การปฏิวัติกำมะหยี่

การปฏิวัติกำมะหยี่ (เช็ก: sametová revoluce) หรือการปฏิวัติอ่อนโยน (สโลวัก: nežná revolúcia) เป็นเหตุการณ์เปลี่ยนผ่านอำนาจการปกครองของประเทศเชโกสโลวาเกียโดยปราศจากความรุนแรงตั้งแต่วันที่ 17 พฤศจิกายนจนถึงวันที่ 29 ธันวาคม ค.ศ. 1989 โดยในช่วงเวลาดังกล่าวได้เกิดเหตุการณ์เดินขบวนประท้วงต่อต้านรัฐบาลพรรคการเมืองเดียวของพรรคคอมมิวนิสต์เชโกสโลวาเกียโดยมีกลุ่มนักศึกษาและกลุ่มผู้คัดค้านร่วมเดินขบวนประท้วง ส่งผลให้การปกครองแบบพรรคการเมืองเดียวเป็นเวลา 41 ปีของพรรคคอมมิวนิสต์เชโกสโลวาเกียนั้นสิ้นสุดลง พร้อมกันนั้นก็ได้มีการวางแผนฟื้นฟูระบบเศรษฐกิจและเปลี่ยนการปกครองของประเทศเป็นแบบสาธารณรัฐระบบรัฐสภา

การปฏิวัติกำมะหยี่
ส่วนหนึ่งของ การปฏิวัติ ค.ศ. 1989
การเดินขบวนประท้วงต่อต้านรัฐบาลที่ปรากเมื่อวันที่ 25 พฤศจิกายน ค.ศ. 1989
วันที่	17 พฤศจิกายน – 29 ธันวาคม ค.ศ. 1989 ระยะหลัก: 17 – 28 พฤศจิกายน ค.ศ. 1989
สถานที่	ประเทศเชโกสโลวาเกีย
สาเหตุ	การปราบปรามทางการเมือง ระบบรวบอำนาจเบ็ดเสร็จ ความชะงักงันทางเศรษฐกิจ การปฏิวัติ ค.ศ. 1989 อื่น ๆ ที่ต่อต้านลัทธิมากซ์-เลนิน ข่าวลือเท็จการเสียชีวิตของมาร์ติน ชมิด
เป้าหมาย	การลาออกของรัฐบาลคอมมิวนิสต์ ประชาธิปไตยและการเลือกตั้งที่เสรี สิทธิพลเมือง การปฏิรูปเศรษฐกิจ
วิธีการ	การดื้อแพ่ง การขัดขืนของพลเมือง การเดินขบวน การนัดหยุดงาน
ผล	ระบอบคอมมิวนิสต์ในเชโกสโลวาเกียล่มสลาย โปลิตบูโรพรรคคอมมิวนิสต์ลาออก (24 พฤศจิกายน ค.ศ. 1989) วาตส์ลัฟ ฮาแว็ล ผู้นำฝ่ายคัดค้าน กลายเป็นประธานาธิบดีเชโกสโลวาเกีย (29 ธันวาคม ค.ศ. 1989) การฟื้นฟูระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภาที่มีการเลือกตั้งแบบเสรีในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1990 เริ่มต้นสงครามยัติภังค์ ซึ่งนำไปสู่การหย่าร้างกำมะหยี (การแตกหักของเชโกสโลวาเกีย) การยกเลิกระบบเศรษฐกิจภายใต้การควบคุมและการโอนกิจการของรัฐเป็นของเอกชน
คู่ขัดแย้ง
รัฐบาล พรรคคอมมิวนิสต์ StB People's Militia SNB VB ฝ่ายค้าน Civic Forum Public Against Violence กฎบัตรที่ 77 สตูฮา ผู้แปรพักตร์จากรัฐบาล ผู้คัดค้านคนอื่น ๆ สนับสนุนโดย: สหรัฐ สถานทูตสหรัฐประจำกรุงปราก
ผู้นำ
สายสุดโต่ง: มิโลช ยาเกช มิลาน วาตส์ลาวิก Jan Fojtík มิโรสลัฟ ชเตปัน Alois Indra Vasiľ Biľak กุสตาว ฮูซาก สายกลาง: อาเล็กซานเดอร์ ดูบเช็ก Karel Urbánek Ladislav Adamec Lubomír Štrougal Marián Čalfa มิลัน ชิช ผู้นำคัดค้าน: วาตส์ลัฟ ฮาแว็ล Václav Benda Ján Budaj Ján Čarnogurský Jiří Dienstbier Luboš Dobrovský Václav Klaus Milan Kňažko Valtr Komárek Rita Klímová Petr Pithart Petr Uhl Jan Urban Michael Žantovský
ความสูญเสีย
บาดเจ็บ 568 คน

แหล่งข้อมูลอื่น

• Velvet Revolution on web project of Institute of Contemporary History, Prague Detailed documentation, textual and visual, of the Velvet Revolution partly in English.
• The Velvet Philosophical Revolution, City Journal, Winter 2010
• Velvet Revolution on totalita.cz Detailed day-to-day history with key documents quoted (in Czech only). Shortened version was used as a source for Chronology above.
• Velvet Revolution on Prague-life A shortened version of the Velvet Revolution.
• In the footsteps of November 17 – Czech.cz
• After the Velvet, the Existential Revolution? dialogue between Václav Havel and Adam Michnik, English, salon.eu.sk, November 2008
• The Velvet Oratorio An oratorio based on the events of the Velvet Revolution
• Velvet Revolution Diary ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (เก็บถาวร 9 พฤศจิกายน 2020) English translation of an authentic diary of a student participating in the revolution plus scans of US articles from that time