โม่-บแยนะระปะติ

(เปลี่ยนทางจาก โมบเยนรปติ)

โม่-บแยนะระปะติ (พม่า: မိုးဗြဲ နရပတိ, ออกเสียง: [móbjɛ́ nəɹa̰pətḭ]) หรือ นรปติที่ 3 แห่งอังวะ เป็นกษัตริย์แห่งอาณาจักรอังวะ ครองราชย์ระหว่าง ค.ศ. 1545–1551 พระองค์มีเชื้อสายไทใหญ่ ตลอดหกปีของการครองราชย์ พระองค์เผชิญหน้ากับกบฏที่นำโดยซีตูจอทีนที่ได้รับการสนับสนุนจากเมืองโม่ญี่น

โม่-บแยนะระปะติ
นรปติที่ 3 แห่งอังวะ
မိုးဗြဲ နရပတိ
กษัตริย์แห่งอังวะ
ครองราชย์ราว กันยายน ค.ศ. 1545 – ราว ตุลาคม ค.ศ. 1551
ก่อนหน้าคอนเมง
ถัดไปนรปติที่ 4
ประสูติพฤษภาคม ค.ศ. 1516
วันเสาร์ เดือนนะโยน 878 ME[note 1]
สวรรคต?
พะโค
พระราชบุตรKhin Aung Kham[1]
ราชวงศ์สี่ป้อ
พระราชบิดาคอนเมง
ศาสนาพุทธเถรวาท

พระชนม์ชีพช่วงต้น

แก้

พระองค์เป็นพระราชโอรสในคอนเมง ผู้เป็นเจ้าฟ้าแห่งรัฐฉาน Onbaung–สี่ป้อ (ทีบอ) พระนามส่วนพระองค์ในภาษาไทใหญ่คือ Hso Kaw Hpa แห่ง Mong Pai พระราชบิดาภายหลังแต่งตั้งพระองค์เป็นหัวหน้า Mobye (ปัจจุบันอยู่ที่รัฐกะยาตอนเหนือ) ซึ่งเป็นรัฐบริวารของ Onbaung–สี่ป้อ พระองค์ยังคงอยู่ที่ Mobye แม้ว่าพระราชบิดาได้รับการแต่งตั้งจากราชสำนักอังวะให้เป็นกษัตริย์แห่งอังวะใน ค.ศ. 1542[2] สามปีที่วุ่นวายต่อมา หลังจากพระราชบิดาสวรรคตราวเดือนกันยายน ค.ศ. 1545 หัวหน้า Mobye พระชนมายุ 29 พรรษาได้สืบราชบัลลังก์อังวะด้วยพระนามแบบราชวงศ์ว่า นรปติที่ 3[3]

รัชสมัย

แก้

ช่วงหลัง

แก้

พระองค์ใช้ชีวิตที่พะโค โดย Khin Aung Kham พระราชธิดาองค์หนึ่ง เป็นพระมเหสีรองของพระเจ้าบุเรงนอง[1] พระองค์เป็นหนึ่งในสี่อดีตกษัตริย์ (ร่วมกับซีตูจอทีนแห่งอังวะ พระเมกุฏิสุทธิวงศ์แห่งล้านนา และสมเด็จพระมหาจักรพรรดิแห่งสยาม) ที่ได้รับเกียรติจากพระเจ้าบุเรงนองในพิธีเปิดพระราชวังกัมโพชธานีที่สร้างขึ้นใหม่ในวันที่ 16 มีนาคม ค.ศ. 1568[4]

หมายเหตุ

แก้
  1. รายงานจาก (Hmannan Vol. 2 2003: 152) พระองค์เสด็จพระราชสมภพในวันเสาร์ และขึ้นมามีอำนาจตอนพระชนมายุ 29 พรรษา (ปีที่ 30) และสูญเสียอำนาจตอนพระชนมายุ 35 พรรษา (ปีที่ 36) หมายความว่าพระองค์เสด็จพระราชสมภพใน ค.ศ. 1516 หมายเหตุที่ว่าวันที่ของคอนนเมงกับนรปติที่ 3 ใน Zatadawbon Yazawin (Zata 1960: 47) สลับกัน เนื่องจากพระราชโอรสสูญเสียอำนาจตอนพระชนมายุ 43 พรรษา 4 ปีให้หลังจากพระราชบิดาสวรรคตตอนพระชนมายุ 36 พรรษา! ตามรายการแก้ไขใน Zata พระองค์เสด็จพระราชสมภพในเดือนสาม (นะโยน) เดือนนะโยน 878 ME แปลงได้เป็น 2 พฤษภาคมถึง 30 พฤษภาคม ค.ศ. 1516 เนื่องจากพระองค์พระราชสมภพในวันเสาร์ วันพระราชสมภพจึงเป็นวันที่หนึ่งในนี้: 3, 10, 17 หรือ 24 พฤษภาคม ค.ศ. 1516

อ้างอิง

แก้
  1. 1.0 1.1 Sein Lwin Lay 2006: 309–310
  2. Hmannan Vol. 2 2003: 146
  3. Hmannan Vol. 2 2003: 149
  4. Maha Yazawin Vol. 2 2006: 298–299

บรรณานุกรม

แก้
  • Kala, U (1724). Maha Yazawin (ภาษาBurmese). Vol. 1–3 (2006, 4th printing ed.). Yangon: Ya-Pyei Publishing.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (ลิงก์)
  • Phayre, Lt. Gen. Sir Arthur P. (1883). History of Burma (1967 ed.). London: Susil Gupta.
  • Royal Historians of Burma (c. 1680). U Hla Tin (Hla Thamein) (บ.ก.). Zatadawbon Yazawin (1960 ed.). Historical Research Directorate of the Union of Burma.
  • Royal Historical Commission of Burma (1832). Hmannan Yazawin (ภาษาBurmese). Vol. 1–3 (2003 ed.). Yangon: Ministry of Information, Myanmar.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (ลิงก์)
  • Sein Lwin Lay, Kahtika U (1968). Mintaya Shwe Hti and Bayinnaung: Ketumadi Taungoo Yazawin (ภาษาBurmese) (2006, 2nd printing ed.). Yangon: Yan Aung Sarpay.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (ลิงก์)