เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
|
|
|
}}
'''''Plasmodium falciparum''''' เป็น[[โปรโตซัว]][[สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว|เซลล์เดียว]] และเป็น[[ปรสิต]]ใน[[มุนษย์]] เป็นสปีชีส์หนึ่งในสปีชีส์ของสกุล ''[[Plasmodium]]'' ที่ก่อโรค[[มาลาเรีย]]ในมุนษย์มนุษย์ที่รุนแรวที่สุดรุนแรงที่สุด<ref>{{Cite journal | last1 = Rich | first1 = S. M. | last2 = Leendertz | first2 = F. H. | last3 = Xu | first3 = G. | last4 = Lebreton | first4 = M. | last5 = Djoko | first5 = C. F. | last6 = Aminake | first6 = M. N. | last7 = Takang | first7 = E. E. | last8 = Diffo | first8 = J. L. D. | last9 = Pike | first9 = B. L. | last10 = Rosenthal | doi = 10.1073/pnas.0907740106 | first10 = B. M. | last11 = Formenty | first11 = P. | last12 = Boesch | first12 = C. | last13 = Ayala | first13 = F. J. | last14 = Wolfe | first14 = N. D. | title = The origin of malignant malaria | journal = Proceedings of the National Academy of Sciences | volume = 106 | issue = 35 | pages = 14902–14907 | year = 2009 | pmid = 19666593 | pmc =2720412 | bibcode = 2009PNAS..10614902R }}</ref> ปรสิตนี้สามารถติดต่อผ่านทาง[[ยุง]] ''[[Anopheles]]'' [[เพศเมีย]] และก่อโรคมาลาเรียรูปที่รุนแรงที่สุด คือมาลาเรียฟาลซิปารัม (falciparum malaria) ซึ่งพบเป็นได้ 50% ของกรณีผู้ป่วยมาลาเรียทั้งหมด<ref>{{Cite journal | doi = 10.7150/ijbs.7.1427 | last1 = Perkins | first1 = D. J. | last2 = Were | first2 = T. | last3 = Davenport | first3 = G. C. | last4 = Kempaiah | first4 = P. | last5 = Hittner | first5 = J. B. | last6 = Ong'Echa | first6 = J. M. | title = Severe malarial anemia: Innate immunity and pathogenesis | journal = International Journal of Biological Sciences | volume = 7 | issue = 9 | pages = 1427–1442 | year = 2011 | pmid = 22110393 | pmc=3221949}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Perlmann |first1=P |last2=Troye-Blomberg |first2=M |title=Malaria blood-stage infection and its control by the immune system |journal=Folia Biologica |volume=46 |issue=6 |pages=210–8 |year=2000 |pmid=11140853}}</ref> ''P. falciparum'' มักถูกเรียกขานว่าเป็นปรสิตที่รุนแรงที่สุดในมนุษย์ ด้วยยอดผู้เสียชีวิตจากเชื้อนี้ที่ 405,000 รายในปี 2018 นอกจากนี้ยังมีส่วนเกี่ยวกับการเกิดโรคมะเร็งเม็ดเลือด ([[Burkitt's lymphoma|บูร์กิทท์ส์ลิมฟอมา]]) และจัดอยู่ใน[[List of IARC Group 2A carcinogens|สารก่อมะเร็งกลุ่ม 2A]]
สปีชีส์นี้มีวิวัฒนาการมาจากปรสิต ''[[Laverania]]'' ซึ่งพบใน[[กอริลลา]]ราว 10,000 ปีก่อน<ref name=loy>{{cite journal|last1=Loy|first1=Dorothy E.|last2=Liu|first2=Weimin|last3=Li|first3=Yingying|last4=Learn|first4=Gerald H.|last5=Plenderleith|first5=Lindsey J.|last6=Sundararaman|first6=Sesh A.|last7=Sharp|first7=Paul M.|last8=Hahn|first8=Beatrice H.|title=Out of Africa: origins and evolution of the human malaria parasites ''Plasmodium falciparum'' and ''Plasmodium vivax''|journal=International Journal for Parasitology|date=2017|volume=47|issue=2–3|pages=87–97|doi=10.1016/j.ijpara.2016.05.008|pmid=27381764|pmc=5205579}}</ref> [[Alphonse Laveran|ออลๆอนส์ ละเวราน]]เป็นบุคคลแรกที่สามารถระบุเชื้อในปี 1880 และตั้งชื่อว่า ''Oscillaria malariae'' ต่อมาในปี 1896 [[Ronald Ross|โรนอลด์ รอสส์]] ค้นพบว่าเชื้อสามารถติดต่อผ่านทางยุง ในปี 1898 [[Giovanni Battista Grassi|จีโอฟานนี บัตติสตา กรัสซี]]ได้พิสูจน์การติดต่อเชื้ออย่างสมบูรณ์จาก[[Anopheles|ยุงอะโนเฟเลส]]มาสู่มนุษย์ และในปี 1897 [[William H. Welch|วิลเลียม เอช. เวลช์]] ได้รังสรรค์ชื่อ ''Plasmodium falciparum'' ที่ซึ่ง [[International Commission on Zoological Nomenclature|ICZN]] ได้นำมาใช้อย่างเป็นทางการในปี 1954
|
