ผู้รักษาประตู

ตำแหน่งในกีฬา

ผู้รักษาประตู (อังกฤษ: goalkeeper) เป็นตำแหน่งในการเล่นกีฬาหลายประเภทมีหน้าที่ป้องกันไม่ให้ทีมฝ่ายตรงข้ามทำคะแนนได้ โดยการป้องกันลูกบอลหรืออุปกรณ์อื่นเข้าสู่ประตู กีฬาที่มีผู้รักษาประตูได้แก่ ฟุตบอล ฮอกกี้ ไอซ์ฮอกกี้ โปโลน้ำ ลาครอสส์ ฟุตซอล

วูกัช ฟาเบียญสกี ผู้รักษาประตูของเวสต์แฮมยูไนเต็ด

ในการแข่งขันฟุตบอล อักษรย่อของผู้รักษาประตูคือ GK

ฟุตบอล

หน้าที่

กีฬาฟุตบอลนั้น เป็นกีฬาที่ผู้เล่นทุกคนจะใช้เท้า, ส่วนของขา และหัว ในการเล่นบอล โดยที่ผู้เล่นจะไม่อนุญาตให้ใช้มือหรือแขนในการหยิบ เคาะ ปัด หรือสัมผัสบอลเป็นอันขาด แต่ผู้รักษาประตูสามารถทำได้ (ในกรอบที่จำกัดเท่านั้น ซึ่งในสนามฟุตบอลจะมีการตีกรอบให้เห็น เรียกว่า กรอบเขตโทษ ถ้าอยู่นอกเขตโทษของทีมตัวเองผู้รักษาประตูก็จะไม่สามารถใช้มือได้เหมือนผู้เล่นคนอื่นๆ ถึงแม้ว่าบอลจะอยู่ในเขตโทษ) การแต่งกายของผู้รักษาประตูนั้นสามารถแต่งกายยังไงก็ได้ตามอิสระ (กติกาบอกเพียงแต่ว่า ผู้รักษาประตูให้ใส่เสื้อสีอะไรก็ได้ที่ไม่เหมือนกับสีของผู้เล่นทั้ง 2 ฝ่าย) สามารถที่จะใส่กางเกงขายาว หรือหมวกได้ แต่ยังไงก็ตามเครื่องแต่งกายที่ผู้รักษาประตูนิยมใส่กันคือถุงมือ (จริงๆ แล้วไม่มีกติกาบังคับว่าผู้รักษาประตูต้องใส่ถุงมือ แต่ถุงมือเป็นอุปกรณ์ที่ดีในการช่วยลดการบาดเจ็บของมือและนิ้วในขณะรับลูก)

ความสำคัญ

ตามกฎกติกาของฟุตบอลนั้นกำหนดไว้ว่า ทีมๆ หนึ่งสามารถส่งผู้เล่นลงสนามได้ไม่เกิน 11 คน และต้องไม่ต่ำกว่า 7 คน ซึ่งหนึ่งในนั้นบังคับว่าต้องเป็นผู้รักษาประตู และในทีมๆ หนึ่งห้ามส่งผู้เล่นทำหน้าที่เป็นผู้รักษาประตูในสนามเกิน 1 คน และเวลาที่ผู้เล่นบาดเจ็บหนัก ถ้าเป็นผู้เล่นโดยทั่วๆ ไปบาดเจ็บจะถูกแพทย์สนามหามออกนอกสนามแล้วหลังจากที่ผู้เล่นนั้นถูกหามออกนอกสนามเป็นที่เรียบร้อยแล้ว เกมจะดำเนินต่อไป แต่ในกรณีของผู้รักษาประตูเจ็บหนักนั้นกรรมการจะเป่าหยุดเกมแล้วจึงปฐมพยาบาล ถ้าผู้รักษาประตูที่บาดเจ็บเล่นไหวเกมจึงจะดำเนินต่อ ถ้าไม่ไหวจึงจะมีการเปลี่ยนตัว

จากที่บอกไว้ว่า แต่ละทีมต้องมีผู้รักษาประตูลงสนามเสมอ ในกรณีที่ผู้รักษาประตูเจ็บหนักไม่สามารถลงเล่นต่อได้ต้องเปลี่ยนตัวให้ผู้รักษาประตูสำรองลงสนามแทน (ในรายชื่อตัวสำรองตามปกติผู้จัดการทีมจะใส่ชื่อผู้รักษาประตูเอาไว้ด้วยเสมอ) ถ้าเกิดกรณีฉุกเฉินจริงๆ เช่น ในทีมใช้โควตาเปลี่ยนตัวผู้เล่นจนครบโควตาแล้วเกิดเหตุการณ์ที่ผู้รักษาประตูในทีมเจ็บหนักหรือถูกใบแดงไล่ออกจากสนาม ในทีมก็จะมีการแต่งตั้งผู้เล่นคนหนึ่งในสนามเป็นผู้รักษาประตูแทน (ในภาษาฟุตบอลเรียกว่า ผู้รักษาประตูจำเป็น)

ธรรมเนียมปฏิบัติของทีมต่อผู้รักษาประตู

ปกติแล้วผู้จัดการทีมทั่วๆ ไปมักจะไม่นิยมเปลี่ยนตัวผู้รักษาประตูมือ 1 ออกจากสนามโดยที่ไม่มีเหตุผลจำเป็น (เช่นผู้รักษาประตูมือ 1 เจ็บหนัก, ได้รับใบแดง, หรือเสียประตูโดยความผิดพลาดมากเกินไป) และปกติผู้รักษาประตูมือ 1 มักจะใส่เสื้อหมายเลข 1 จริงๆ แล้วไม่มีกฎตายตัวว่าผู้รักษาประตูต้องใส่เบอร์ 1 แต่ทีมฟุตบอลในโลกเกือบทั้งหมด เบอร์ 1 มักจะเป็นของผู้รักษาประตู ในทีมบางทีมผู้เล่นที่ไม่ใช่ผู้รักษาประตูใส่เบอร์ 1 ซึ่งมีน้อยมาก (เช่น เอ็ดการ์ ดาวิดส์ เป็นต้น)