สนธิสัญญาเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
สนธิสัญญาเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (อังกฤษ: Southeast Asian Nuclear-Weapon-Free Zone Treaty - SEANWFZ) หรือ สนธิสัญญากรุงเทพฯ พ.ศ. 2538 เป็นสนธิสัญญาระงับอาวุธนิวเคลียร์ระหว่าง 10 รัฐสมาชิกสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้แก่ บรูไน กัมพูชา อินโดนีเซีย มาเลเซีย พม่า สิงคโปร์ ไทย ลาว ฟิลิปปินส์ และเวียดนาม สนธิสัญญาดังกล่าวเปิดให้ลงนามที่การประชุมสนธิสัญญาในกรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2538 และมีผลใช้บังคับเมื่อวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2540 และกำหนดให้ประเทศภาคีห้ามพัฒนา ผลิตหรือได้มาซึ่ง ครอบครองหรือควบคุมเหนืออาวุธนิวเคลียร์
เขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์ดังกล่าว หมายถึงดินแดนของรัฐภาคี ตลอดจนไหล่ทวีปและเขตเศรษฐกิจจำเพาะของรัฐภาคี "ดินแดน" หมายถึงดินแดนทางบก แหล่งน้ำภายใน ทะเลอาณาเขต น่านน้ำหมู่เกาะ ก้นทะเล ตลอดจนใต้ดินดังกล่าวและน่านฟ้าเหนือดินแดนด้วย
สนธิสัญญาฯ ยังมีพิธีสาร ซึ่งมีใจความว่า รัฐอาวุธนิวเคลียร์ห้ารัฐซึ่งรับรองโดยสนธิสัญญาไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์ กล่าวคือ จีน สหรัฐอเมริกา ฝรั่งเศส รัสเซียและสหราชอาณาจักร (ห้าสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ) การรับรองสนธิสัญญา และไม่มีส่วนละเมิดสนธิสัญญาโดยรัฐภาคี ไม่มีรัฐอาวุธนิวเคลียร์ใดลงนามในพิธีสารนี้xxxxxxxxxxxxxxxxx
เบื้องหลัง แก้
รากฐานในการจัดทำสนธิสัญญาเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (SEANWFZ) เริ่มขึ้นตั้งแต่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514 เมื่อห้ารัฐผู้ก่อตั้งสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อันประกอบด้วย อินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ และไทย ประชุมกันที่กัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย และลงนามแถลงการณ์ว่าด้วยเขตสันติภาพ เสรีภาพและความเป็นกลาง (ZOPFAN) ของอาเซียน เป้าหมายหนึ่งของอาเซียนยังเป็นการจัดทำ SEANWFZ
อย่างไรก็ดี จากบรรยากาศทางการเมืองในเวลานั้น รวมทั้งการแข่งขันระหว่างสมาชิกและความขัดแย้งในภูมิภาค และสงครามเย็น เป็นผลให้มีความเป็นไปได้น้อยที่จะจัดทำ SEANWFZ และข้อเสนอจัดตั้งพื้นที่ปลอดนิวเคลียร์อย่างเป็นทางการได้ล่าช้ามากระทั่งคริสต์ทศวรรษ 1990 หลังสงครามเย็นสิ้นสุดไปและความขัดแย้งได้รับการตกลงกันแล้ว รัฐสมาชิกได้เริ่มความพยายามจัดตั้งเขตปลอดนิวเคลียร์อีกครั้ง หลังการเจรจาและการทำสนธิสัญญาให้แล้วเสร็จโดยคณะทำงานอาเซียน สนธิสัญญา SEANWFZ ได้ลงนามโดยหัวหน้ารัฐบาลของ 10 รัฐสมาชิกอาเซียนเมื่อวันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2538 สนธิสัญญามีผลใช้บังคับเมื่อวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2540 หลังทุกประเทศให้สัตยาบัน ยกเว้นประเทศฟิลิปปินส์ ก่อนจะมามีผลใช้บังคับอย่างสมบูรณ์เมื่อวันที่ 21 มิถุนายน พ.ศ. 2544 หลังฟิลิปปินส์ให้สัตยาบัน ซึ่งมีผลห้ามอาวุธนิวเคลียร์ทั้งหมดในภูมิภาค