ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ซูส"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 7:
| alt =
| caption = ''Jupiter de Smyrne'' ค้นพบใน[[สเมอร์นา]]ในปี 1680
| god_of =
| abode = [[ยอดเขาโอลิมปัส]]
| symbol = [[สายฟ้า]] [[นกอินทรี]] [[กระทิง]]และ[[โอ๊ก]]
บรรทัด 17:
| Roman_equivalent = [[จูปิเตอร์ (เทพปกรณัม)|จูปิเตอร์]]<ref name=Lar>''Larousse Desk Reference Encyclopedia'', [[The Book People]], Haydock, 1995, p. 215.</ref>
}}
'''ซูส''' ({{lang-en|Zeus}}, {{IPA-en|zus}}; {{lang-grc|Ζεύς, ''Zeús''}}) ทรงเป็น "พระบิดาแห่งพระเจ้าและมนุษย์" ({{lang-grc|πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε, patḕr andrōn te theōn te}}) ผู้ปกครอง[[เทวสภาโอลิมปัส|
ซูสเป็นบุตรของโค
อ้างอิงจากที่ [[วอลเตอร์ เบอร์เกิร์ต]] บรรยายไว้ในหนังสือ, ''ความเชื่อกรีกโบราณ'', "ซูสเป็นเทพบิดรของบรรดาเทพทั้งหลาย ทวยเทพทั้งหมดกำเนิดขึ้นในรัชสมัยของพระองค์"<ref>[[Iliad]], หนงสือ 1.503; 533</ref>
ชาวกรีกเชื่อว่า พระองค์คือ [[เทพเจ้าสูงสุด]], ผู้ครอบครองจักรวาล อ้างอิงโดย [[พอซาเนียส (นักภูมิศาสตร์)]] "มนุษย์รู้กันว่า ซูสเป็นมหาเทพในสรวงสวรรค์".<ref>พอซาเนียส, 2. 24.2.</ref>
เฮซิออด ''[[กวี ธีโอโกนี]]'' ซูสได้จัดสรรมอบอำนาจให้เหล่าเทพ ''[[กวีโฮเมอริค]]'' พระองค์มีอำนาจปกครองสูงสุดในเหล่าเทพ
สัญลักษณ์ของซูสคือ [[อัสนีบาตสายฟ้า]], [[เหยี่ยว]], [[กระทิง(ตำนาน)]], และ [[ต้นโอ๊ค]] อนึ่ง [[ไดอุส|ตำนานอินโด-ยูโรเปียน]],ฉายาตามตำนาน "ผู้ดูแลจักรวาล" (กรีก: {{lang|grc|Νεφεληγερέτα}}, ''Nephelēgereta'')<ref>{{LSJ|nefelhgere/ta^|Νεφεληγερέτα|ref}}.</ref> ได้รับมาจากสัญลักษณ์ตามวัฒนธรรมซึ่งเป็น [[อารยธรรมเก่าแก่ทางฝั่งตะวันออก]], ตัวอย่างเช่น [[คฑาของกษัตริย์]]. ศิลปินชาวกรีกมักจะนำเสนอรูปปั้นเทพซูสใน ท่ายืนหรือท่วงท่าการก้าวไปข้างหน้า มีอัสนีบาตประดับในพระหัตถ์ขวา หรือประทับอยู่บนพระราชบัลลังก์
== ตำนานของเทพซูส ==
[[Image:Zeus Getty Villa.jpg|thumb|200px|Zeus, at the Getty Villa, A.D. 1 - 100 by unknown.]]
== กำเนิดของซูส ==
ตำนานการถือกำเนิดของ
เทพีไกอาแค้นเทพยูเรนัสมากจึงยุยงให้เหล่าเทพไททันก่อกบฏ ไม่มีเทพองค์ใดที่กล้าชิงบัลลังก์พระบิดายกเว้นเทพโครนัส และจากการช่วยเหลือจากเทพีไกอาทำให้เทพโครนัสชิงอำนาจได้สำเร็จ ทว่าเทพโครนัสไม่ได้ทำตามสัญญาที่จะปลดปล่อยอสูรผู้เป็นน้อง เทพีไกอาจึงสาปแช่งว่าบุตรที่จะเกิดมาของโครนัสจะชิงอำนาจไปเหมือนกับที่เคยทำไว้กับบิดา
เส้น 31 ⟶ 40:
โครนัสให้กำเนิดบุตรและธิดารวมหกองค์ คือ เฮสเทีย เฮดีส ดีมิเตอร์ โพไซดอน เฮรา ซูส ซึ่งพอกำเนิดมาได้ถูกโครนัสจับกลืนลงท้องไปแต่เนื่องด้วยซูสหนีออกมาได้ จึงรอให้ตัวเองโตแล้วกลับมาช่วยอีก 5 องค์ในภายหลัง เนื่องจาก เฮสเทีย เฮดีส ดีมิเตอร์ โพไซดอน และเฮรา เป็นเทพจึงไม่ตายตอนอยู่ในท้องของโครนัส
=== ซูสวัยเยาว์ ===
== การโค่นอำนาจไททันโครนอส ==▼
รีอาได้ซ่อนซูสไว้[[ถ้ำของซูส|ถ้ำ]]ตั้งอยู่ที่[[เทือกเขาไอด้า]]ในกรีก ตามตำนานเล่าขานกันไว้หลายเรื่องราว ดังนี้:
# พระองค์โตมาในการเลี้ยงดูของ[[ไกอา (ตำนาน)|ไกอา]].
# พระองค์โตมาในการเลี้ยงดูของ[[แพะ]] นามว่า[[อมัลธีอา (ตำนาน)|อมัลธีอา]] โดยมีกลุ่มของ[[คูรีเตส]]— เหล่าทหาร หรือเหล่าเทพเจ้าตัวเล็กๆ ที่ใช้หอกและโล่ห์มากระทบกันเกิดเสียงดังจนโครนัสไม่ได้ยินเสียงเด็กร้อง(ดู [[โครนูโคเปีย]]).
# พระองค์โตมาในการเลี้ยงดูของ[[นางไม้]]นามว่า [[อดาแมนธีอา]] โครนัสได้ตั้งกฏเพื่อปกครอง [[ผืนดิน]], [[ท้องฟ้า]] และ[[ท้องทะเล]] นางจึงซ่อนพระองค์ โดยการห้อยองค์หลวมๆด้วย[[เชือก]]ที่ผูกไว้กับ[[ต้นไม้]] ทำให้พระองค์ไม่อยู่ในผืนดิน ท้องฟ้า และท้องทะเล ด้วยประการนี้ โครนัส ผู้เป็นบิดาจึงมองไม่เห็น
# พระองค์โตมาในการเลี้ยงดูของ[[นางไม้]] นามว่า [[ไซโนซูรา]] และด้วยความกตัญญู ภายหลังซูสประทานให้นาง [[คาทาสเธอรีสมี|สถิตย์ท่ามกลางดวงดาว]].
# พระองค์โตมาในการเลี้ยงดูของ[[เมลิสซา]] ผู้ถนอมเลี้ยงดูซูสด้วยนม[[แพะ]]และน้ำผึ้ง
# พระองค์โตมาในการเลี้ยงดูของครอบครัวเลี้ยงแกะ ภายใต้คำสัญญาที่ว่า แกะของพวกเขาจะปลอดภัยจากหมาป่า
=== มหาเทพ ===
ความคับแค้นใจทำให้เทพีรีอาตัดสินใจเก็บบุตรคนสุดท้องเอาไว้ โดยแสร้งส่งก้อนหินห่อผ้าให้เทพโครนัสไป ทารกซูสถูกเลี้ยงดูอย่างดีโดยเทพีไกอาผู้เป็นย่าได้นำทารกซูสไปซ่อนไว้ในหุบเขาดิกเทอ ในเกาะครีต ซูสกินอาหารคือน้ำผึ้งและน้ำนมจาก[[นิมฟ์]]ครึ่งแพะที่ชื่อว่า [[อะมาลไธอา]] ซึ่งในภายหลังซูสได้ได้สร้างนางให้เป็น[[กลุ่มดาวแพะ]] หรือ[[กลุ่มดาวมกร]]ใน[[จักรราศี]]และมีครึ่งเทพครึ่งแพะแห่งป่าที่เล่นฟลุทอยู่ตลอดเวลาชื่อ[[แพน]]เป็นผู้ให้การศึกษา เมื่อซูสเติบใหญ่แข็งแรงจึงหวนกลับไปแก้แค้นโครนอสผู้เป็นเทพบิดาตามคำร้องขอของเทพีมารดา▼
[[Image:Statue of Zeus dsc02611-.jpg|thumb|200px|Colossal seated [[Dagon|Marnas]] from [[Gaza City|Gaza]] portrayed in the style of Zeus. Roman period Marnas<ref>{{CathEncy|wstitle=Gaza}}; [http://www.plekos.uni-muenchen.de/2004/rhahn.html Johannes Hahn: Gewalt und religiöser Konflikt]; [http://philologos.org/__eb-thlatb/chap08.htm#mosue The Holy Land and the Bible]</ref> was the chief divinity of Gaza ([[Istanbul Archaeology Museum]]).]]
เมื่อซูสเติบโตถึงวัยหนุ่ม พระองค์ได้บังคับให้โครนัสสำรอกหินออกมา (หินตั้งอยู่ ณ [[Pytho|ไฟโต]] ใต้หุบเขา [[Parnassus|ปาร์นาซัส]] เป็นสัญลักษณ์ของเหล่ามนุษย์, [[Omphalos|ออมฟาลอส]]) ตามมาด้วยเหล่าพี่น้องของพระองค์ บางตำนานกล่าวถึง [[Metis (mythology)|มีทิส]] ว่าเป็นผู้ปรุงยาให้ซูส[[emetic|สำรอก]]ลูกๆออกมา บ้างก็ว่า ซูสเป็นผู้ผ่า[[stomach|ท้อง]]ของโครนัส แล้วพาพี่น้องออกมา รวมถึงปลดปล่อย [[Giants (Greek mythology)|ไจแอนเตส]], [[Hekatonkheires|ฮีคาโตนไคเรส]] และ [[Cyclops|ไซคลอปส์]] จาก [[Tartarus|ขุมนรกทาร์ทารัส]] และสังหารผู้คุม [[Campe|แคมพี]]
ด้วยความขอบคุณ เหล่าไซคลอปส์มอบ [[thunder|อัสนีบาต]] และ สายฟ้า หรือ[[lightning|ฟ้าผ่า]] ให้แก่ซูส ซึ่งก่อนหน้านี้ไกอานำไปซ่อนไว้ ซูสและพี่น้องทั้งหมด รวมถึงพวกไจแอนเตส ฮีคาโตนไคเรส และไซคลอปส์ได้ร่วมกันโค่นโครนัสและยักษ์ตนอื่นๆในมหาสงคราม [[Titanomachy|ไททันโนมาชี]] เหล่ายักษ์ที่พ่ายแพ้โดนส่งไปยังขุมนรกทาร์ทารัส [[Atlas (mythology)|แอตลาส]] ผู้นำของกลุ่มยักษ์ที่ต่อต้านซูส โดนโทษให้แบกโลกไว้ตลอดเวลา
หลังเสร็จสิ้นสงครามครั้งนั้น ซูสได้ร่วมกันปกครองโลกกับพี่น้อง ซึ่งก็คือ [[Poseidon|โพไซดอน]] และ [[Hades|ฮาเดส]] ดังนี้: ซูสปกครองสวรรค์ โพไซดอนปกครองท้องทะเล และฮาเดสปกครองโลกหลังความตาย มารดาแห่งผืนดิน [[Gaia (mythology)|ไกอา]] ยอมรับไม่ได้ที่เป็นเช่นนั้น พระนางได้บันดาลให้ส่วนของโพไซดอนมีเหตุแผ่นดินไหว (โพไซดอน - เทพเจ้าแห่งแผ่นดินไหว) และทำให้ฮาเดสถูกกล่าวหาว่าทำให้มนุษย์ถึงแก่ความตาย (อ่านได้ที่ [[Penthus|เพนธัส]]).
ไกอาโกรธแค้นซูสที่สังหารเหล่ายักษ์ซึ่งเป็นลูกของนาง หลังจากซูสขึ้นปกครองเหล่าเทพ พระนางได้ปล่อย[[monster|สัตว์ร้าย]] [[Typhon|ไทฟอน]] และ [[Echidna (mythology)|เอไคนา]] แต่ซูสปราบไทฟอนและขังเขาไว้ใต้หุบเขา[[Mount Etna|เอตน่า]] ส่วนเอไคนา พระองค์ปล่อยให้นางและลูกๆได้มีชีวิตอยู่ต่อไป
===Zeus and Hera===
{{Main|Hera}}
ซูสเป็นทั้งพี่ชายและคู่ครองของ[[เฮรา]] บุตรของทั้งคู่คือ [[Ares|อาเรส]], [[Hebe (mythology)|ฮีบี]] และ [[Hephaestus|เฮฟาเอสตัส]], แต่ในบางตำนานเล่าว่า พวกเขาเป็นบุตรของเฮราแต่เพียงผู้เดียว บ้างก็กล่าวว่ามีบุตรสาวนามว่า [[Ilithyia|อีไลธียา]] และ [[Eris (mythology)|อีรีส]] เรื่องราวของซูสและ[[nymph|นางไม้]] รวมถึงการกำเนิดตระกูล [[Greeks|เฮลเลนิค]] เป็นที่โด่งดังมาก ตำนานโอลิมเปียมีอ้างถึงการสมรสของซูสกับ [[Leto|ลีโต]], [[Demeter|ดีมีเตอร์]], [[Dione (Titaness/Oceanid)|ไดโอนี]] และ [[Maia (mythology)|ไมอา]] รวมถึงมนุษย์นาม [[Semele|ซีมีลี]], [[Io (mythology)|ไอโอ]], [[Europa (mythology)|ยูโรปา]] และ [[Leda (mythology)|ลีดา]] (อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมด้านล่าง) และ [[Ganymede (mythology)|กานีมีดี]] (ถึงแม้ว่าจะเป็นมนุษย์ ซูสก็ได้ประทานความอมตะให้แก่เขา)
ในหลายๆตำนานมักจะกล่าวถึงเฮราในเรื่องของความหึงหวงและแค้นเคืองต่อซูส เหล่าภรรยาลับและลูกๆของพวกเขา ครั้งหนึ่ง [[nymph|นางไม้]] นามว่า [[Echo (mythology)|เอคโค่]] ได้ชวนพระนางคุยจนกระทั่งพระนางไล่ตามซูสไม่ทัน เมื่อพระนางทราบความจริงได้สาปเอคโค่ให้พูดได้แต่เพียงเสียงตามผู้อื่นเท่านั้น
▲== การโค่นอำนาจไททันโครนอส ==
▲ความคับแค้นใจทำให้เทพีรีอาตัดสินใจเก็บบุตรคนสุดท้องเอาไว้ โดยแสร้งส่งก้อนหินห่อผ้าให้เทพโครนัสไป ทารกซูสถูกเลี้ยงดูอย่างดีโดยเทพีไกอาผู้เป็นย่าได้นำทารก
รีอาได้หลอกให้โครนอสกินยาที่จะทำให้สำรอกบุตรที่เคยกลืนออกมา ด้วยความเป็นเทพเจ้าทำให้เหล่าเทพที่ถูกกลืนลงไปไม่ตายซ้ำยังเติบโตขึ้น เรียงลำดับได้ดังนี้
1.เทพี[[เฮสเตีย]] เทพีแห่งไฟและเทพีผู้คุ้มครองครอบครัว เป็น[[เทพีครองพรหมจรรย์]]
2.เทพี [[ดิมีเตอร์]] เทพีแห่งพันธุ์พืช ธัญญาหารและการเพาะปลูก มีธิดากับเทพซูสหนึ่งองค์คือ เทพี[[เพอร์ซิโฟเน]] หรือ [[โพรเซอพิน่า]]ผู้เป็นชายาของฮาเดส
3.เทพี [[ฮีรา]] เทพีแห่งการสมรส เป็นมเหสีของเทพซูส ซึ่งขึ้นชื่อเรื่องหึงหวง มีโอรสและธิดากับเทพซูส 3 องค์คือ [[เฮฟเฟสตุส]] [[ฮีบี]]กับ [[อาเรส]]
4.เทพ[[เฮดีส]] เจ้าแห่งโลกบาดาล ปกครองยมโลก มีเทพี[[เพอร์เซฟะนี]]เป็นมเหสี
5.เทพ[[โพไซดอน]] เจ้าแห่งท้องทะเล ปกครองน่านน้ำเมดิเตอร์เรเนียนและน้ำที่ใช้ประโยชน์ได้ มีเทพี[[แอมฟิไทรท์]] หรือ อัมฟิตรีติ เป็นมเหสี
เมื่อเทพทั้งห้าได้ออกมาจากท้องของโครนัสแล้วจึงร่วมกับซูสปราบโครนัสและส่งโครนัสไปขังไว้ที่ทาร์ทะรัส
ซูสได้รับตำแหน่งเทพผู้นำของเหล่าเทพ เนื่องจากการจับฉลากแบ่งหน้าที่ของทั้งสามพี่น้อง และได้พาเหล่าเทพทั้งหลายขึ้นไปอาศัยอยู่บนเทือกเขา[[โอลิมปัส]]
แม้ว่าเหล่าเทพทุกองค์จะยอมยกตำแหน่งผู้นำให้กับซูสในทีแรก แต่ในตอนหลังเหล่าเทพต่างๆก็ต่างพากันหาหนทางในการยึดอำนาจมาเป็นของตนเองอยู่เรื่อยๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง[[เฮรา]]ผู้เป็นชายาของซูส ได้พยายามที่จะรวบรวมเหล่าเทพเพื่อก่อการกบฏอยู่เสมอ แต่ในท้ายที่สุดซูสก็สามารถที่แก้ไขปัญหา และจับตัวนางมาลงโทษได้อยู่เสมอ
== ชายาและบุตรของซูส ==
ชายาที่เป็นเทพ
{| class="wikitable"
|-
เส้น 134 ⟶ 162:
9. [[ยูเรเนีย]]
|-
| [[เพอร์ซิโฟเน]]
| 1. [[ซากริอุส]]
2. [[เมลิโนอี]]
|-
| [[ซีลีนี]]
เส้น 273 ⟶ 305:
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
{{เทพปกรณัมกรีก}}
| |||