โอดิสเซียส

โอดิสเซียส หรือ โอดิสซูส (กรีก: Ὀδυσσεὺς, โอ-ดุส-เซวส์ [odysse͜ús]) นอกจากนี้ยังรู้จักกันในชื่อภาษาละตินว่า ยูลิสซิส (ละติน: Ulysses) เป็นตัวเอกในมหากาพย์เรื่องโอดิสซีย์ของโฮเมอร์ และยังมีบทบาทสำคัญในการสู้รบที่กรุงทรอย ซึ่งถ่ายทอดผ่านมหากาพย์อีเลียดของกวีคนเดียวกันอีกด้วย

โอดิสเซียส Ὀδυσσεὺς
รูปปั้นหินอ่อนส่วนศีรษะของโอดิสเซียส จากยุคเฮลเลนิสติก เป็นของโรมันทำขึ้น พบที่วิลล่าของไทบีเรียสในอิตาลี
ที่ประทับ	อิธาคา, กรีซ
ข้อมูลส่วนบุคคล
คู่ครอง	เพเนโลพี
บุตร - ธิดา	เทเลมาคัส
บิดา-มารดา	ลาเออร์ทีส แอนติคลีอา
เทพที่เทียบเท่าในความเชื่ออื่น
เทียบเท่าในโรมัน	ยูลิซีส

โอดิสเซียสเป็นบุตรของลาเออร์ทีส (Laërtes) กับแอนติคลีอา ต่อมาได้ขึ้นเป็นกษัตริย์ของเมืองอิธาคาสืบต่อจากบิดา โดยมีภรรยาคือเพเนโลพี (Penelope) และมีบุตรคือเทเลมาคัส (Telemachus) โอดิสเซียสมีชื่อเสียงเลื่องลือในด้านสติปัญญา และไหวพริบที่ว่องไว ปรับตัวได้ทุกสถานการณ์ จึงได้รับฉายาเช่น polytropos- "many turns", "ผู้มีรอบมาก" หรือ polymētis - "ผู้มีแผนมาก", ผู้มีปัญญามาก แม้โอดิสเซียสจะมีบทบาทในมหากาพย์หลายเรื่อง โดยเฉพาะวัฏมหากาพย์ที่เกี่ยวกับกรุงทรอย แต่เขาเป็นที่รู้จักมากที่สุดใน nostos หรือ การเดินทางกลับบ้านของตน ที่กินเวลาถึงสิบปีหลังเสร็จสิ้นสงครามเมืองทรอย

พงศาวลี

จากงานเขียนของอพอลโลดอรัส (ตัวปลอม) โอดิสเซียสมีปู่ทางสายพ่อเป็น อาร์ซีเซียส (Arcesius) บุตรของเซฟาลัส (Cephalus) และเป็นหลานชายของอีโอลัส (Aeolus) ในขณะที่ตาทางสายแม่ คือ ออโตไลคัส (Autolycus) (wolf-itself หรือ werewolf) ขโมยที่มีชื่อเสียง และเป็นบุตรของเฮอร์มีสเทพแห่งการโจรกรรม กับนางคิโอเน (Chione)

ในเรื่องแต่งสมัยหลังโฮเมอร์บางเรื่อง เช่น ในบทละครของซอโฟคลีส (อะแจ็กซ์ และ ฟิล็อกเตตีส อ้างว่าพ่อที่แท้จริงของโอดิสเซียสคือ ซิซิฟัส กษัตริย์เจ้าอุบายแห่งโครินธ์ แต่ลาเออร์ทีสไปซื้อตัวมาเลี้ยงเป็นบุตร