กบฏธันวาคม (อังกฤษ: Decembrist revolt) หรือ การก่อการกำเริบธันวาคม (อังกฤษ: Decembrist uprising, รัสเซีย: Восстание декабристов) เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในจักรวรรดิรัสเซีย เมื่อวันที่ 26 ธันวาคม [ตามปฎิทินเก่า: 14 ธันวาคม] 1825 หลังจากจักรพรรดิอะเลคซันดร์ที่ 1 เสด็จสวรรคตอย่างกะทันหัน

กบฏธันวาคม

พวกกบฏที่จัตุรัสวุฒิสภา
วันที่26 ธันวาคม [ตามปฎิทินเก่า: 14 ธันวาคม] 1825
สถานที่
ผล

รัฐบาลได้รับชัย

  • นักธันวาคมถูกประหารชีวิตหรือเนรเทศไปยังไซบีเรีย
คู่สงคราม
สมาคมนักธันวาคมเหนือ  รัสเซีย
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
เซียร์เกย์ ตรูเบียตสคอย
เยฟเกนี โอโบเลียนสกี
นีกีตา มูราวอฟ
ปาเวล เปสเตล โทษประหารชีวิต
ปิออตร์ คาฮอฟสกี โทษประหารชีวิต
จักรวรรดิรัสเซีย นีโคไลที่ 1
จักรวรรดิรัสเซีย มีฮาอิล มีโลราโดวิช 
กำลัง
ทหาร 3,000 นาย ทหาร 9,000 นาย

แกรนด์ดยุกคอนสตันติน รัชทายาทโดยสันนิษฐานของจักรพรรดิอะเลคซันดร์ ทรงถอดพระองค์ออกจากลำดับการสืบราชสันตติวงศ์โดยที่ศาลไม่รู้ และนีโคไล พระอนุชาของพระองค์ขึ้นครองบัลลังก์ในฐานะจักรพรรดินีโคไลที่ 1 ในขณะที่กองทัพบางส่วนสาบานว่าจะจงรักภักดีต่อจักรพรรดินีโคไล กองกำลังประมาณ 3,000 นายพยายามที่จะก่อรัฐประหารเพื่อสนับสนุนแกรนด์ดยุกคอนสตันติน แม้จะอ่อนแอลงจากความไม่ลงรอยกันระหว่างผู้นำของตน แต่กลุ่มกบฏก็ได้เผชิญหน้ากับผู้จงรักภักดีนอกอาคารวุฒิสภาต่อหน้าฝูงชนจำนวนมาก ท่ามกลางความสับสน มีฮาอิล มีโลราโดวิช ตัวแทนของจักรพรรดิถูกลอบสังหาร ในที่สุดผู้จงรักภักดีก็เปิดฉากยิงด้วยปืนใหญ่ ซึ่งทำให้กลุ่มกบฏกระจัดกระจาย หลายคนถูกพิพากษาให้แขวนคอ จำคุก หรือเนรเทศไปยังไซบีเรีย ผู้สมคบคิดกลายเป็นที่รู้จักในนาม นักธันวาคม (รัสเซีย: декабристы, อักษรโรมัน: dekabristy)