กรดไขมันไม่อิ่มตัวมีพันธะคู่หลายคู่

กรดไขมันไม่อิ่มตัวมีพันธะคู่หลายคู่ (อังกฤษ: Polyunsaturated fatty acids, ตัวย่อ PUFA) เป็นกรดไขมันที่มีพันธะคู่มากกว่าหนึ่งในโครงสร้าง สารประกอบสำคัญต่าง ๆ หลายอย่าง เช่น กรดไขมันจำเป็นและน้ำมันชักแห้ง (drying oil) อยู่ในกลุ่มกรดไขมันนี้

PUFA อาจแบ่งเป็นกลุ่มต่าง ๆ ตามโครงสร้างทางเคมีรวมทั้ง

  • methylene-interrupted polyenes
  • กรดไขมันพันธะคู่สลับเดี่ยว (conjugated fatty acids)
  • PUFA อื่น ๆ

ประเภท

แก้

Methylene-interrupted polyenes

แก้

กรดไขมันเหล่านี้มีพันธะคู่แบบ ซิส (cis) 2 คู่หรือยิ่งกว่านั้นซึ่งแยกจากกันโดย methylene bridge เดี่ยว (-CH
2
-) รูปแบบนี้บางครั้งก็เรียกด้วยว่า divinylmethane pattern[1]

Methylene-interrupted double bonds
−C−C=C−C−C=C−

กรดไขมันจำเป็นทั้งหมดคือกรดไขมันโอเมกา-3 และโอเมกา-6 อยู่ในรูปแบบ methylene-interrupted fatty acid นี้

กรดไขมันโอเมกา-3

แก้
ชื่อสามัญ ชื่อลิพิด ชื่อเคมี
กรดไขมันโอเมกา-3 มีพันธะคู่หลายคู่
Hexadecatrienoic acid (HTA) 16:3 (n-3) all-cis 7,10,13-hexadecatrienoic acid
กรดอัลฟาลิโนเลนิก (ALA) 18:3 (n-3) all-cis-9,12,15-octadecatrienoic acid
Stearidonic acid (SDA) 18:4 (n-3) all-cis-6,9,12,15,-octadecatetraenoic acid
Eicosatrienoic acid (ETE) 20:3 (n-3) all-cis-11,14,17-eicosatrienoic acid
Eicosatetraenoic acid (ETA) 20:4 (n-3) all-cis-8,11,14,17-eicosatetraenoic acid
Eicosapentaenoic acid (EPA, Timnodonic acid) 20:5 (n-3) all-cis-5,8,11,14,17-eicosapentaenoic acid
Heneicosapentaenoic acid (HPA) 21:5 (n-3) all-cis-6,9,12,15,18-heneicosapentaenoic acid
Docosapentaenoic acid (DPA, Clupanodonic acid) 22:5 (n-3) all-cis-7,10,13,16,19-docosapentaenoic acid
Docosahexaenoic acid (DHA, Cervonic acid) 22:6 (n-3) all-cis-4,7,10,13,16,19-docosahexaenoic acid
Tetracosapentaenoic acid 24:5 (n-3) all-cis-9,12,15,18,21-tetracosapentaenoic acid
Tetracosahexaenoic acid (Nisinic acid) 24:6 (n-3) all-cis-6,9,12,15,18,21-tetracosahexaenoic acid

กรดไขมันโอเมกา-6

แก้
ชื่อสามัญ ชื่อลิพิด ชื่อเคมี
กรดไขมันโอเมกา-6 มีพันธะคู่หลายคู่
กรดลิโนเลอิก 18:2 (n-6) all-cis-9,12-octadecadienoic acid
กรดลิโนเลนิกแกมมา (GLA) 18:3 (n-6) all-cis-6,9,12-octadecatrienoic acid
Eicosadienoic acid 20:2 (n-6) all-cis-11,14-eicosadienoic acid
Dihomo-gamma-linolenic acid (DGLA) 20:3 (n-6) all-cis-8,11,14-eicosatrienoic acid
Arachidonic acid (AA) 20:4 (n-6) all-cis-5,8,11,14-eicosatetraenoic acid
Docosadienoic acid 22:2 (n-6) all-cis-13,16-docosadienoic acid
Adrenic acid 22:4 (n-6) all-cis-7,10,13,16-docosatetraenoic acid
Docosapentaenoic acid (Osbond acid) 22:5 (n-6) all-cis-4,7,10,13,16-docosapentaenoic acid
Tetracosatetraenoic acid 24:4 (n-6) all-cis-9,12,15,18-tetracosatetraenoic acid
Tetracosapentaenoic acid 24:5 (n-6) all-cis-6,9,12,15,18-tetracosapentaenoic acid

กรดไขมันโอเมกา-9

แก้
ชื่อสามัญ ชื่อลิพิด ชื่อเคมี
กรดไขมันโอเมกา-9 มีพันธะคู่เดี่ยวและหลายคู่
กรดโอเลอิก 18:1 (n-9) cis-9-octadecenoic acid
Eicosenoic acid 20:1 (n-9) cis-11-eicosenoic acid
Mead acid 20:3 (n-9) all-cis-5,8,11-eicosatrienoic acid
กรดอีรูซิก 22:1 (n-9) cis-13-docosenoic acid
Nervonic acid 24:1 (n-9) cis-15-tetracosenoic acid
มีพันธะคู่เดี่ยว

กรดไขมันพันธะคู่สลับเดี่ยว

แก้
กรดไขมันพันธะคู่สลับเดี่ยว
(Conjugated double bonds)
-C=C-C=C-
ชื่อสามัญ ชื่อลิพิด ชื่อเคมี
กรดไขมันพันธะคู่สลับเดี่ยวโดยมีพันธะคู่ 2 คู่หรือยิ่งกว่า
กรดลิโนเลอิกมีพันธะคู่สลับเดี่ยว (มีพันธะคู่ 2 คู่ที่สลับกับเดี่ยว)
Rumenic acid 18:2 (n-7) 9Z,11E-octadeca-9,11-dienoic acid
  18:2 (n-6) 10E,12Z-octadeca-10,12-dienoic acid
กรดลิโนเลอิกมีพันธะคู่สลับเดี่ยว (มีพันธะคู่ 3 คู่ที่สลับกับเดี่ยว)
α-Calendic acid 18:3 (n-6) 8E,10E,12Z-octadecatrienoic acid
β-Calendic acid 18:3 (n-6) 8E,10E,12E-octadecatrienoic acid
Jacaric acid 18:3 (n-6) 8Z,10E,12Z-octadecatrienoic acid
α-Eleostearic acid 18:3 (n-5) 9Z,11E,13E-octadeca-9,11,13-trienoic acid
β-Eleostearic acid 18:3 (n-5) 9E,11E,13E-octadeca-9,11,13-trienoic acid
Catalpic acid 18:3 (n-5) 9Z,11Z,13E-octadeca-9,11,13-trienoic acid
Punicic acid 18:3 (n-5) 9Z,11E,13Z-octadeca-9,11,13-trienoic acid
อื่น ๆ
Rumelenic acid 18:3 (n-3) 9E,11Z,15E-octadeca-9,11,15-trienoic acid
α-Parinaric acid 18:4 (n-3) 9E,11Z,13Z,15E-octadeca-9,11,13,15-tetraenoic acid
β-Parinaric acid 18:4 (n-3) all trans-octadeca-9,11,13,15-tretraenoic acid
Bosseopentaenoic acid 20:5 (n-6) 5Z,8Z,10E,12E,14Z-eicosanoic acid

กรดไขมันไม่อิ่มตัวมีพันธะคู่หลายคู่อื่น ๆ

แก้
ชื่อสามัญ ชื่อลิพิด ชื่อเคมี
Pinolenic acid 18:3 (n-6) (5Z,9Z,12Z)-octadeca-5,9,12-trienoic acid
Podocarpic acid 20:3 (n-6) (5Z,11Z,14Z)-eicosa-5,11,14-trienoic acid

หน้าที่และผล

แก้

ผลทางชีวภาพของกรดไขมันโอเมกา-3 และโอเมกา-6 ส่วนมากอำนวยโดยอันตรกิริยาที่มีต่อกันและกัน

ดูเพิ่ม

แก้

อ้างอิง

แก้
  1. Baggott, James (1997). The divinylmethane pattern in fatty acids. Salt Lake City, UT: Knowledge Weavers.

อ้างอิงทั่วไป

แก้