วิกิพีเดีย

ความขัดแย้งนากอร์โน-คาราบัค

ความขัดแย้งนากอร์โน-คาราบัค เป็นความขัดแย้งทางชาติพันธุ์[42][43] และทางดินแดน[44] ระหว่างอาร์มีเนียกับอาเซอร์ไบจานเกี่ยวกับพื้นที่พิพาทนากอร์โน-คาราบัคและเขตโดยรอบ 7 เขตซึ่งในทางพฤตินัยถูกสาธารณรัฐนากอร์โน-คาราบัค (อาร์ทซัค) ซึ่งประกาศตัวเป็นเอกราชควบคุม แต่ในทางนิตินัยได้รับการรับรองจากนานาชาติว่าเป็นส่วนหนึ่งของอาเซอร์ไบจาน ความขัดแย้งมีจุดเริ่มต้นในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 ภายใต้สหภาพโซเวียต โจเซฟ สตาลิน ตัดสินใจกำหนดให้ภูมิภาคนากอร์โน-คาราบัคเป็นแคว้นปกครองตนเองของสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอาเซอร์ไบจาน[45] ความขัดแย้งในปัจจุบันเริ่มขึ้นใน พ.ศ. 2531 เมื่อชาวอาร์มีเนียในนากอร์โน-คาราบัคเรียกร้องให้มีการโอนนากอร์โน-คาราบัคจากสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอาเซอร์ไบจานไปขึ้นกับสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอาร์มีเนียแทน ความขัดแย้งดังกล่าวลุกลามกลายเป็นสงครามเต็มรูปแบบในช่วงต้นคริสต์ทศวรรษ 1990

ความขัดแย้งนากอร์โน-คาราบัค
ส่วนหนึ่งของ ความขัดแย้งหลังโซเวียต
วันที่20 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1988 – 1 มกราคม ค.ศ. 2024
(35 ปี 10 เดือน 1 สัปดาห์ 5 วัน)
สถานที่
เส้นติดต่อ (นากอร์โน-คาราบัค), ชายแดนอาร์มีเนีย–อาเซอร์ไบจาน
สถานะ

อาเซอร์ไบจานชนะ

ดินแดน
เปลี่ยนแปลง		 อาเซอร์ไบจานกลับมาควบคุมดินแดนนากอร์โน-คาราบัคอีกครั้ง[26]
คู่สงคราม
 นากอร์โน-คาราบัค (นากอร์โน-คาราบัค)[a]
 อาร์มีเนีย[b]
นักสู้ต่างชาติ
การแข่งขันในทางอาวุธ
การสนับสนุนทางการทูต		  อาเซอร์ไบจาน[c]
 ตุรกี (2020)[1][2][3]
 สหภาพโซเวียต (1988–1991)[d]
นักสู้ต่างชาติ
การแข่งขันในทางอาวุธ
การสนับสนุนทางการทูต
หน่วยที่เกี่ยวข้อง
กองทัพปกป้องอาร์ทซัค
กองทัพอาร์มีเนีย		 กองทัพอาเซอร์ไบจาน
กำลัง
ค.ศ. 2018: 65,000 นาย (ทหารที่ประจำการ)[27][e]
ค.ศ. 1993–1994: 30,000–40,000 นาย[30][31]		 ค.ศ. 2019: 66,950 นาย (ทหารที่ประจำการ)[32]
ค.ศ. 1993–1994: 42,000–56,000 นาย[31][30][33]
ความสูญเสีย
ถูกฆ่า 28,000–38,000 นาย (ค.ศ. 1988–1994)[38]
3,000 นาย (พฤษภาคม ค.ศ. 1994 – สิงหาคม ค.ศ. 2009)[39]
ถูกฆ่ามากกว่า 541–547 นาย (ค.ศ. 2010–2019)[40]
ถูกฆ่า 7,617 นาย (2020)[41]

ข้อตกลงหยุดยิงที่ได้รับการลงนามใน พ.ศ. 2537 สร้างเสถียรภาพในระดับหนึ่งเป็นเวลาสองทศวรรษ แต่สถานการณ์ก็แย่ลงอย่างมีนัยสำคัญร่วมกับความไม่พอใจกับสภาพที่เป็นอยู่มากขึ้นเรื่อย ๆ ของอาเซอร์ไบจาน ตรงข้ามกับความพยายามทำให้สภาพนั้นมั่นคงถาวรของอาร์มีเนีย[46] ความขัดแย้งที่เพิ่มระดับความรุนแรงเป็นเวลาสี่วันในเดือนเมษายน พ.ศ. 2559 กลายเป็นการละเมิดข้อตกลงหยุดยิงที่ทำให้มีผู้เสียชีวิตมากที่สุดจนกระทั่งวิกฤตการณ์ใน พ.ศ. 2563[47]

อ้างอิง แก้

หมายเหตุ
  1. ↑ แคว้นปกครองตนเองนากอร์โน-คาราบัค (Nagorno-Karabakh Autonomous Oblast; NKAO) จนถึง ค.ศ. 1991
  2. ↑ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอาร์มีเนีย (อาร์มีเนียของโซเวียต) จนถึง ค.ศ. 1990 (เปลี่ยนชื่อเป็นสาธารณรัฐอาร์มีเนีย)/1991 (ประกาศเป็นเอกราช)
  3. ↑ สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตอาเซอร์ไบจาน (อาเซอร์ไบจานของโซเวียต) จนถึง ค.ศ. 1991
  4. ↑ "ในสมัยโซเวียต มอสโกสนับสนุนเจ้าหน้าที่อาเซอร์ไบจาน..."[4] "จนกระทั่งโซเวียตล่มสลาย เจ้าหน้าที่โซเวียตโดยทั่วไปอยู่ฝั่งอาเซอร์ไบจาน [...] โดยอยู่ในฝ่ายอาเซอร์ไบจานในหลายโอกาส เพื่อ 'ลงโทษ' อาร์มีเนียในการยกปัญหาเกาหลีเหนือ"[5] "กองทัพโซเวียตประจำการในนากอร์โน-คาราบัคเป็นเวลา 2 1/2 ปี [...] ..."[6] กองทัพโซเวียตแทรกแซงโดยตรงในปฏิบัติการริงช่วงเมษายน–พฤษภาคม ค.ศ. 1991 ในฝั่งอาเซอร์ไบจาน[7][8] ทำให้เป็น "ปฏิบัติการผสมโซเวียต-อาเซอร์ไบจาน"[9]
  5. ↑ อาร์มีเนีย: ประจำการ 44,800 นาย (ค.ศ. 2019, IISS)[28]
    อาร์ทซัค: ประจำการ 18,000–20,000 นาย (ค.ศ. 2008, ARAG)[29]
อ้างอิง
  1. ↑ Danforth, Nicholas (December 11, 2020). "What did Turkey gain from the Armenia-Azerbaijan war?". EurasiaNet. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 July 2021. In the recent 44-day war, Turkey was far from a reluctant participant, and intervened enthusiastically...
  2. ↑ "F-16s Reveal Turkey's Drive to Expand Its Role in the Southern Caucasus". Stratfor. 2020-10-08. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-10. สืบค้นเมื่อ 2020-10-11. The presence of the Turkish fighter aircraft ... demonstrate[s] direct military involvement by Turkey that goes far beyond already-established support, such as its provision of Syrian fighters and military equipment to Azerbaijani forces.
  3. ↑ Gauthier-Villars, David (December 11, 2020). "An Assertive Turkey Muscles Into Russia's Backyard". Wall Street Journal. Turkey played a critical role in Azerbaijan’s victory over Armenian forces in the fight for control of Nagorno-Karabakh...
  4. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Matveeva
  5. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Panossian
  6. ↑ Shogren, Elizabeth (21 September 1990). "Armenians Wage Hunger Strike in Regional Dispute: Soviet Union: Five threaten to starve themselves to death unless Moscow ends military rule in Azerbaijan enclave". Los Angeles Times.
  7. ↑ Cornell, Svante E. (1999). "The Nagorno-Karabakh Conflict" (PDF). Report no. 46, Department of East European Studies. Uppsala University. p. 26. Sporadic clashes became frequent by the first months of 1991, with an ever-increasing organization of paramilitary forces on the Armenian side, whereas Azerbaijan still relied on the support of Moscow. [...] In response to this development, a joint Soviet and Azerbaijani military and police operation directed from Moscow was initiated in these areas during the Spring and Summer of 1991.
  8. ↑ Papazian, Taline (2008). "State at War, State in War: The Nagorno-Karabakh Conflict and State-Making in Armenia, 1991–1995". The Journal of Power Institutions in Post-Soviet Societies (8): 25. doi:10.4000/pipss.1623. ...units of the 4th army stationed in Azerbaijan and Azeri OMONs were used in “Operation Ring”, to empty a number of Armenian villages in Nagorno-Karabakh in April 1991.
  9. ↑ Murphy, David E. (1992). "Operation 'Ring': The Black Berets in Azerbaijan". The Journal of Soviet Military Studies. 5 (1): 93. doi:10.1080/13518049208430053. ...Operation 'Ring' as a combined Soviet-Azerbaijan operation to weaken Armenian resistance in the Nagorno-Karabakh enclave.
  10. ↑ Rudolph, Joseph Russell, บ.ก. (2003). Encyclopedia of Modern Ethnic Conflicts. Greenwood Press. p. 208. ISBN 978-0313313813. When the Soviet Union broke up in 1991 [...] the Karabakh conflict escalated further, from guerrilla warfare to full-scale conventional combat.
  11. ↑ Tharoor, Ishaan (April 5, 2016). "The crisis over Nagorno-Karabakh, explained". Washington Post. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 24 July 2020.
  12. ↑ "The Nagorno-Karabakh Conflict: A Visual Explainer". International Crisis Group. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 June 2020.
  13. ↑ "Armenia-Azerbaijan arms race undercuts peace prospects". Emerald Expert Briefings. Oxford Analytica. August 11, 2017. doi:10.1108/OXAN-DB223736. As low-intensity fighting continues...
  14. ↑ Anishchuk, Alexei (December 10, 2010). "Armenia says to recognise Karabakh in case of war". Reuters. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 24 August 2020. Low-intensity skirmishes since 1994...
  15. ↑ "The Azerbaijan-Armenia conflict hints at the future of war". The Economist. October 10, 2020. The real war, which began on September 27th,...
  16. ↑ Hauer, Neil (October 9, 2020). "Caucasus war a result of US retreat from the world". Asia Times. The past two weeks have provided one of the starkest examples of the consequences of this: the re-eruption of full-scale war between Armenia and Azerbaijan over the disputed territory of Nagorno-Karabakh.
  17. ↑ Broers, Laurence (2005). "The limits of leadership: Elites and societies in the Nagorny Karabakh peace process" (PDF). Accord. London: Conciliation Resources: 8. ISSN 1365-0742. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 18 February 2017. สืบค้นเมื่อ 17 February 2017. Overlaying what is fundamentally a territorial dispute are the consequences of the 1991–94 war: a decisive Armenian military victory resulting in Armenian control of Nagorny Karabakh and the further occupation of seven districts surrounding it.
  18. ↑ Mirovalev, Mansur (April 19, 2016). "Here's why a 'frozen' conflict between Armenia and Azerbaijan has gotten hot". Los Angeles Times. The 1994 cease-fire [...] ended in political stalemate.
  19. ↑ The Caucasus and Central Asia: Transitioning to Emerging Markets (PDF). International Monetary Fund. April 2014. p. 72. doi:10.5089/9781484305140.087. ISBN 978-1484305140. Armenia and Azerbaijan have been in a cold war since the cessation of large-scale conflict over Nagorno-Karabakh during 1988–94...[ลิงก์เสีย]
  20. ↑ Broers, Laurence (12 September 2012). "Armenia and Azerbaijan: what can societies do when political judgement errs?". opendemocracy.net. openDemocracy. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 24 August 2020. ...as cold war between Armenia and Azerbaijan deepens.
  21. ↑ Tchilingirian, Hratch (1999). "Nagorno Karabagh: Transition and the elite". Central Asian Survey. 18 (4): 450. doi:10.1080/713656168. As characterized by Karabagh's defence minister, the current post-war situation in the region is 'a cold war between Azerbaijan and Karabagh'.
  22. ↑ Bodner, Matthew (November 21, 2016). "Russia Emerges as Winner in Arms Race Between Armenia and Azerbaijan". The Moscow Times. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 5 August 2020.
  23. ↑ Mutschler, Max; Bales, Marius (February 2020). "Global Militarisation Index 2019" (PDF). Bonn International Center for Conversion: 2. ISSN 2521-7844. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-08-06. สืบค้นเมื่อ 2021-10-28. The unresolved secessionist conflict between Armenia (position 3) and Azerbaijan (position 10) over the Nagorno-Karabakh region continues to keep militarisation in the South Caucasus at a very high level. {{cite journal}}: Cite journal ต้องการ |journal= (help)
  24. ↑ de Waal, Thomas (3 April 2016). "Nagorno-Karabakh's cocktail of conflict explodes again". BBC News. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 28 March 2019. The so-called Line of Contact between the two sides became the most militarised zone in the wider Europe, bristling with tanks and heavy artillery.
  25. ↑ "'Extremely painful': Armenia orders end to fighting with Azerbaijan over Nagorno-Karabakh". Global News (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2020-11-10.
  26. ↑ Trenin, Dmitri V. (2011). Post-Imperium: A Eurasian Story. Brookings Institution Press. p. 67. ISBN 978-0870033452. Armenia is de facto united with Nagorno-Karabakh, an unrecognized state, in a single entity.
    • Mulcaire, Jack (9 April 2015). "Face Off: The Coming War between Armenia and Azerbaijan". The National Interest. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 January 2017. สืบค้นเมื่อ 14 December 2016. The mostly Armenian population of the disputed region now lives under the control of the Nagorno-Karabakh Republic, a micronation that is supported by Armenia and is effectively part of that country.
    • Cornell, Svante (2011). Azerbaijan Since Independence. New York: M.E. Sharpe. p. 135. ISBN 978-0-7656-3004-9. Following the war, the territories that fell under Armenian control, in particular Mountainous Karabakh itself, were slowly integrated into Armenia. Officially, Karabakh and Armenia remain separate political entities, but for most practical matters the two entities are unified."
  27. ↑ Abrahamyan, Eduard (8 January 2018). "Russian Loan Allows Armenia to Upgrade Military Capabilities". CACI Analyst. Central Asia-Caucasus Institute. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 5 August 2020. While often portrayed as separate forces, Armenia's Armed Forces and the “Artsakh Defense Army,” totaling up to 65,000 active personnel, are in practice one force with a single Command-and-Control (C2) system.
  28. ↑ International Institute for Strategic Studies (2019). The Military Balance 2019. London: Routledge. p. 184. ISBN 978-1857439885.
  29. ↑ Blandy, C. W. (2008). Azerbaijan: Is War Over Nagornyy Karabakh a Realistic Option? (PDF). Advanced Research and Assessment Group, Defence Academy of the United Kingdom. p. 14. ISBN 978-1905962495. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-04-15.
  30. ↑ 30.0 30.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ SIPRI1994
  31. ↑ 31.0 31.1 อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ CaucasianKnot
  32. ↑ International Institute for Strategic Studies (15 February 2019). The Military Balance 2019. London: Routledge. p. 185. ISBN 978-1857439885.
  33. ↑ "SIPRI Yearbook 1995". sipri.org. Stockholm International Peace Research Institute. p. 28. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 26 August 2020. Table of conflict locations with at least one major armed conflict in 1994
  34. ↑ de Waal 2003, p. 285.
  35. ↑ Winds of Change in Nagorno Karabakh เก็บถาวร 2011-12-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Euronews. 28 November 2009.
  36. ↑ Uppsala Conflict Data Program, Republic of Nagorno-Karabakh – civilians, viewed 2013-05-03
  37. ↑ "Azerbaijani Soldier Shot Dead by Armenian Forces". Naharnet. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 16 ตุลาคม 2014. สืบค้นเมื่อ 22 ตุลาคม 2014.
  38. ↑ ดู [34][35][36][37]
  39. ↑ "Armenia and Azerbaijan: Preventing War" (PDF). Europe Briefing N°60. International Crisis Group. 8 February 2011. p. 3. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 20 May 2016. There are no exact casualty figures since 1994, but most observers agree that as many as 3,000 people, mostly soldiers, have died. Crisis Group phone interview, Jasur Sumerinli, military expert, August 2009.
  40. ↑ ดูที่นี่
  41. ↑ ดูที่นี่
  42. ↑ Carley, Patricia (December 1, 1998). "Nagorno-Karabakh: Searching for a Solution". United States Institute of Peace. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 5 August 2020. Many observers view it as an ethnic conflict fueled by nationalist intransigence.
  43. ↑ Yamskov, A. N. (October 1991). "Ethnic Conflict in the Transcausasus: The Case of Nagorno-Karabakh". Theory and Society. 20 (5): 631–660. doi:10.1007/BF00232663. JSTOR 657781. S2CID 140492606.
  44. ↑ Rezvani, Babak (2014). Conflict and Peace in Central Eurasia: Towards Explanations and Understandings. BRILL. p. 159. ISBN 9789004276369. The Karabakh conflict is an ethno-territorial conflict....
  45. ↑ "Stalin's Legacy: The Nagorno-Karabakh Conflict – Association for Diplomatic Studies and Training". 6 สิงหาคม 2013. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 9 มกราคม 2017. สืบค้นเมื่อ 26 กุมภาพันธ์ 2017.
  46. ↑ Vartanyan, Olesya; Grono, Magdalena (14 กรกฎาคม 2017). "Armenia and Azerbaijan collision course over Nagorno-Karabakh". openDemocracy. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 กรกฎาคม 2017. สืบค้นเมื่อ 14 กรกฎาคม 2017.
  47. ↑ "Nagorno-Karabakh's Gathering War Clouds". Crisis Group. 1 มิถุนายน 2017. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 1 มิถุนายน 2017. สืบค้นเมื่อ 4 มิถุนายน 2017.

บรรณานุกรม แก้

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ความขัดแย้งนากอร์โน-คาราบัค&oldid=11334590"