|
| name = ทักษิณ ชินวัตร
| image = Thaksin_DOD_20050915.jpg
| caption = ทักษิณในเดือนกันยายน พ.ศ. 2548
| order = [[นายกรัฐมนตรีไทย]] คนที่ 23
| monarch = [[พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร]]
| viceprimeminister = {{Collapsible list|framestyle=border:none; padding:0; |title=รายชื่อ
|[[สุชัย เจริญรัตนกุล]]
}}
| term_start = 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2544
| term_end = 19 กันยายน พ.ศ. 2549<br>({{อายุปีและวัน|2544|02|09|2549|09|19}})
| predecessor = [[ชวน หลีกภัย]]
| successor = {{plainlist|
}}
| order2 = [[รายนามรองนายกรัฐมนตรีของไทย|รองนายกรัฐมนตรี]]
| term_start2 = 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2538
| term_end2 = 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540
| term_start3 = 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2539539
| term_end3 = 14 สิงหาคม พ.ศ. 2539
| primeminister3 = [[บรรหาร ศิลปอาชา]]
| term_start4 = 15 สิงหาคม พ.ศ. 2540
| term_end4 = 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540
| primeminister4 = [[ชวลิต ยงใจยุทธ]]
| order5 = [[รายนามเสนาบดีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการของไทย|รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ]]
| term_start5 = 14 มิถุนายน พ.ศ. 2544
| term_end5 = 9 ตุลาคม พ.ศ. 2544
| primeminister5 = เขาเอง
| predecessor5 = [[เกษม วัฒนชัย]]
| successor5 = [[สุวิทย์ คุณกิตติ]]
| order6 = [[รายนามเสนาบดีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของไทย|รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ]]
| term_start6 = 25 ตุลาคม พ.ศ. 2537
| term_end6 = 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538
| primeminister6 = [[ชวน หลีกภัย]]
| predecessor6 = [[ประสงค์ สุ่นสิริ]]
| party = [[พรรคพลังธรรม]] (2537) <br>[[พรรคไทยรักไทย]] (2541–49) <br> [[พรรคพลังประชาชน (พ.ศ. 2541)|พรรคพลังประชาชน]] (2550–51)
| residence = [[ดูไบ]] [[สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์]]<ref name="forbes19"/>
| spouse = [[พจมาน ณ ป้อมเพชร]] (พ.ศ. 2523–2551)
| children = {{hlist
| [[พานทองแท้ ชินวัตร|พานทองแท้]]
| alma_mater = [[โรงเรียนเตรียมทหาร]]<br>[[โรงเรียนนายร้อยตำรวจ]]<br>[[มหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเคนทักกี]]<br>[[มหาวิทยาลัยแซมฮิวสตันสเตต]] ([[ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต|Ph.D.]])
| nationality = ไทย <br>มอนเตเนโกร (2552–ปัจจุบัน)
| net_worth = 1,800 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ฟอบส์ปี พ.ศ. 2562)<ref name="forbes19">[https://www.forbes.com/profile/thaksin-shinawatra/#3675ab3c4e78 #1281 Thaksin Shinawatra]</ref>
| relations = [[สกุลชินวัตร]]
| signature = Thai-PM-thaksin signature.png
| branch = [[ตำรวจไทย|ตำรวจ]]
| serviceyears = 2516–2530
| rank = [[ไฟล์:RTP OF-4 (Police Lieutenant Colonel).svg|15px]] พันตำรวจโท (ถูกถอดยศปี พ.ศ. 2558)
| footnotes =
}}
'''ทักษิณ ชินวัตร''' (เกิด 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2492) เป็นนักธุรกิจและนักการเมืองชาวไทย [[นายกรัฐมนตรีไทย]]คนที่ 23 ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ. 2544 ถึง 2549 เขาดำเนินธุรกิจ[[โทรคมนาคม]]และ[[การสื่อสาร]] ผู้ก่อตั้ง[[อินทัช โฮลดิ้งส์|กลุ่มบริษัท ชิน คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน)]] อดีตเจ้าของและประธาน[[สโมสรฟุตบอลแมนเชสเตอร์ซิตี]] มีสัญชาติไทยโดยการเกิด ปัจจุบันอาศัยอยู่นอกประเทศและถือสัญชาติ[[ประเทศมอนเตเนโกร|มอนเตเนโกร]]<ref>{{cite news|title=Montenegro gives Thaksin a passport| publisher=Bangkok Post| date=May 13, 2009 |url=http://www.bangkokpost.com/news/politics/143140/montenegrin-govt-issues-thaksin-passport}}</ref>
ปี พ.ศ. 2537 ทักษิณเข้าสู่วงการเมืองสังกัด[[พรรคพลังธรรม]] โดยการชักนำของพลตรี [[จำลอง ศรีเมือง]] ต่อมาก่อตั้ง[[พรรคไทยรักไทย]] ในปี พ.ศ. 2541 หลัง[[การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในประเทศไทย พ.ศ. 2544|การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นการทั่วไปปี พ.ศ. 2544]] พรรคไทยรักไทยได้รับเสียงข้างมากในสภา จึงดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเป็นสมัยแรก นโยบายเด่นของเขา ได้แก่ การขยาย[[โครงการประกันสุขภาพถ้วนหน้า|หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า]] การลดความยากจนและลงทุนโครงสร้างพื้นฐาน การส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม และการประกาศสงครามยาเสพติด ซึ่งได้รับความนิยมอย่างล้นหลามโดยเฉพาะอย่างยิ่งในชนบท เขาดำรงตำแหน่งสมัยแรกจนครบวาระสี่ปี [[การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในประเทศไทย พ.ศ. 2548|ผลการเลือกตั้งเป็นการทั่วไป พ.ศ.ปี 2548]] ทำให้ทักษิณดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีสมัยที่สอง ด้วยคะแนนเสียงสูงที่สุดเป็นประวัติการณ์ รัฐบาลทักษิณถูกกล่าวหาหลายอย่าง เช่น ละเมิดสิทธิมนุษยชน ฉ้อราษฎร์บังหลวง เป็นเผด็จการรัฐสภา มีผลประโยชน์ทับซ้อน และ[[การตรวจพิจารณาในประเทศไทย|ควบคุมสื่อ]]<ref>BBC News, [http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/m/man_city/6918718.stm A fit and proper Premiership?]</ref> ส่วนข้อกล่าวหาของตัวทักษิณเอง ก็มีว่าเลี่ยงภาษี [[การหมิ่นพระบรมเดชานุภาพในประเทศไทย|หมิ่นพระบรมเดชานุภาพ]] ตลอดจนขายทรัพย์สินของบริษัทไทยให้นักลงทุนต่างชาติ [[กรณีตระกูลชินวัตรและดามาพงศ์ขายหุ้นกลุ่มบริษัทชินคอร์ป|กรณีขายหุ้นชินคอร์ป]]เป็นชนวนเหตุให้เกิด[[การประท้วงขับทักษิณ ชินวัตรออกจากตำแหน่ง|การประท้วงใหญ่]]โดย[[พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย]]ในปี พ.ศ. 2549
วันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2549 [[คณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข]] (คปค.) ก่อ[[รัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2549|รัฐประหาร]]ล้มรัฐบาลทักษิณ ทำให้ทักษิณพ้นจากตำแหน่ง [[คณะกรรมการตรวจสอบการกระทำที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่รัฐ]] (คตส.) ที่ [[คณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ]] (คมช.) คณะรัฐประหารซึ่งแปรสภาพมาจาก คปค. เป็นผู้แต่งตั้ง ทำการอายัดทรัพย์ของทักษิณและครอบครัวในประเทศไทยรวม 76,000 ล้านบาท โดยอ้างว่าเขาร่ำรวยผิดปกติขณะอยู่ในตำแหน่ง<ref name="AECrationaleforfreeze">The Nation, [http://www.nationmultimedia.com/2007/06/12/headlines/headlines_30036641.php Thaksin's assets frozen], 12 June 2007</ref><ref name="AECisJuntaAppointed">The Nation, [http://nationmultimedia.com/2006/10/02/headlines/headlines_30015161.php Slighted Sawat resigns from AEC], 2 October 2006</ref> ทักษิณเคยเดินทางกลับประเทศไทยครั้งหนึ่งเมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2551 หลัง[[พรรคพลังประชาชน]]ชนะการเลือกตั้ง แต่หลังจากนั้นอาศัยอยู่ต่างประเทศโดยตลอด เขาถูกตัดสินจำคุก 2 ปีใน[[คดีที่ดินรัชดาฯ]] ทักษิณเป็นผู้สนับสนุน[[แนวร่วมประชาธิปไตยต่อต้านเผด็จการแห่งชาติ]] (นปช.) ในปี พ.ศ. 2552 รัฐบาลอภิสิทธิ์เพิกถอน[[หนังสือเดินทาง]]ของทักษิณ วันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2553 ศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองพิพากษาให้ทรัพย์สินของทักษิณประมาณ 46,000 ล้านบาทตกเป็นของแผ่นดิน ทักษิณถูกถอดยศ พันตำรวจโท และ นายกองใหญ่ โดยประกาศลงใน[[ราชกิจจานุเบกษา]] เมื่อวันที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2558 และ 7 เมษายน พ.ศ. 2562 ตามลำดับ<ref>[http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2558/E/207/1.PDF คำสั่งหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ถอดยศตำรวจ]</ref><ref>[http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2562/B/010/T_0001.PDF พระราชโองการ ประกาศ พระราชทานพระราชานุญาตถอดยศกองอาสารักษาดินแดน]</ref>
== ประวัติและปฐมวัย ==
| 