ฮามานาซุ

ฮามานาซุ (ญี่ปุ่น: 急行はまなす; โรมาจิ: Kyūkōhamanasu) เป็นขบวนรถด่วนข้ามคืนที่เคยให้บริการในประเทศญี่ปุ่นที่ใช้รถจักรลากทำขบวนสุดท้ายหลังจากที่ขบวนกิงกะ ยกเลิกให้บริการในปี ค.ศ. 2008 ซึ่งในปัจจุบันขบวนนี้ถูกยกไปแล้วเมื่อปี ค.ศ. 2016 แล้ว ตู้รถไฟบางส่วนได้มีการส่งมอบให้การรถไฟแห่งประเทศไทยเป็นตู้รถไฟมือสอง

ฮามานาซุ

ฮามานาซุในเดือนมิถุนายน 2013 นำโดยหัวรถจักรไฟฟ้า Class ED79
ข้อมูลทั่วไป
ประเภท	ด่วน
สถานะ	ยกเลิก
ที่ตั้ง	ประเทศญี่ปุ่น
ให้บริการครั้งแรก	มิถุนายน 1955 (กึ่งด่วน) มีนาคม 1988 (ด่วนข้ามคืน)
สิ้นสุดให้บริการ	มีนาคม 2016
อดีตผู้ให้บริการ	■ การรถไฟแห่งประเทศญี่ปุ่น ■ JR ฮกไกโด
เส้นทาง
ปลายทาง	อาโอโมริ ซัปโปโระ
ระยะทาง	ประมาณ 480 km
เวลาเดินทาง	ประมาณ 7 ชั่วโมง 30 นาที
ความถี่ให้บริการ	1 รอบต่อวัน
บริการบนขบวน
ที่นั่ง	2+2 ที่นั่งปรับเอน
ที่นอน	ช่องใส่ของ/ที่พักพื้นพรม
บริการอาหาร	ไม่มี
ข้อมูลทางเทคนิค
ขบวนรถ	บลูเทรนรุ่น 14/24
รางกว้าง	1,067 mm (3 ft 6 in)
ระบบจ่ายไฟ	20 kV AC / ดีเซล
ความเร็ว	110 km/h (68 mph)

ข้อมูลทั่วไป

ฮามานาซุ เป็นรถบลูเทรนขบวนรถด่วนที่เคยให้บริการโดย JR ฮกไกโด ใช้รหัสขบวนรถ 201 และ 202 ในปี ค.ศ.1988 อุโมงค์เซกังได้เปิดให้เดินรถในอุโมงค์เชื่อมต่อเกาะฮอนชูและ เกาะฮอกไกโด JR ฮอกไกโดจึงได้เพิ่มขบวนรถระหว่างซัปโปโระและอาโอโมริ โดยนำชื่อมาจากขบวนฮามานาซุเก่าที่วิ่งระห่างฮาโกดาเตะและอาบาชิริ โดยขบวนใหม่นั้นจะใช้เวลาประมาณ 7 ชั่วโมงในการเดินทางและวิ่งวันละเที่ยวทั้งขาไปและขากลับ

สถานีที่จอด

สถานีรถไฟซัปโปโระ - สถานีรถไฟชินซัปโปโระ - สถานีชิโตเซะ - สถานีมินามิชิโตเซะ - สถานีโทมาโคไม - สถานีโนโบริเบ็ตสึ* - สถานีฮิงาชิมูโรรัง - สถานีดาเตมัมเบ็ตสึ* - สถานีโอชามัมเบะ - สถานีรถไฟฮาโกดาเตะ - สถานีรถไฟอาโอโมริ

• = จอดเฉพาะรถขาขึ้น

สัญลักษณ์

ขบวนฮามานาซุเป็นรถด่วนที่มี Headmark ด้วย โดยมีรูปกุหลาบญี่ปุ่นซึ่งเป็นที่มาของชื่อขบวนรถอีกด้วย นอกจากนี้ตัวรถตู้นอน Suhanefu14 550 มีรูปสัญลักษณ์ของตู้นอนคือพระจันทร์และดาว กับตัวอักษรในภาษาอังกฤษเขียนไว้ว่า "Sleeping car Hamanasu" และตู้เสื่อโนบิโนบิ มีรูปข้างตัวรถเป็นรูปสุนัขมีตัวอักษรญี่ปุ่นอ่านว่า โนบิโนบิคาร์เปตคาร์ (ญี่ปุ่น: のびのびカーペット)

• 
  สัญลักษณ์หัวขบวนฮามานาซุ
• 
  สัญลักษณ์ข้างประตูรถนอน
• 
  รูปโนบิโนบิคาร์เปตคาร์

ขบวนรถ

ขบวนฮามานาซุ

รถนอนรุ่น14+24 1 1/2* 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 B# B B R# โนบิ DR DR R# R# N N N#

คำอธิบาย B = ตู้นอนชั้น B สี่คนต่อห้องไม่มีประตู โนบิ = ตู้นอนปูเสื่อ"โนบิโนบิ" DR = ตู้นั่ง"ดรีมคาร์" ที่สามารถนั่งสามารถเอนได้ R = ตู้นั่งต้องจองที่นั่งก่อนขึ้น (Reserve) N = ตู้นั่งไม่ต้องจองที่นั่ง (Non Reserve)

ตู้รถไฟที่ใช้ในการทำขบวนได้แก่ตู้รุ่น 14 และตู้นอนรุ่น 24/25 ของบริษัท JR ฮกไกโด จากศูนย์ซัปโปโระ ตู้ที่ใช้ในการทำขบวนมีดังนี้

1. ตู้ที่ 1 = Suhanefu14 550
2. ตู้ที่ 1/2, 2 = Ohane24 500, Ohane25 0 หรือ Ohanefu25 0
3. ตู้ที่ 3, 7, 8, 11 = Suhafu14 500 มีเครื่องปั่นไฟ
4. ตู้ที่ 4 = Oha14 500 มีเพียงสองตู้หมายเลข 512 และ 515
5. ตู้ที่ 5, 6 = Oha14 500
6. ตู้ที่ 9, 10 = Oha14 500

ปกติแล้วตู้นอนรุ่น 24 และ 25 จะไม่มีเครื่องปั่นไฟ จำเป็นที่จะต้องใช้ตู้ปั่นไฟ Kani24 ในการจ่ายไฟทั้งขบวน แต่ในบางกรณีเช่นในขบวนฮามานาซุ รถนอนรุ่น 24/25 จะพ่วงกับตู้นอนรุ่น Suhafu14 550 ที่มีการติดตั้งเครื่องปั่นไฟใต้ตัวรถ ในการทำขบวนฮามานาซุมีตู้นอนรุ่น 24/25 ได้แก่ Ohane24 501, 502 และ 503, Ohane25 11 และ 15, Ohanefu25 3 และ 7

ขบวนฮามานาซุนั้นมีที่นั่งสำหรับสตรีโดยเฉพาะอีกด้วยและ มีที่นั่งตามนี้

1. ตู้นอนตู้ที่ 2 เตียงที่ 15 และ 16 (เตียงล่างและบน) รวม 4 เตียง
2. ตู้โนบิโนบิคาร์เปทคาร์ ที่นั่ง1, 2, 3, 4 และชั้นบนที่นั่งที่ 21 และ 22
3. ดรีมคาร์ตู้ที่ 5 ที่นั่ง 1-3A, 1-3B และ 1-3C

• 
  ภายในตู้โนบิโนบิ
• 
  ภายในตู้โนบิโนบิชั้นบน
• 
  ลักษณะในตู้นอน
• 
  ที่นั่ง Non reserved
• 
  ที่นั่งดรีมคาร์
• 
  ขบวนรถจอดที่สถานีอาโอโมริ

รถจักร

รถจักรที่ใช้ในการทำขบวนมีอยู่สองรุ่นซึ่งในปัจจุบันได้ปลดประจำการไปแล้ว

1. DD51 1000 รถจักรดีเซลไฮดรอลิกของ JR ฮกไกโด ประจำการที่ศูนย์ฮาโกดาเตะ ลากขบวนฮามานาซุระหว่างซัปโปโระกับฮาโกดาเตะ หลังจากการยกเลิกให้บริการของขบวน Hamanasu และขบวนคาสิโอเปีย JR ฮกไกโด ได้ปลดประจำการ ซึ่งต่อมา DD51 สองคันได้มาประเทศไทยภายใต้บริษัท AS Associate Engineering ทะเบียน DD51 1137 และ 1142
2. ED79 0 รถจักรไฟฟ้ากระแส AC ของ JR ฮกไกโด ประจำการที่ศูนย์ฮาโกะดาเตะ ลากขบวนระหว่างฮาโกดาเตะกับอาโอโมริโดยลอดใต้ช่องแคบสึงารุในอุโมงค์เซกัง

• 
  รถจักร ED79 0
• 
  รถจักร DD51 1000

ขบวนพิเศษ

รถเร็วมิดไนต์

รถเร็วมิดไนต์ (ญี่ปุ่น: 快速ミッドナイト) เป็นขบวนรถเร็วช่วยเสริมขบวนฮามานาซุโดยวิ่งระหว่างซัปโปโระและฮาโกดาเตะ เริ่มให้บริการในปี ค.ศ. 1988 โดยใช้รถดีเซลรางรุ่นคิฮะ 56 ทำขบวน ต่อมาใน ค.ศ. 2000 ได้เปลี่ยนรุ่นรถไฟเป็นรถดีเซลรางรุ่นคิฮะ 183 ในปีต่อมาขบวนรถเร็วมิดไนต์ได้ลดการให้บริการจากทุกวันเป็นรถวิ่งตามเทศกาลแล้ว ในปี ค.ศ. 2002 ขบวนรถเร็วมิดไนต์ก็ได้ยุติการให้บริการลง

รถเร็วมิดไนต์

รถด่วนเซกังไนต์

รถด่วนเซกังไนต์ (ญี่ปุ่น: 急行せいかんナイト) ขบวนรถด่วนที่เสริมขบวนฮามานาซุในช่วงเทศกาลโดยใช้รถไฟรุ่น 485EMU เริ่มให้บริการในปี ค.ศ. 1989 และยกเลิกให้บริการในปี 1991

การยกเลิกและขบวนรถในปัจจุบัน

ในการที่จะเปิดฮกไกโดชิงกันเซ็งนั้นจำเป็นที่จะใช้อุโมงค์เซกังทำให้ขบวนฮามานาซุไม่สามารถวิ่งได้ JR ฮกไกโดจึงได้ประกาศยกเลิกขบวนฮามานาซุเมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน ค.ศ. 2015 แล้วในวันที่ 21 มีนาคม ค.ศ. 2016 ก็ได้ยุติการให้บริการลง ต่อมาบริษัท JR ฮกไกโดก็ได้ส่งมอบตู้ Suhafu14 500 และ Oha14 500 ให้การรถไฟแห่งประเทศไทยและบริษัทโทบุเพื่อทำขบวนรถจักรไอน้ำไทจู

ดูเพิ่ม

• รถบลูเทรน
• ฮกกุโตเซ
• ทไวไลต์เอ็กซ์เพรส