กัมปุงเซียม
กัมปุงเซียม (มลายู: Kampung Siam "บ้านสยาม"; จีน: 暹羅村) เป็นดินแดนแทรกทางชาติพันธุ์ของชาวมาเลเซียเชื้อสายสยามในย่านปูเลาตีกุซ เมืองจอร์จทาวน์ รัฐปีนัง อันประกอบด้วยผู้โยกย้ายถิ่นฐานจากไทยและกลุ่มชาวไทยในท้องถิ่นที่เรียกว่า ชาวสยาม จากพื้นที่ใกล้เคียง คือ เกอดะฮ์ ปะลิส ฮูลูเปรัก และกลันตัน บ้านกัมปุงเซียมมีพื้นที่ 2,681 ตารางเมตร (0.662 เอเคอร์) อยู่ห่างจากตัวเมืองจอร์จทาวน์ 2.6 กิโลเมตร ตั้งอยู่ใกล้มุมถนนบูร์มะฮ์ (หรือ ถนนพม่า) ตัดกับตรอกบูร์มะฮ์ติดวัดไชยมังคลาราม[1][2]
กัมปุงเซียม | |
|---|---|
 เทศกาลสงกรานต์ที่วัดไชยมังคลาราม จุดหมายตาที่มีชื่อเสียงของกัมปุงเซียม | |
| พิกัด: 5°25′52.1862″N 100°18′46.944″E / 5.431162833°N 100.31304000°E | |
| ประเทศ | มาเลเซีย |
| รัฐ | ปีนัง |
| อำเภอ | เกาะปีนังตะวันออกเฉียงเหนือ |
| เมือง | จอร์จทาวน์ |
| การปกครอง | |
| • รัฐบาลท้องถิ่น | สภานครเกาะปีนัง |
| • นายกเทศมนตรีเกาะปีนัง | ยู ตุง เซียง |
| • สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรปูเลาตีกุซ | คริส ลี ชุน กิต (DAP) |
| • สมาชิกรัฐสภาบูกิตเบินเดอรา | หว่อง ฮน ไว (DAP) |
| เขตเวลา | UTC+8 (เวลามาตรฐานมาเลเซีย) |
| • ฤดูร้อน (เวลาออมแสง) | ไม่ได้สังเกต |
| รหัสไปรษณีย์ | 10250 |
| เว็บไซต์ | mbpp |
พื้นที่โดยรอบยังเป็นพื้นที่อาศัยของคนเชื้อสายสยามตั้งแต่ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 19[2] แต่ดินแดนแทรกทางชาติพันธุ์นี้กำลังถูกคุกคามจากการขยายตัวของเมืองและการพัฒนาพื้นที่[3][4]
ประวัติ แก้
เชื่อกันว่าชาวสยามกลุ่มแรกเข้าไปตั้งถิ่นฐานที่ปูเลาตีกุซตั้งแต่ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 19[2] จากการสำรวจสำมะโนครัวประชากรเมื่อ ค.ศ. 1828 (พ.ศ. 2371) พบว่ามีชาวสยามจำนวน 1,117 คน อาศัยอยู่ในบ้านกัมปุงเซียม[5] กระทั่ง ค.ศ. 1845 (พ.ศ. 2388) รัฐบาลสหราชอาณาจักรมอบกรรมสิทธิ์ที่ดินของกัมปุงเซียมแก่ชาวสยาม เพื่อแสดงความปรารถนาดีต่ออาณาจักรสยาม[1][2] หญิงมีเกียรติชาวสยาม ชาวจีน (รวมเปอรานากัน) และชาวมลายู มีส่วนร่วมในการดูแลที่ดินและสร้างวัดไชยมังคลาราม (นามเดิม วัดปูโลติกุส) ไว้ข้างหมู่บ้าน[6] นอกจากคนเชื้อสยามแท้ ๆ แล้ว ยังประกอบไปด้วยคนจีนที่กลืนกลายเป็นคนไทยอาศัยอยู่ด้วย[7] จากเอกสารของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงเล่าเหตุการณ์ที่ปีนังใน พ.ศ. 2477 เมื่อพระองค์เสด็จไปบำเพ็ญพระกุศลเนื่องในวันวิสาขบูชาที่วัดไชยมังคลารามไว้ว่า "พอเข้าวัดก็เกิดพิศวงด้วยเห็นผู้คนไปมาราวสัก 200 คน แต่มีผู้หญิงเป็นพื้น เห็นแต่งตัวเป็นยอหยาทั้งนั้น เป็นคนชั้นมีอันจะกินโดยมาก ได้ยินเสียงพูดจึงรู้ว่าเป็นไทย แต่มีผู้ชายน้อยราวสัก 20 คน"[8]
โดยมากชาวสยามเหล่านี้จะสมรสกับชาวจีนและมลายู แต่ยังคงนับถือศาสนาพุทธเช่นเดียวกับชาวพม่า รวมทั้งยังแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมซึ่งกันและกัน[9] เพราะตั้งชุมชนใกล้กับชาวพม่าซึ่งอยู่ฝั่งตรงข้าม ภายหลังชาวพม่าถูกกลืนไปกับวัฒนธรรมเปอรานากัน และสมรสข้ามชาติพันธุ์กับชาวสยามและจีนซึ่งอยู่ใกล้กันแทน เหลือเพียงวัดพม่าธัมมิการามเป็นมรดกแก่ชนรุ่นหลัง[10] พึงสังเกตได้จากสถาปัตยกรรมในวัดไชยมังคลารามที่ผสมผสานกันระหว่างไทย จีน และพม่า[11] อย่างไรก็ตามชาวสยามดูจะกลมเกลียวกับชาวจีนเสียมากกว่า[9] เมื่อคนสยามและจีนสมรสข้ามกลุ่มกันราวสองถึงสามรุ่นก็จะกลมกลืนไปกับชาวจีนจนแยกไม่ออก[12]
นอกจากกัมปุงเซียมแล้ว ยังมีชุมชนชาวสยามบนเกาะปีนังอีก เช่น กัมปงเซอรานีในปูเลาตีกุซ ซึ่งเป็นชุมชนลูกครึ่งจากสยามที่นับถือศาสนาคริสต์ มีมาตั้งแต่ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 19[13][14] ทางใต้ของปูเลาตีกุซมีชุมชนไทยอีกแห่งคือบ้านซากัซจัง (Sakaschang) ซึ่งมีคนไทยอาศัยอยู่เบาบาง มีศาสนสถานสำคัญสองแห่ง คือ วัดสว่างอารมณ์ (สากัตจัง) และวัดบุปผาราม ปัจจุบันชาวไทยกลุ่มนี้ถูกกลืนจนสิ้นแล้ว[15] และชุมชนไทยที่บาตูลันจัง ปัจจุบันยังมีชาวไทยอาศัยอยู่แบบกัมปง มีการก่อสร้างศาสนสถานสำคัญ คือ วัดปิ่นบังอร (นามเดิม วัดบาตูลันจัง) สร้างตั้งแต่ พ.ศ. 2337 และวัดจันทาราม[16]
ปัจจุบันแทบไม่มีชาวสยามอาศัยอยู่รอบวัดไชยมังคลารามแล้ว เนื่องจากอพยพหรือกลืนกลายเป็นคนจีนไป[17] ส่งผลให้มีคนบวชเป็นพระภิกษุน้อยลง ปัจจุบันจึงมีการนำพระจากประเทศไทยมาจำพรรษาที่วัด[18] พื้นที่ชุมชนกัมปุงเซียมกำลังลดขนาดลงเนื่องจากการจัดสรรที่ดินเพื่อสร้างโรงแรม[1][3][4] เพราะทรัสตีขายที่ดินเมื่อ ค.ศ. 2014 โดยไม่ทราบว่าขายที่แก่นักพัฒนาที่ดิน[19] ส่งผลให้ผู้อาศัยถูกขับไล่ออกจากที่ จึงเกิดการฟ้องร้องนักพัฒนาที่ดิน แต่ศาลยกฟ้องใน ค.ศ. 2015 และเกรงว่าหลังจากนี้ชุมชนสยามจะถูกรื้อถอนจนสิ้นเพื่อพัฒนาที่ดิน[3][4] ยังมีชาวสยามหลงเหลืออยู่ โดยอาศัยรวมกลุ่มกันอยู่ในตรอกแคบ ๆ ใกล้ต้นโพใหญ่บริเวณหลังวัดไชยมังคลารามซึ่งเป็นเขตธรณีสงฆ์ที่สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียแห่งสหราชอาณาจักรพระราชทานไว้[20]
อ้างอิง แก้
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "myPenang". mypenang.gov.my. สืบค้นเมื่อ 2018-07-19.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Khoo, Su Nin (2007). Streets of George Town, Penang. Penang: Areca Books. ISBN 9789839886009.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 "Kampung Siam residents in a state of limbo". www.thesundaily.my (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2018-07-19.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 "Penang Siamese village to go, making way for urbanisation - Metro News | The Star Online". www.thestar.com.my. สืบค้นเมื่อ 2018-07-19.
- ↑ "myPenang". mypenang.gov.my. สืบค้นเมื่อ 2018-07-19.
- ↑ พิเชฐ แสงทอง (พฤษภาคม–สิงหาคม 2560). ศึกไทย-พม่าที่ปีนัง: แกะรอยปริศนาปีสร้างและคดีความที่วัดปูเลาติกุส (ไชยมังคลาราม) มาเลเซีย. วารสารรูสมิแล (38:2), หน้า 49-51
- ↑ พิเชฐ แสงทอง (พฤษภาคม–สิงหาคม 2560). ศึกไทย-พม่าที่ปีนัง: แกะรอยปริศนาปีสร้างและคดีความที่วัดปูเลาติกุส (ไชยมังคลาราม) มาเลเซีย. วารสารรูสมิแล (38:2), หน้า 38
- ↑ พิเชฐ แสงทอง (พฤษภาคม–สิงหาคม 2560). ศึกไทย-พม่าที่ปีนัง: แกะรอยปริศนาปีสร้างและคดีความที่วัดปูเลาติกุส (ไชยมังคลาราม) มาเลเซีย. วารสารรูสมิแล (38:2), หน้า 43
- ↑ 9.0 9.1 ปัญญา เทพสิงห์ และวุฒิ วัฒนสิน (2547). ลวดลายตกแต่งหน้าอาคารชิโน-ปอร์ตุเกสในจังหวัดภูเก็ต (PDF). มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์. p. 96.
- ↑ ปัญญา เทพสิงห์ และวุฒิ วัฒนสิน (2547). ลวดลายตกแต่งหน้าอาคารชิโน-ปอร์ตุเกสในจังหวัดภูเก็ต (PDF). มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์. p. 97.
- ↑ "พุทธพม่า พุทธไทยในมาเล, รัฐปีนัง มาเลเซีย". ไทยพีบีเอส. 1 มีนาคม 2560. สืบค้นเมื่อ 6 กุมภาพันธ์ 2566.
{{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help) - ↑ บรรลือ ขอรวมเดช (2555). อุโบสถวัดไทยในเมืองมลายู (กลันตัน เกดะห์ ปะลิส และปีนัง) สมัยรัตนโกสินทร์ (PDF). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร. p. 293.
- ↑ "The History of Penang Eurasians". Penang Tourism (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2013-12-02. สืบค้นเมื่อ 2017-05-20.
- ↑ "Church opens mini museum of relics - Nation | The Star Online". www.thestar.com.my. สืบค้นเมื่อ 2017-05-20.
- ↑ เมธาวี จำเนียร และกรกฎ จำเนียร (2562). แนวทางการสื่อสารอัตลักษณ์ผ่านสื่อเพื่อสร้างภาพลักษณ์ที่ดีของคนไทยในมุมมองของคนมาเลเซียในรัฐปีนังประเทศสหพันธรัฐมาเลเซีย. p. 33.
- ↑ บรรลือ ขอรวมเดช (2555). อุโบสถวัดไทยในเมืองมลายู (กลันตัน เกดะห์ ปะลิส และปีนัง) สมัยรัตนโกสินทร์ (PDF). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร. p. 270.
- ↑ บรรลือ ขอรวมเดช (2555). อุโบสถวัดไทยในเมืองมลายู (กลันตัน เกดะห์ ปะลิส และปีนัง) สมัยรัตนโกสินทร์ (PDF). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร. p. 248.
- ↑ บรรลือ ขอรวมเดช (2555). อุโบสถวัดไทยในเมืองมลายู (กลันตัน เกดะห์ ปะลิส และปีนัง) สมัยรัตนโกสินทร์ (PDF). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร. p. 296-297.
- ↑ "Uncertain future for Kampung Siam". www.thesundaily.my (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2018-07-19.
- ↑ "สยามในปีนัง". ไทยพีบีเอส. 28 กุมภาพันธ์ 2560. สืบค้นเมื่อ 6 กุมภาพันธ์ 2566.
{{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help)