ปรงไข่
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Plantae
หมวด: Pteridophyta
ชั้น: Pteridopsida
อันดับ: Polypodiales
วงศ์: Pteridaceae
วงศ์ย่อย: Ceratopteridoideae
สกุล: Acrostichum
สปีชีส์: A.  aureum
ชื่อทวินาม
Acrostichum aureum
L.

ปรงไข่ (อังกฤษ: Leather fern หรือ Swamp fern) เป็นพืชตระกูลเฟิร์นโบราณ ซึ่งอยู่ในจำพวกพืชเมล็ดเปลือยเช่นเดียวกันกับพวกแปะก๊วยและสน มีลำต้นเป็นเหง้าอยู่ใต้ดิน ชอบขึ้นอยู่ตามที่ชื้นแฉะ ส่วนมากมักพบตามบริเวณใกล้แหล่งน้ำ เป็นพืชที่ความทนทานสูงและมีอายุยืน มีชื่อพื้นเมืองอื่น ๆ คือ ปรงทะเล ปรงแดง(สมุทรสาคร) แสม (ใต้) ผักชล (อีสาน) ปรงทอง ปรงใหญ่ และบีโย (มลายู-สตูล)[1][2]

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

แก้
  • ปรงไข่เป็นพืชตระกูลเฟิร์น สูงประมาณ 1-3 เมตร เป็นไม้พื้นล่าง ชอบขึ้นตามที่ชุ่มชื้นและชื้นแฉะ เช่น ป่าชายเลนและบริเวณแหล่งน้ำต่าง ๆ
  • ลำต้น: มีลำต้นเป็นเหง้าอยู่ใต้ดินลักษณะขนานไปกับพื้นดิน ส่วนใบจะชูขึ้นมาเป็นกอด้านบน ด้านล่างของโค่นต้นจะมีรากค้ำยัน
  • ใบ: มีอยู่ 2 แบบ แบบแรกคือตอนที่ต้นปรงไข่ยังมีขนาดเล็กจะมีลักษณะ แบบใบเดียวเป็นรูปไข่ สีเขียวและขอบขนาน เมื่อโตขึ้นจะลักษณะแบบใบประกอบขนนกคล้ายหอกแต่ปลายมน กว้าง 1-2 นิ้ว ยาว 120-270 ซม. มียอดอ่อนสีแดง ลักษณะหนาหยาบมีการสร้างสปอร์อยู่ใต้ใบ ที่ท้องใบมีจุดสีน้ำตาลแดง[3][4]

การเจริญเติบโต

แก้

เป็นพืชที่ชอบดินที่ชุ่มชื้นมีความชื้นสูงและมีอินทรีย์วัตถุมาก ปริมาณแสงที่ชอบคือแดดจัดจนถึงปานกลาง

การกระจายพันธุ์และแหล่งที่พบ

แก้

จะพบมากในป่าชายเลนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และส่วนมากของประเทศไทยจะพบที่ภาคใต้และภาคตะวันออก

ประโยชน์

แก้

สรรพคุณ

  • ยาง: ทาแผล ดับพิษและทาฝีเพื่อดูดหนอง
  • หัว
    • ฝนกับน้ำข้าว เพื่อทาแก้โรคเริม
    • ต้มแล้วพอก เพื่อแก้อาการบวม ฟกช้ำ
    • ตำกับหัวว่าวและหัวจาก เพื่อทาแก้โรคงูสวัดและโรคเริม
    • ฝนกับน้ำปูนใส เพื่อทาแก้โรคไฟลามทุ่ง โรคลำลาบเพลิง โรคเริม โรคงูสวัด
    • แช่กับน้ำหอยโข่ง เพื่อทาแก้โรคไฟลามทุ่ง โรคลำลาบเพลิง โรคเริม โรคงูสวัด
  • ยอดอ่อน: สามารถกินเป็นอาหารได้เช่น แกงเลียง หรือแกงส้มและผักลวกจิ้มน้ำพริก แต่ถ้าเป็นคนอินเดีย ศรีลังกาและมาเลเซีย จะใช้ทำเป็นอาหารโดยการนำไปทำผักสลัด

ด้านอื่น ๆ

อ้างอิง

แก้
  1. ปรงไข่ เก็บถาวร 2013-12-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ผักพื้นบ้าน
  2. ปรงไข่ วิวัฒนาการของพืชและสัตว์
  3. ปรงไข่ เก็บถาวร 2009-09-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ฐานข้อมูลพรรณไม้ที่ใช้ในงานภูมิสถาปัตยกรรม
  4. ปรงไข่ เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน aquatoyou.com
  5. ปรงไข่ วันวานของบางกรูด