ปูเฮเกะ

ปูเฮเกะ
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Arthropoda
ไฟลัมย่อย:	Crustacea
ชั้น:	Malacostraca
อันดับ:	Decapoda
อันดับฐาน:	Brachyura
วงศ์:	Dorippidae
สกุล:	Heikeopsis
สปีชีส์:	H.  japonica
ชื่อทวินาม
Heikeopsis japonica (von Siebold, 1824)
ชื่อพ้อง
Dorippe japonica von Siebold, 1824 Neodorippe (Neodorippe) japonicum var. "taiwanensis" Serène & Romimohtarto, 1969

ปูเฮเกะ หรือ ปูซะมุไร (อังกฤษ: Heikegani; ญี่ปุ่น: 平家蟹, ヘイケガニ; ชื่อวิทยาศาสตร์: Heikeopsis japonica) เป็นปูทะเลขนาดเล็กชนิดหนึ่ง อาศัยอยู่ในท้องทะเลแถบเมืองชิโมะโนะเซะกิ จังหวัดยะมะงุจิ ทางตอนใต้ของญี่ปุ่น

ปูเฮเกะ มีลักษณะเด่น คือ บนกระดองมีลวดลายที่มีลักษณะเหมือนใบหน้ามนุษย์ที่กำลังโกรธเกรี้ยวหรือหน้ากากซะมุไร ซึ่งชาวญี่ปุ่นเชื่อว่า ปูชนิดนี้เป็นดวงวิญญาณของเหล่านักรบซะมุไรตระกูลเฮเกะ หรือไทระที่กลับชาติมาเกิด หลังจากได้ถูกฆ่าตายล้างตระกูลหรือกระโดดน้ำฆ่าตัวตายในท้องทะเลแถบนี้เมื่อปี ค.ศ. 1185 ในยุทธการดันโนะอุระ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของสงครามเก็มเป ที่เป็นสงครามแย่งชิงความเป็นใหญ่ระหว่าง 2 ตระกูลใหญ่ คือ ไทระ กับ มินะโมะโตะ และฝ่ายมินะโมะโตะเป็นฝ่ายชนะ จึงมีเรื่องเล่าต่าง ๆ เกี่ยวกับดวงวิญญาณที่ยังไม่สงบของสมาชิกเหล่าตระกูลไทระต่าง ๆ บ้างก็ว่าชาวประมงในแถบนี้เห็นดวงไฟวิญญาณบนท้องทะเลในเวลาค่ำคืน

ภาพอุกิโยะของดวงวิญญาณตระกูลไทระ ปูไฮเกะ ปรากฏอยู่ทางด้านซ้าย วาดโดยอุตะงะวะ คุนิโยะชิ

ในทางวิทยาศาสตร์ นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่า ปูไฮเกะเป็นผลมาจากการคัดสรรเทียม ซึ่งมาจากฝีมือมนุษย์ โดยชาวประมงในแถบนี้เมื่อจับปูชนิดตัวหนึ่งนี้ได้ ที่มีรูปลักษณะที่ประหลาดบนกระดองจึงไม่กล้าจับมา และได้โยนลงทะเล ปูที่มีกระดองประหลาดนั้นจึงได้ผสมพันธุ์และขยายพันธุ์กับปูตัวอื่น ๆ จนกลายมาเป็นปูที่มีกระดองที่มีใบหน้ามนุษย์เช่นนี้มากมาย กอรปกับที่มีเรื่องเล่าเช่นนี้ในท้องถิ่นจึงเกิดเป็นจินตภาพขึ้นมา