คิฮะ 183 ซีรีส์ (ญี่ปุ่น: キハ183系) เป็นรถดีเซลราง เมื่อแรกประจำการในปี 1980 อยู่ภายใต้การดูแลของการรถไฟแห่งประเทศญี่ปุ่น และแปรสภาพเป็นของ JR ฮกไกโด ตั้งแต่ปี 1987 ถูกออกแบบให้สอดรับภูมิอากาศเย็นจัดของจังหวัดฮกไกโด ปัจจุบันเป็นรถด่วนพิเศษที่มีอายุการใช้งานเยอะที่สุดของเจอาร์ ฮกไกโด ยังเหลือวิ่งให้บริการขบวนโอค็อตสค์[1] และขบวนไทเซ็ตซึ[2] ประจำการที่โรงงานนาเอะโบะ และเคยประจำการที่ศูนย์ซัปโปโร ฮาโกดาเตะ คุชิโระ สามารถทำความเร็วสูงสุด 110-130 กิโลเมตรต่อชั่วโมง

คิฮะ 183 ซีรีส์
คิฮะ 183-900 ซีรีส์ โอค็อตสค์ ในปี 1990
ประจำการ1980–ปัจจุบัน
ผู้ผลิต
แทนที่คิฮะ 80 ซีรีส์
สายการผลิต1979–1992
เข้าประจำการ10 กุมภาพันธ์ 1980
จำนวนที่เก็บรักษาไว้2
ผู้ให้บริการ
คุณลักษณะ
ความยาว21,300 mm (69 ft 11 in)
ความกว้าง2,903 mm (9 ft 6 in)
ความเร็วสูงสุด130 km/h (81 mph)
เครื่องยนต์DMF15HSA・DML30HSI
มาตรฐานทางกว้าง1,067 mm (3 ft 6 in)

ในขณะที่ตัวรถไฟส่วนใหญ่ได้รับการตกแต่งใหม่และยังคงให้บริการอยู่บางขบวนก็ถูกถอนออกจากการให้บริการเช่นกัน ในจำนวนนั้นรถสามคัน (รถ KiHa 183-200 จำนวน 2 คัน และรถ KiHa 183-5000 Niseko Express หนึ่งคัน) ได้รับทุนบูรณะซ่อมแซมและถูกเก็บไว้ในสถานที่รอบๆ ฮอกไกโด บริษัทรถไฟฮอกไกโด (JR Hokkaido) และ ฟูจิเฮฟวี่อินดัสทรีได้เริ่มการบริจาครถไฟที่ปลดระวาง 19 คันให้กับการรถไฟเมียนมาร์เพื่อใช้ในเส้นทางมัณฑะเลย์-เนปยีดอ และบริการที่ใช้รถเหล่านี้วิ่งตั้งแต่ปี ค.ศ. 2009 ถึง ค.ศ. 2012 ซึ่งในปัจจุบันได้เลิกใช้แล้ว

ในวันที่ 13 ธันวาคม ค.ศ. 2021 บริษัทรถไฟฮอกไกโดได้บริจาครถไฟดีเซลรางรุ่นคิฮะ 183 ซีรีส์ที่ปลดระวางและจอดทิ้งไว้ให้การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) จำนวน 17 คัน โดยทางการรถไฟแห่งประเทศไทยได้เริ่มให้บริการคิฮะ 183 ซีรีส์ ในปี ค.ศ. 2022 และได้มีการปรับปรุงซ่อมแซมอย่างต่อเนื่องเพื่อเปิดให้บริการครบทั้ง 17 คันภายในปี 2023

รุ่นสมัยแรก แก้

คิฮะ 183-900 ซีรีส์ แก้

เป็นรุ่นแรกของซีรีส์ที่ถูกผลิตขึ้นเป็นรถต้นแบบในปี 1979 ทั้งหมด 12 คัน ลักษณะของตัวรถคล้ายกับรุ่นคิฮะ 183-0 ซีรีส์ แต่จะมีจุดแตกต่างเล็กน้อยเช่นช่องระบายอากาศมีขนาดไม่เท่ากัน มีลักษณะกันชนที่ต่างกัน

 
คิฮะ183 900ซีรีย์ในลาย Shin Tokkyu

คิฮะ 183-0 ซีรีส์ แก้

คิฮะ 183-0 ซีรีส์
 
รถไฟคิฮะ 183-0 ซีรีส์ ขบวน Ōzora ที่ซัปโปโระปี 1986
สายการผลิต1981–1983
เข้าประจำการ1981
จำนวนที่แยกชิ้นส่วน2002–2018
จำนวนที่ผลิต89 คัน
จำนวนที่ปลดระวาง89 คัน
ความจุผู้โดยสาร
  • 40 (KiHa 183-0)
  • 68 (KiHa 182-0)
  • 44 (KiHa 184-0)
  • 32 (KiRo 184-0)
คุณลักษณะ
ความเร็วสูงสุด
  • 100 km/h (62 mph) (ก่อนหน้า)
  • 110 km/h (68 mph) (ภายหลัง)

เป็นรุ่นหลักที่มีการผลิตออกเป็นจำนวนมากถึง 89 คัน มีการผลิตตั้งแต่ปี 1981 ถึง 1983 ในช่วงปี 1999 ถึง 2009 ได้มีโครงการเสริมความหนาของกระจกเพื่อป้องกันการเป็นรอยของกระจก ตั้งแต่ปี 1997 เริ่มมีการนำคิฮะ 283 และคิฮะ261เข้าประจำการจึงทำให้คิฮะ 183-0 ซีรีส์ลดหน้าที่ลง และทยอยตัดบัญชีลงแล้วปลดระวางทั้งหมดภายในปี 2018

คิฮะ 183-0 แก้

ผลิตขึ้นจำนวน 20 คันเป็นตู้โดยสารมีห้องขับ โดยรุ่นนี้จะมีลักษณะพิเศษที่มีการวางห้องขับสูงกว่าระดับพื้นรถ และมีหน้ารถที่เอียงจึงมีชื่อเรียกว่า "Slanted Nose" ตัวรถมีที่นั่ง 40 ที่นั่ง

 
คิฮะ 183-0ลาย JNR Revival ขณะทำขบวนพิเศษมาริโมะ
คิฮะ 182-0 แก้

เป็นตู้กลางของคิฮะ 183-0 ซีรีส์ ผลิตขึ้นเป็นจำนวนมากที่สุดของซีรีส์ที่ 48 ตู้มีความจุผู้โดยสารมากสุด 68 ที่นั่ง

 
ตู้คิฮะ182 42
คิฮะ 184-0 แก้

เป็นตู้กลางของคิฮะ 183-0 ซีรีส์ แต่มีเครื่องปั่นกระแสไฟฟ้า มีแผงระบายอากาศติดอยู่ด้านข้างของตัวรถ ผลิตขึ้นจำนวน 11 ตู้ มีความจุผู้โดยสาร 52 ที่นั่ง

คิโระ 182-0 แก้

เป็นรถที่มีชั้นกรีนคาร์ และห้องเตรียมอาหารของคิฮะ 183-0 ซีรีส์ ผลิตขึ้น 10 ตู้ และมีความจุผู้โดยสาร 32 ที่นั่ง

รถปรับสภาพ แก้

คิฮะ 183-100 แก้

ในปี 1985 มีการนำตู้รถโดยสาร 4 คันทะเบียน คิฮะ 184 1, 3, 4 และ 5 มาปรับปรุงให้มีห้องขับเพิ่ม โดยลดความจุผู้โดยสารลงเหลือ 40 ที่นั่ง และได้เปลี่ยนเลขทะเบียนเป็น คิฮะ 183-101,102,103 และ 104 โดยหมายเลข -104 เป็นคันสุดท้ายของรุ่นที่ปลดระวาง คันเดียวที่ใช้สีโทคาชิ และเป็นคันเดียวของรุ่นที่ได้บริจาคให้กับการรถไฟแห่งประเทศไทย

 
คิฮะ183-101 ขณะทำขบวนรถด่วนมาริโมะ
คิฮะ 183-200 แก้

เนื่องจากคิฮะ 183-0 จำนวน 13 คันได้มีการเปลี่ยนเครื่องยนต์เป็น N-DMF13HZC จึงมีการเปลี่ยนทะเบียนเป็น -200 โดนที่หมายเลข -207 ถึง -215 มีห้องเก็บอุปกรณ์ขายอาหารสำหรับขบวนโอค็อตสค์ ส่วนหมายเลข -217 ถึง -220 จะมีห้องทำการพนักงานอยู่

 
คิฮะ183-214
คิฮะ 182-100 แก้

ดัดแปลงจากคิฮะ 182-0 เพื่อทำการสับเปลี่ยนให้สะดวกและ รวดเร็วขึ้นจึงมีการติดตั้งห้องขับด้านหน้าของตัวรถ 3 คัน ทะเบียนคิฮะ 183-106, 107 และ 108

คิฮะ 182-200 แก้

สำหรับการเดินรถขบวนโทคาชิ จึงมีการเปลี่ยนเครื่องยนต์เป็น DMF18HZ จำนวน 4 คัน และมีการเปลี่ยนทะเบียนเป็น -200

คิโระฮะ 182-0 แก้

ในปี 1996 ผู้ใช้บริการตู้กรีนคาร์ลดลง จึงมีการแบ่งตู้ครึ่งหนึ่งเป็นกรีนคาร์ และอีกครึ่งเป็นห้องโดยสารชั้นธรรมดา หมายเลขทะเบียนคิโระฮะ182-2, 3, 4,6 และ 10

 
คิโรฮะ183-6
ดัดแปลงสำหรับการทำขบวนบนสายหลักโซยะ แก้

เพื่อทดแทนตู้นั่งเอนได้ของ 14 ซีรีส์ที่ปลดระวางไป จึงมีการนำตู้คิฮะ182 36, 37 และ 38 มีดัดแปลงให้สามารถวิ่งผสมกับคิฮะ400 และทำสีลายรถด่วนโซยะ สำหรับขบวนบนสายหลักโซยะ เช่น รถด่วนข้ามคืนริชิริ เป็นต้น

 
คิฮะ182 สีรถด่วนโซยะที่ถูกปลดระวางแล้ว

รุ่นสมัยหลัง แก้

คิฮะ 183-500 ซีรีส์ แก้

183-500 & 183-1500 ซีรีส์
(N183 ซีรีส์)
 
รถไฟ N183 ขบวน Hokuto ใกล้สถานีโอะสะซึตปี 1992
สายการผลิต1986
เข้าประจำการ1986
จำนวนที่แยกชิ้นส่วน1994–2019
จำนวนที่ผลิต36 คัน
จำนวนที่ปลดระวาง7 คัน
ความจุผู้โดยสาร
  • 60 (KiHa 183-500)
  • 68 (KiHa 183-1500)
  • 60 (KiHa 182-500)
คุณลักษณะ
ความเร็วสูงสุด
  • 110 km/h (68 mph) (ก่อนหน้า)
  • 120 km/h (75 mph) (ภายหลัง)

มีการผลิตขึ้นเป็นจำนวน 36 คันโดยนิอิกาตะเอ็นจิเนียริ่ง และฟูจิเฮฟวี่อินดัสทรีในปี 1986 โดยมีการปรับเปลี่ยนตัวรถให้มีประสิทธิภาพในการเดินรถคล่องตัวขึ้น และไม่มีการผลิตรถที่มีห้องขับสูง เนื่องจากผลิตขึ้นในสมัยยุคเปลี่ยนผ่านจึงไม่ได้มีการติดสัญลักษณ์รถด่วนพิเศษของ JNR มีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งคือ N183 ซีรีส์[3] และถูกจัดเป็นรุ่นสมัยหลังรวมกับ NN183 ในสมัยที่เริ่มให้บริการของซีรีส์จะใช้สีที่มีชื่อว่า "Shin tokkyu" ตัวรถสีขาว และมีลายคาดสีแดง กับ สีส้ม

คิฮะ 183-500 แก้

ผลิตขึ้นเป็นจำนวน 7 ตู้ เป็นตู้โดยสารมีห้องขับ ใช้เครื่องยนต์ DML30HSJ มีห้องน้ำภายในตู้แต่ไม่มีเครื่องปั่นกระแสไฟฟ้ามีที่นั่งทั้งหมด 60 ที่ รถทะเบียนคิฮะ 183-505 และ 506 ถูกปรับให้ลดความเร็วสูงสุดเหลือเพียง 110 กม./ชม. ปัจจุบันคิฮะ 183-500 ถูกปลดระวางหมดยกเว้นคิฮะ 183-507 ที่ถูกดัดแปลงเป็นคิฮะ 183-6001

 
คิฮะ 183-501 จอดในโรงวานนาเอะโบะ

คิฮะ 183-1500 แก้

ผลิตขึ้นเป็นจำนวน 7 ตู้ เป็นตู้โดยสารมีห้องขับเช่นเดียวกับคิฮะ 183-500 แต่ใช้เครื่องยนต์ DMF13HS มีเครื่องปั่นกระแสไฟฟ้าแต่กลับจะไม่มีห้องน้ำภายในตู้มีที่นั่งทั้งหมด 68 ที่ รถทะเบียนคิฮะ 183-1501 ถึง 1504 มีการปรับแบบให้มีห้องน้ำเพื่อรองรับการเดินรถขบวน 3 ตู้ในเส้นทางสายหลักโซยะได้

 
คิฮะ 183-1500 ที่มีการปรับแบบให้มีห้องน้ำ ทำขบวนซาโรเบทซึ

คิฮะ 182-500 แก้

ผลิตขึ้นมา 14 ตู้ เป็นตู้โดยสารคั่นกลาง ไม่มีห้องขับมีที่นั่งสำหรับผู้โดยสารสูงสุด 68 ที่ รถทะเบียนคิฮะ 183-504 ถึง 506 และ 513 ถูกปรับให้ลดความเร็วสูงสุดเหลือเพียง 110 กม./ชม. รถทะเบียนคิฮะ 183-512 มีการใช้ลายเดียวกับคิฮะ 183-0 คือลายโทคาชิ ปัจจุบันคิฮะ 182-500 คิฮะ 183-514 ที่ถูกดัดแปลงเป็นคิฮะ 182-6001 ปัจจุบันรุ่นนี้ถูกปลดระวางเกือบทั้งหมดยกเว้นคิฮะ 183-502 และ 508

 
คิฮะ 183-504 ในย่านซัปโปโร

คิโระ 182-500 แก้

ผลิตขึ้นมา 8 ตู้เพื่อเป็นตู้ชั้นกรีนคาร์ของซีรีส์มีลักษณะแตกต่างจากตู้อื่นๆในซีรีส์ มีการยกพื้นห้องโดยสารสูงขึ้น 50 ซม.จากความสูงทั่วไปของพื้นรถ มีกระจกขนาดใหญ่ และใช้เครื่องปรับอากาศรุ่น AU76 รุ่นเดียวกับ 14 ซีรีส์ รถทะเบียนคิโระ 182-501 ถึง 503 ได้มีการเปลี่ยนเครื่องยนต์ และเปลี่ยนทะเบียนเป็น -2550 ในปี 1994 และได้เปลี่ยนรุ่นอีกครั้งเป็น -7550 ปัจจุบันคิโระ 182 ที่ยังไม่ได้ตัดบัญชีเหลือเพียง -7551 ถึง 7553 และ 504 กับ 505

 
คิโระ 182-504 ในย่านศูนย์ฮาโกดาเตะ

คิฮะ 183-550 ซีรีส์ แก้

183-550 & 183-1550 ซีรีส์
(NN183 ซีรีส์)
 
NN183 ซีรีส์ ทำขบวนโอค็อตสค์ ปี 2021
สายการผลิต1988–1991
เข้าประจำการ1988
จำนวนที่ผลิต32 คัน
จำนวนที่ปลดระวาง4 (KiSaRoHa 182-550)
ความจุผู้โดยสาร
  • 68 (KiHa 183-1550)
  • 68 (KiHa 182-550)
  • 10 ธรรมดา + 24 เขียว (KiSaRoHa 182-550)
คุณลักษณะ
ความเร็วสูงสุด120–130 km/h (75–81 mph) (KiSaRoHa 182-550 จำกัดที่ 120 km/h [75 mph])

เนื่องจากมีการยกความเร็วสูงสุดที่ให้บริการของสายหลักฮาโกดาเตะขึ้นเป็น 120 กม./ชม. เจอาร์ ฮกไกโดจึงได้สั่งผลิตคิฮะ 183-550 ซีรีส์ ซึ่งพัฒนาต่อจากคิฮะ 183-500 ซีรีส์ แต่มีการปรับแคร่ เครื่องยนต์ และอุปกรณ์เครื่องปรับอากาศให้เหมาะสมมากขึ้น มีชื่อเรียกอีกชื่อคือ NN183 รวมกันกับ N183 เป็นรุ่นที่ถูกจัดอยู่ในหมวดรุ่นสมัยหลัง

คิฮะ 183-1550 แก้

เป็นตู้โดยสารมีห้องขับของซีรีส์มีการผลิตขึ้น 16 คันออกแบบตามคิฮะ 183-1500 มีการติดตั้งเครื่องปั่นกระแสไฟฟ้า และไม่มีห้องน้ำภายในตู้ ต่อมามีบางคันการเปลี่ยนอุปกรณ์เบรครถจึงเปลี่ยนเลขทะเบียนเป็น -3550 และบางคันได้เปลี่ยนเครื่องยนต์ขับเคลื่อนใหม่ด้วยจึงใช้ทะเบียน -7550 คิฮะ 183-1555 และ 1556 มีการดัดแปลงเพื่อใช้งานในเส้นทางสายหลักโซยะ ส่วนคิฮะ 183-1507 ได้นำไปปรับสภาพเป็นคิฮะ 183-6101

 
คิฮะ 183-1555 ขณะทำขบวนไทเซ็ตซึ

คิฮะ 182-550 แก้

เป็นตู้โดยสารคั่นกลางของซีรีส์ผลิตขึ้นมาจำนวน 12 คันออกแบบตามคิฮะ 182-500 มีห้องน้ำภายในตู้ เช่นเดียวกับคิฮะ 183-1550 มีการเปลี่ยนอุปกรณ์เบรครถได้เปลี่ยนเลขทะเบียนเป็น -3550 และทุกคันได้เปลี่ยนเครื่องยนต์ขับเคลื่อนใหม่จึงใช้ทะเบียน -7550

คิซาโระฮะ 182-550 แก้

รุ่นเดียวที่ผลิตโดยบริษัทฮิตาชิเพื่อใช้ในการทำขบวนรถด่วนพิเศษโทคาชิจำนวน 4 คันเป็นรถ 2 ชั้น ในห้องโดยสารผสมระหว่างที่นั่งกรีนคาร์ และที่นั่งธรรมดา ใช้พ่วงในริ้วขบวนของคิฮะ 183-0เป็นส่วนใหญ่ แต่เนื่องจากขบวนโทคาชิสลับมาใช้คิฮะ 283 ในการทำขบวน รุ่นนี้จึงถูกปลดระวาง และทำลายลงในปี 2001

 
คิซาโระฮะ 182-550 ที่จอดตัดบัญชีแล้ว

รุ่นพิเศษ แก้

คิฮะ 183-5000 ซีรีส์ "รีสอร์ทเทรน" แก้

คิฮะ 183-5000 ซีรีส์ "นิเซโกะเอกซ์เพรส" แก้

เป็นรถเชิงท่องเที่ยวที่สร้างขึ้นมาใหม่ในปี 1988 จัดอยู่ในรถประเภท "จอยฟูลเทรน" ในอดีตจะใช้วิ่งขบวนนิเซโกะสกีเอกซ์เพรส รถเที่ยวพิเศษในมุ่งไปทางตอนใต้ และรถจัดเฉพาะ ปัจจุบันได้ตัดบัญชี และทำลายลงเมื่อปี 2017

 
"นิเซโกะเอกซ์เพรส"

คิฮะ 183-5100 ซีรีส์ "คริสตัลเอกซ์เพรส" แก้

เป็นรถเชิงท่องเที่ยวที่สร้างขึ้นมาใหม่ในปี 1989 จัดอยู่ในรถประเภท "จอยฟูลเทรน" ในอดีตมักจะถูกใช้เป็นรถนำเที่ยวไปทางเมืองฟูราโนะ และเป็นจัดเฉพาะ ปัจจุบันปลดระวาง และทำลายลงเมื่อปี 2019

 
"คริสตัลเอกซ์เพรส"

คิฮะ 183-5200 ซีรีส์ "คริสตัลเอกซ์เพรส" แก้

เป็นรถเชิงท่องเที่ยวที่สร้างขึ้นมาใหม่ในปี 1992 จัดอยู่ในรถประเภท "จอยฟูลเทรน" ถูกใช้เป็นรถนำเที่ยวในหลายพื้นที่ เป็นรถเสริมในช่วงเทศกาล และเป็นรถจัดเฉพาะ ปัจจุบันประจำการอยู่ที่โรงงานนาเอโบะ

 
"คริสตัลเอกซ์เพรส"

คิฮะ 183-6000 ซีรีส์ "ซาชิกิ" แก้

ดัดแปลงมาจากคิฮะ183-507 คิฮะ182-514 และคิฮะ183-1557 ในปี 1999 รุ่น N183 ในชุดได้มีการแปลงเครื่องยนต์และอุปกรณ์ให้เหมือนรุ่น NN183 และมีการปรับปรุงตัวรถให้สามารถลอดอุโมงค์เซกังได้ ภายในห้องโดยสารเป็นที่นั่งแบบทาทามิ และมีการตกแต่งภายในให้สอดคล้องกับที่นั่ง ในปี2015 ตู้กลางคิฮะ182-6001 ถูกตัดบัญชี ส่วนตู้ที่มีห้องขับได้เปลี่ยนสีกลับเป็นลาย HET และยังประจำการอยู่ที่โรงงานนาเอโบะ โดยจะพ่วงเป็นตู้เสริมในริ้วขบวนต่าง ๆ

 
คิฮะ182-6001
 
คิฮะ183-6001 ขณะเป็นตู้เสริมขบวนฮกกุโตะ
 
ลักษณะภายในตู้ซาชิกิ

อ้างอิง แก้

  1. "特急オホーツク(183系". jrhokkaido.co.jp. JR Hokkaido. February 22, 2022. สืบค้นเมื่อ February 22, 2022.
  2. "特急大雪(183系)". jrhokkaido.co.jp. JR Hokkaido. February 22, 2022. สืบค้นเมื่อ February 22, 2022.
  3. "特別付録『国鉄最後の車両配置表』(特集:JR旅立ち特大号)". 鉄道ファン (ภาษาญี่ปุ่น). 交友社. 27 (第6号(通巻314号). 1987-06-01.