจะติดตามไล่สัตว์ได้สะดวกรวดเร็วขึ้น เรียกว่า whip ซึ่งมีชื่อเต็มว่า whipper in ซึ่งต่อมาวงการเมืองของอังกฤษได้นำคำว่า whip มาใช้โดยให้มีความหมายถึงบุคคลที่มีหน้าที่ควบคุมเสียงในสภา หรือผู้ทำหน้าที่ควบคุมเสียงในสภา หรือผู้ทำหน้าที่ไล่ต้อนให้สมาชิกไปออกเสียงโดยพร้อมเพรียงกันนั้นเอง"
ระบบวิปในประเทศไทย แก้
ระบบวิปในประเทศไทยเริ่มมีการดำเนินการอย่างเป็นทางการ ในปี พ.ศ. 2526 ในนามของ คณะกรรมการประสานงานสภาผู้แทนราษฎร (ปสส.) ซึ่งเกิดขึ้นครั้งแรกในคณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 43 (พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ เป็นนายกรัฐมนตรี) โดยมี บุญเท่ง ทองสวัสดิ์ เป็นประธานคนแรก โดยมีคำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรีที่ 76/2526 โดยในทางปฏิบัติการตั้งคณะกรรมการฯ นี้ จะมีองค์ประกอบหลัก ๆ ดังนี้[2]
- ประธานกรรมการ - จะมาจากพรรคการเมืองที่มีเสียงข้างมากในสภา (หรือเป็นบุคคลที่รัฐบาลให้ความไว้วางใจที่จะประสานงานระหว่าง สภาฯ กับ รัฐบาล)
- กรรมการ - มาจากพรรคการเมืองร่วมรัฐบาล โดยจัดสรรตามที่นั่งในสภา
- เลขานุการ - จะมาจากพรรคการเมืองที่มีเสียงข้างมากในสภา
- ผู้ช่วยเลขานุการ - ซึ่งจะเป็นข้าราชการประจำ สังกัดสำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรีและสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี
อำนาจหน้าที่ แก้
หน้าที่ของคณะกรรมการประสานงานสภาผู้แทนราษฎร หลัก ๆ มีดังนี้[2]:
- ประสานงานเรื่องที่เกี่ยวข้องระหว่างสภาฯ กับ คณะรัฐมนตรี หรือ ระหว่างสมาชิกสภาฯ ในฝั่งรัฐบาลกันเอง
- พิจารณาระเบียบวาระการประชุม และแจ้งผลการพิจารณา ให้สมาชิกสภาฯ ทราบ ก่อนการประชุมสภาฯ
- ประสานงานในการลงมติ และ สรุปผลลงมติให้กับรัฐบาล
รายชื่อประธานวิปรัฐบาลของไทย แก้
รายนามประธานคณะกรรมการประสานงานสภาผู้แทนราษฎร (ประธานวิปรัฐบาล)[2]
ลำดับ | รูป | รายนาม | เริ่มวาระ | สิ้นสุดวาระ | พรรคการเมือง | คณะรัฐมนตรี | |
-
(ไม่เป็นทางการ) |
พลตรี ประมาณ อดิเรกสาร
(รองนายกรัฐมนตรี) |
1 มีนาคม
2523 |
19 มีนาคม
2526 |
ชาติไทย | ครม.42 | ||
1 | บุญเท่ง ทองสวัสดิ์
(รองนายกรัฐมนตรี) |
30 เมษายน
2526 |
1 พฤษภาคม
2529 |
กิจสังคม | ครม.43 | ||
2 | พลอากาศเอก สิทธิ เศวตศิลา
(รองนายกรัฐมนตรี) |
10 สิงหาคม – 23 กันยายน
2529 | |||||
3 | พิชัย รัตตกุล | 24 กันยายน
2529 |
29 เมษายน
2531 |
ประชาธิปัตย์ | ครม.44 | ||
4 | บุญเอื้อ ประเสริฐสุวรรณ
(รมต.สำนักนายกรัฐมนตรี) |
27 เมษายน
2531 |
22 กุมภาพันธ์
2534 |
ชาติไทย | ครม.45, ครม.46 | ||
5 | ณรงค์ วงศ์วรรณ
(รองนายกรัฐมนตรี) |
29 – 30 มิถุนายน
2535 |
สามัคคีธรรม | ครม.48 | |||
6 | เทอดพงษ์ ไชยนันทน์
(รมต.สำนักนายกรัฐมนตรี) |
1 ตุลาคม
2535 |
18 พฤษภาคม
2538 |
ประชาธิปัตย์ | ครม.50 | ||
7 | ปองพล อดิเรกสาร
(รมต.สำนักนายกรัฐมนตรี) |
9 มิถุนายน
2538 |
30 ธันวาคม
2539 |
ชาติไทย | ครม.51 | ||
8 | ชิงชัย มงคลธรรม
(รมต.สำนักนายกรัฐมนตรี) |
31 ธันวาคม
2539 |
9 พฤศจิกายน
2541 |
ความหวังใหม่ | ครม.52 | ||
9 | จุรินทร์ ลักษณวิศิษฎ์
(รมต.สำนักนายกรัฐมนตรี) |
7 ธันวาคม
2541 |
6 สิงหาคม
2544 |
ประชาธิปัตย์ | ครม.53 | ||
10 | เสนาะ เทียนทอง | 7 สิงหาคม
2544 |
4 กันยายน
2548 |
ไทยรักไทย | ครม.54, ครม.55 | ||
11 | พงศ์เทพ เทพกาญจนา | 5 กันยายน
2548 |
4 ตุลาคม
2549 |
ครม.55 | |||
12 | หม่อมราชวงศ์กำลูนเทพ เทวกุล | 25 ตุลาคม
2549 |
29 ตุลาคม
2550 |
อิสระ | ครม.56 | ||
13 | ชัย ชิดชอบ | 29 ธันวาคม
2550 2550 |
1 พฤศจิกายน
2551 |
พลังประชาชน | ครม.57 | ||
14 | สามารถ แก้วมีชัย | 2 พฤศจิกายน — 12 พฤศจิกายน
2551 | |||||
15 | วิทยา บุรณศิริ | 13 พฤศจิกายน — 2 ธันวาคม
2551 |
ครม.57, ครม.58 | ||||
16 | ชินวรณ์ บุณยเกียรติ | 30 ธันวาคม
2551 |
6
มกราคม 2553 |
ประชาธิปัตย์ | ครม.59 | ||
17 | วิทยา แก้วภราดัย | 12 มกราคม 2553 | 16 สิงหาคม 2554 | ||||
18 | อุดมเดช รัตนเสถียร | 31 สิงหาคม
2554 |
14 ตุลาคม
2556 |
เพื่อไทย | ครม.60 | ||
19 | ไฟล์:อำนวย คลังผา.jpg | อำนวย คลังผา | 15 ตุลาคม
2556 |
15 ธันวาคม
2557 | |||
20 | สุวพันธุ์ ตันยุวรรธนะ
(รมต.สำนักนายกรัฐมนตรี) |
23 ธันวาคม
2557 |
12 ธันวาคม
2562 |
อิสระ | ครม.61 | ||
21 | วิรัช รัตนเศรษฐ | 19 ธันวาคม 2562 | 21 พฤศจิกายน 2564 | พลังประชารัฐ | ครม.62 | ||
21 | นิโรธ สุนทรเลขา | 3 ธันวาคม 2564 | 18 พฤษภาคม 2566 | พลังประชารัฐ | ครม.62 | ||
22 | อดิศร เพียงเกษ | 14 กันยายน 2566 | ปัจจุบัน | เพื่อไทย | ครม.63 |