คุณธรรมนิยม

ธรรมาธิปไตย (อังกฤษ: meritocracy) หรือ คุณธรรมนิยม เป็นระบบการเมืองซึ่งเศรษฐทรัพย์และ/หรืออำนาจทางการเมืองถูกมอบให้กับบุคคลโดยขึ้นอยู่กับความสามารถ ความพยายาม หรือความสำเร็จ มิใช่ความมั่งคั่งหรือชนชั้นทางสังคม การเจริญก้าวหน้าในระบบเช่นนี้ขึ้นอยู่กับประสิทธิผลซึ่งถูกวัดด้วยการทดสอบหรือสัมฤทธิผลอันเป็นประจักษ์ แม้ว่าแนวคิดคุณธรรมนิยมจะดำรงอยู่มาแล้วหลายศตวรรษ คำว่า "meritocracy" ในภาษาอังกฤษเพิ่งถูกบัญญัติขึ้นใน ค.ศ. 1958 โดยนักสังคมวิทยาในหนังสือเสียดสีการเมืองดิสโทเปียชื่อว่า The Rise of the Meritocracy

สาระสำคัญของระบอบธรรมาธิปไตย ได้แก่ การจะบรรจุหรือแต่งตั้งบุคคลให้ดำรงตำแหน่งย่อมไม่กระทำโดยคำนึงถึงทักษะความสามารถและ/หรือประสบการณ์ของบุคคลนั้นเป็นที่ตั้ง หากแต่คำนึงถึงคุณธรรมของบุคคลนั้น กับทั้งสถานการณ์และความต้องการในขณะที่มีการยื่นขอเข้ารับการบรรจุหรือการแต่งตั้งเป็นหลัก นอกจากนี้ ย่อมไม่คำนึงถึงสิ่งดังต่อไปนี้โดยเด็ดขาด กล่าวคือ ความยากดีมีจน (เศรษฐยาธิปไตย) ความสัมพันธ์ทางครอบครัว (คติเห็นแก่ญาติ) ความสัมพันธ์ฉันมิตร (คติเห็นแก่มิตร) ชนชั้นวรรณะ (คณาธิปไตย) ความเต็มใจและ/หรือความต้องการของบุคคลนั้น (ประชาธิปไตย) และพื้นเพอื่น ๆ ตามแต่สถานการณ์เป็นต้นว่าอำนาจทางการเมืองหรือสถานะทางสังคม อย่างไรก็ดี ในความเป็นจริง การมักไม่ได้เป็นไปตามหลักดังกล่าวโดยครบถ้วนนัก กับทั้งการบรรจุและการแต่งตั้งบุคคลก็มักพิจารณาถึงความเหมาะสมกับงาน ทักษะความสามารถ และบุคลิกภาพของบุคคลนั้นเป็นที่ตั้ง

สังคมธรรมาธิปไตยมักยกย่องเชิดชูบุคคลที่กระทำคุณประโยชน์เป็นที่ประจักษ์

อ้างอิง

• Burbank, Jane and Cooper, Frederick. (2010). Empires in World History: Power and the Politics of Difference. Princeton: Princeton University Press. ISBN 0-691-12708-5.
• Kazin, Michael, Edwards, Rebecca, and Rothman, Adam. (2010). The Princeton Encyclopedia of American Political History Volume 2. Princeton University Press. ISBN 0-691-12971-1.
• Schwarz, Bill. (1996). The expansion of England: race, ethnicity and cultural history. Psychology Pres. ISBN 0-415-06025-7.

แหล่งข้อมูลอื่น

• "Meritocracy and the Erosion of Self-Respect" เก็บถาวร 2012-03-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, lecture by Sjalling Swierstra und Evelien H. Tonkens (with a german introduction)
• World Wide Words — Michael Quinion writes about the changing use of the term, as does Progress Online เก็บถาวร 2008-06-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน