วัดกลาง (จังหวัดพิษณุโลก)

สำหรับวัดกลางแห่งอื่น ดูที่ วัดกลาง

วัดกลาง เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลนครไทย อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก

วัดกลาง
ชื่อสามัญ	วัดกลาง, วัดกลางศรีพุทธาราม, วัดกลางนครไทย
ที่ตั้ง	ตำบลนครไทย อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	มหานิกาย
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดกลาง วัดกลางศรีพุทธาราม หรือ วัดกลางนครไทย เป็นวัดเก่าแก่ตั้งอยู่ใจกลางเมืองนครไทย หรือเมืองบางยางสมัยโบราณ สร้างในยุคพ่อขุนบางกลางหาวหรือพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ปฐมบรมกษัตริย์ไทยแห่งกรุงสุโขทัย สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติระบุว่าตั้งวัดเมื่อ พ.ศ. 1887 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ พ.ศ. 2400

อุโบสถเก่า สร้างตั้งแต่สมัยพ่อขุนบางกลางหาว มีใบเสมาทำด้วยศิลาทรายสีแดง ปัจจุบันทางวัดได้ปรับรูปแบบอุโบสถเสียใหม่

ปูชนียวัตถุที่สำคัญ ได้แก่ พระพุทธรูปขนาดใหญ่ 3 องค์ คือ พระพุทธรูปสำริดศิลปะสุโขทัย มีขนาดหน้าตักกว้าง 53 เซนติเมตร สูง 68 เซนติเมตร และพระพุทธรูปศิลานาคปรก ปางสมาธิศิลปะสมัยลพบุรี 2 องค์ องค์หนึ่งสร้างเสร็จแล้ว แต่มีส่วนชำรุดมีขนาดหน้าตักกว้าง 65 เซนติเมตร สูง 177 เซนติเมตร(เฉพาะองค์พระพุทธรูปสูง 1 เมตร) ส่วนอีกองค์หนึ่งอยู่ในสภาพเป็นโกลน จัดเป็นศิลปะลพบุรีมีอายุประมาณพุทธศตวรรษที่ 18–19 ซึ่งองค์ พระพุทธรูปมีรูปร่างหน้าตาเป็นแบบศิลปะท้องถิ่นมากกว่าจะเป็นของที่เคลื่อนย้ายมาจากที่อื่น ปัจจุบันพระพุทธรูปสำริดศิลปะสุโขทัยและพระพุทธรูปนาคปรกศิลปะลพบุรี (องค์สมบูรณ์) ได้ถูกโจรกรรมสูญหายไปแล้ว

นอกจากนี้ในวัดมีอนุสาวรีย์พ่อขุนบางกลางหาว และต้นจำปาขาว เชื่อว่าเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ อายุกว่า 700 ปี (ปลูกก่อนปี พ.ศ. 1806) สันนิษฐานว่าพ่อขุนบางกลางหาวทรงปลูกต้นจำปาต้นนี้ไว้ก่อนออกไปสู้รบกับขอมเพื่อตีเมืองสุโขทัยคืนมา พร้อมกันนั้นได้ตั้งสัตยาธิษฐานว่า ถ้าตีเมืองสุโขทัยได้สำเร็จ ขอให้ต้นจำปาเจริญงอกงามดีและออกดอกเป็นสีขาว ปัจจุบันจำปาขาวต้นนั้นมีขนาดลำต้นวัดโดยรอบประมาณ 3 เมตรเศษ สูงประมาณ 9–10 เมตร มีความเสื่อมโทรมไปตามกาลเวลา