|
* ศาสนาเกิดจากความต้องการที่จะพ้นจากความทุกข์ เช่นความอดอยาก โรคระบาด ความแก่ ความตาย การสูญเสีย
== กลุ่มศาสนา ==
== องค์ประกอบ ==
# [[พระเป็นเจ้า]] (กรณีเป็นเทวนิยม)
# [[ศาสดา]]
# [[คัมภีร์]]
# [[เคลอจี|นักบวช]]
# [[ศาสนสถาน]]
# [[สัญลักษณ์]]
# [[พิธีกรรม]]
== ประเภท ==
ศาสนาในโลกถึงแม้จะมีมาก แต่ถ้าจัดเป็นประเภทก็ได้เป็น 2 ประเภท คือ
=== เทวนิยม ===
{{บทความหลัก|เทวนิยม}}
เชื่อว่ามีเทพเจ้าผู้ยิ่งใหญ่เหนือกว่าเทพเจ้าทั้งหลาย หรือเรียกกันว่า[[พระเป็นเจ้า]] มีเพียงพระองค์เดียว เป็น[[พระผู้สร้าง]]โลกและสรรพสิ่งและเชื่อกันว่าพระเจ้าอาจติดต่อมนุษย์โดยผ่าน[[ผู้เผยพระวจนะ]]หลายคน เช่น [[อัลลอฮ์]]ทรงติดต่อกับนบี[[มุฮัมหมัด]] [[พระยาห์เวห์]]ทรงติดต่อกับ[[โมเสส]]และ[[พระเยซู]] ส่วนบางศาสนาก็นับถือพระเจ้าหรือเทพเจ้าหลายองค์ อย่างศาสนาฮินดู เชื่อว่าพระเจ้าอวตารแยกเป็น 3 องค์เรียกว่า[[ตรีมูรติ]] เป็นต้น
==== เอกเทวนิยม ====
{{บทความหลัก|เอกเทวนิยม}}
* [[ศาสนาพราหมณ์]] (ก่อนที่จะพัฒนาเป็น[[ศาสนาฮินดู]]ในปัจจุบัน)<ref name="พจนานุกรมศัพท์ศาสนาสากล อังกฤษ-ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน">ราชบัณฑิตยสถาน, ''พจนานุกรมศัพท์ศาสนาสากล อังกฤษ-ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน'', พิมพ์ครั้งที่ 3, ราชบัณฑิตยสถาน, 2552, หน้า 365</ref>
* [[ศาสนายูดาห์]]
* [[ศาสนาคริสต์]]
* [[ศาสนาอิสลาม]]
* [[ศาสนาซิกข์]]
* [[ศาสนาบาไฮ]]
==== ทวิเทวนิยม ====
{{บทความหลัก|ทวิเทวนิยม}}
* [[ศาสนาโซโรอัสเตอร์]]
==== พหุเทวนิยม ====
{{บทความหลัก|พหุเทวนิยม}}
* [[ศาสนาฮินดู]]
* ลัทธิ[[ชินโต]]
=== อเทวนิยม ===
{{บทความหลัก|อเทวนิยม}}
ศาสนาประเภทนี้ ไม่เชื่อในการมีอยู่จริงของพระเป็นเจ้า โดยเชื่อว่าโลกและสรรพสิ่งเกิดขึ้นเองตามกฎของธรรมชาติ เชื่อว่ามนุษย์เป็นผู้กำหนดชะตาชีวิตของตนเอง ทุกสิ่งเป็นไปตามเหตุปัจจัย ศาสนาประเภทนี้ ได้แก่
* [[ศาสนาพุทธ]]
* [[ศาสนาเชน]]
== กลุ่มของศาสนา ==
=== [[ศาสนาอับราฮัม]] ===
เป็นคำที่ใช้เรียกศาสนาสำคัญ 4 ศาสนาที่เป็นลัทธิเทวนิยมที่มึความเชื่อในพระเจ้าองค์เดียว
* [[ศาสนาบาไฮ]]
=== ศาสนาญี่ปุ่น ===
* ลัทธิ[[ชินโต]]
* [[ลัทธิโอมชินริเกียว]]
* [[ลัทธิชอนโดเกียว]]
== ปรัชญาอ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
ศาสนาของโลกถ้าแบ่งตามลักษณะปรัชญาที่คล้ายคลึงกัน แบ่งได้ 2 ลักษณะ
'''ศาสนาที่ยึดถือพระเจ้าเป็นสิ่งสูงสุด'''
กลุ่นศาสนาที่นิยมเรียกว่า ปรัชญาตะวันตก โดยถือตามอิทธิพลในการรับอารยธรรม ได้แก่[[ศาสนาโซโรอัสเตอร์]] [[ศาสนายูดาห์]] [[ศาสนาคริสต์]] [[ศาสนาอิสลาม]] [[ศาสนาซิกข์]] [[ศาสนาบาไฮ]] [[ศาสนาฮินดู]]
ศาสนากลุ่มนี้มีลักษณะที่คล้ายกันคือ
* พระเจ้าคือสิ่งที่ทรงปัญญาสูงสุด และมีอำนาจสูงสุด ที่ไม่อาจเข้าถึงได้ ถ้าพระองค์ไม่ประสงค์
* ศาสนิกต้องแสดงความรักหรือภักดีต่อพระเจ้าด้วยการสรรเสริญ ปฏิบัติตามที่พระองค์ประสงค์ที่ได้ตรัสผ่านศาสนทูตของพระเจ้า
* อาจขอให้ทรงไถ่บาป อ้อนวอนให้ทรงประทานสิ่งที่ดีแก่ชีวิต
* เชื่อว่าเป็นพระผู้สร้าง สร้างสรรพสิ่ง กำหนดสภาวการณ์ที่เป็นไปของโลก แต่ทรงปล่อยให้มนุษย์เลือกทางแห่งตนเอง โดยจะทรงช่วยเมื่อมนุษย์ลงมือกระทำ
* ก่อนที่จะเชื่อให้ไตร่ตรองอย่างรอบคอบ เมื่อเชื่อแล้วอย่าสงสัย เพราะพระเจ้าจะทรงทดสอบจิตใจในศรัทธา
* เมื่อถึงวันสิ้นโลกพระเจ้าจะทำลายทุกสิ่ง ที่พระองค์สร้างขึ้น และจะชุบชีวิตทุกคนให้ฟื้นคืนชีพมารับฟังคำพิพากษา ผู้เชื่อจะรอด และอยู่กับพระองค์ชั่วนิรันดร์ ผู้ไม่เชื่อ จะถูกลงทัณฑ์ให้ตกนรกชั่วกาล
* ให้วางใจในพระเจ้า รับพระองค์เข้าไว้ในใจจะพบแต่สันติสุข
'''ศาสนาที่มุ่งเข้าถึงความจริงสูงสุด'''
กลุ่มศาสนาที่นิยมเรียกว่าปรัชญาตะวันออก โดยถือตามอิทธิพลในการรับอารยธรรม
ได้แก่[[ศาสนาพุทธ]]ทั้ง[[เถรวาท]]และนิกาย[[เซน]] [[ศาสนาเชน]] [[ลัทธิเต๋า]] และ[[ลัทธิขงจื๊อ]]
ศาสนากลุ่มนี้มีลักษณะที่คล้ายกันคือ
* เชื่อว่าโลกนี้เกิดขึ้นเองตามกฎธรรมชาติ สรรพสิ่งแท้จริงเป็นเพียงความว่างเปล่า
* ความจริงแท้ไม่อาจอธิบายได้ด้วยคำพูด และไม่อาจเข้าถึงได้ด้วยหลักตรรกะและอนุมาน
* การเข้าถึงความจริงแท้ทำได้ด้วยการบรรลุปัญญาญาณ จากการไม่ติดอยู่ในมายาของตรรกะและอนุมาน
* เชื่อในการเวียนว่ายตายเกิด เชื่อในกฎแห่งกรรม
* มีหลักคุณธรรม ศีลธรรม จริยธรรม ที่มักน้อยสันโดษพอเพียง ยึดถือหน้าที่ มีวันัยสูงไม่เห็นแก่ตัว แต่ไม่ยึดติดในสิ่งทั้งปวง มุ่งละกิเลส
* เชื่อในตัวมนุษย์ว่าเข้าถึงความจริงได้ ทุกสิ่งเกิดจากการกระทำของตนเอง เชื่อในศาสตร์ลี้ลับ (เวทมนตร์ โหราศาสตร์ ไสยศาสตร์) ว่ามีจริง
* เชื่อว่าถ้าจิตวิญญาณเข้าถึงความจริงสูงสุดจะหลุดพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิด
ทั้งสองกลุ่มมีความเชื่อที่ไม่เหมือนกันคือกลุ่มแรกยอมรับว่าองค์สูงสุดมีอยู่จริง เช่น ศาสนาคริสต์และ[[อิสลาม]]เรียกองค์สูงสุดว่าพระเจ้า ผู้นับถือมีเป้าหมายเพื่อการเข้าไปรวมอยู่ในอาณาจักรของพระเจ้า ส่วนกลุ่มหลังเช่นศาสนาพุทธเป็นศาสนาที่ไม่ยอมรับการมีอยู่ของพระเจ้าหรือองค์สูงสุด แต่เชื่อในการมีอยู่ของเทพเจ้า (พรหมา) ซึ่งเป็นเทวดาชั้นสูงสุดเรียกว่าพรหม แต่ต่างกันตรงที่ผู้ที่นับถือ[[ศาสนาพุทธ]]ไม่มีเป้าหมายเพื่อการไปรวมอยู่กับพรหม แต่สามารถไปเกิดเป็นพรหมได้ เพราะการรวมอยู่หรือไปเกิดเป็นพรหม เมื่อหมดเหตุปัจจัยก็ยังต้องเวียนว่ายอยู่ในสังสารวัฏ อันมีต่ำสุดคือนรก สูงสุดคือพรหม อย่างไม่มีที่สิ้นสุด ทางที่จะหลุดพ้นจากสังสารวัฏได้จึงมีทางเดียวเท่านั้นคือ [[นิพพาน]]
== ศาสนาในอดีตและปัจจุบัน ==
ศาสนาในโลกอาจแบ่งเป็นศาสนาที่ยังมีชีวิตอยู่ ศาสนาที่ตายแล้ว และศาสนาที่สาบสูญ
# ศาสนาที่ยังมีชีวิตอยู่ คือศาสนาที่มีความเป็นสถาบันมีองค์กร มีผู้นับถือเป็นจำนวนมากพอประมาณ มีระบบคำสอน ได้แก่ศาสนาในโลกปัจจุบัน
# ศาสนาที่ตายแล้ว คือศาสนาที่เคยมีผู้นับถือ แต่ปัจจุบันแทบไม่มีคนนับถืออีกแล้ว แต่ยังมีหลักฐานให้เรารู้ว่าเคยมีศาสนานี้อยู่ในโลกมาก่อน
# ศาสนาที่สาบสูญ คือศาสนาที่เราไม่มีข้อมูลให้รู้ว่าเคยมีศาสนานี้อยู่ในโลกมาก่อน
=== อดีต ===
'''ศาสนาที่ตายแล้ว'''
* [[ศาสนาอียิปต์โบราณ]]
* [[ศาสนาเปรูโบราณ]]
* [[ศาสนาเม็กซิโกโบราณ]]
* [[ศาสนามิถรา]]
* [[ศาสนามาณีกี]]
* [[ศาสนาบาบิโลเนียน]]
* [[ศาสนาสุเมอเลี่ยน-อัคคาเดียน]]
* [[ศาสนาฮิตไทต์]]
* [[ศาสนากรีก]]
* [[ศาสนาโรมัน]]
* [[ศาสนาเซลติก]]
* [[ศาสนาสแกนดิเนเวีย-ติวตันโบราณ]]
=== ปัจจุบัน ===
'''ศาสนาที่ยังมีชีวิตอยู่'''
* '''[[ศาสนาคริสต์]]'''
** [[โรมันคาทอลิก]]
** [[โปรเตสแตนต์]]
** [[ออร์ทอดอกซ์]]
* '''[[ศาสนาอิสลาม]]'''
** [[ซุนนีย์]]
** [[ชีอะห์]]
* '''[[ศาสนาฮินดู]]'''
** [[ลัทธิไศวะ]]
** [[ลัทธิไวษณพ]]
** [[ลัทธิศักติ]]
* '''[[ศาสนาพุทธ]]'''
** [[เถรวาท]]
** [[มหายาน]]
* '''[[ศาสนาซิกข์]]'''
** [[นานักปันถิ]]
** [[ขาลฺสา]]
** [[นิลิมเล]]
* '''[[ศาสนายูดาห์]]'''
** [[ออร์ทอดอกซ์ (ฟาริซี)]]
** [[โปรเกรสซีฟ (ซัดดูคูส)]]
** [[นักพรต (เอสเซเนส)]]
* '''[[ศาสนาเชน]]'''
** [[ทิคัมพร]]
** [[เศวตัมพร]]
* '''[[ศาสนาโซโรอัสเตอร์]]'''
** [[กัทมิส]]
** [[ชหันชหิส]]
* '''[[ศาสนาบาไฮ]]'''
* '''[[ศาสนาเต๋า]]'''
* '''[[ลัทธิอนุตตรธรรม]]'''
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
=== จำนวนผู้นับถือศาสนา<ref name=number>http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html</ref> ===
{{สถานีย่อย2}}
# [[ศาสนาคริสต์]]: 2.1 พันล้านคน – 2.2 พันล้านคน
# [[ศาสนาอิสลาม]]: 1.5 พันล้านคน – 1.6 พันล้านคน <ref>http://www.pewforum.org/Mapping-the-Global-Muslim-Population.aspx</ref>
# ไม่นับถือศาสนา/เชื่อในวิทยาศาสตร์แบบตายแล้วสูญ/[[อศาสนา]]: 1.1 พันล้านคน
# [[ศาสนาฮินดู]]: 1.0 พันล้านคน – 1.1 พันล้านคน
# [[ศาสนาพุทธ]]: 376 ล้านคน<ref name=number/>
# [[ศาสนาซิกข์]]: 23 ล้านคน
# [[ลัทธิจูเช]] (นับถือคิมอิลซุง) : 19 ล้านคน
# นับถือผี: 15 ล้านคน
# [[ศาสนายูดาห์]]: 14 ล้านคน
# [[ศาสนาบาไฮ]]: 7 ล้านคน
# [[ศาสนาโซโรอัสเตอร์]]: 2.6 ล้านคน
# [[ลัทธิเพกัน|ลัทธิเพแกนใหม่]]: 1 ล้านคน
# [[ขบวนการราสตาฟาเรียน]]: 6 แสนคน
[[หมวดหมู่:ศาสนา| ]]
}
{{Link FA|ca}}
{{Link FA|nah}}
{{Link FA|sco}}
| 