สหภาพเคมีบริสุทธิ์และเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ

(เปลี่ยนทางจาก IUPAC)

สหภาพเคมีบริสุทธิ์และเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ (อังกฤษ: International Union of Pure and Applied Chemistry) หรือ ไอยูแพ็ก (IUPAC, /ˈjuːpæk, ˈjuː-/) เป็นสหพันธ์ระหว่างประเทศซึ่งประกอบด้วยองค์กรที่เป็นตัวแทนของนักเคมีในแต่ละประเทศ สหภาพฯ เป็นสมาชิกของสภาสหภาพวิทยาศาสตร์ระหว่างประเทศ (ICSU)[2] มีสำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ในซือริช ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ สำนักงานบริหาร หรือที่รู้จักกันในชื่อ "สำนักเลขาธิการไอยูแพ็ก" ตั้งอยู่ที่อุทยานสามเหลี่ยมวิจัย รัฐนอร์ทแคโรไลนา สหรัฐอเมริกา สำนักงานบริหารแห่งนี้นำโดยผู้อำนวยการบริหารของ IUPAC[3]

สหภาพเคมีบริสุทธิ์และเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ
ชื่อย่อไอยูแพ็ก, ยูแพ็ก
คําขวัญAdvancing Chemistry Worldwide
ก่อตั้งค.ศ. 1919; 105 ปีที่แล้ว (1919)
ประเภทองค์การนอกภาครัฐระหว่างประเทศ, องค์กรกำหนดมาตรฐาน
สํานักงานใหญ่รีเซิร์ชไทรแองเกิลพาร์ก นอร์ทแคโรไลนา สหรัฐ
ภูมิภาคที่รับผิดชอบ
ทั่วโลก
สมาชิก
สภาวิทยาศาสตร์ระหว่างประเทศ
ภาษาทางการ
อังกฤษ
ประธาน
สเปน ฆาบิเอร์ การ์ซิอา-มาร์ติเนซ[1]
เลขาธิการ
นิวซีแลนด์ ริชาร์ด ฮาตส์ฮอร์น
เว็บไซต์iupac.org

ไอยูแพ็กก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1919 ให้ทำหน้าที่สืบต่อจากสภาเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศเพื่อการพัฒนาวิชาเคมี สมาชิกของสหภาพฯ ซึ่งได้แก่ National Adhering Organization อาจเป็นสมาคมเคมีประจำประเทศ สถาบันวิทยาศาสตร์ประจำประเทศ หรือองค์การอื่นที่เป็นตัวแทนของนักเคมีก็ได้ ระบบการเรียกชื่อสารเคมีของ IUPAC ได้รับการยอมรับจากนักวิชาการทั่วโลกในการพัฒนามาตรฐานสำหรับการตั้งชื่อธาตุเคมีและสารประกอบ นับตั้งแต่ก่อตั้งขึ้นมา ไอยูแพ็กได้มีคณะกรรมการหลายชุดซึ่งมีความรับผิดชอบแตกต่างกัน[4] คณะกรรมการเหล่านี้ต่างทำงานในหลายโครงการซึ่งรวมไปถึงการวางมาตรฐานระบบการตั้งชื่อ[5] ค้นหาวิธีในการนำเคมีมาสู่โลก[6] และตีพิมพ์ผลงานต่าง ๆ

ไอยูแพ็กเป็นที่รู้จักกันดีที่สุดในผลงานด้านการวางมาตรฐานระบบการตั้งชื่อในวิชาเคมีและวิทยาศาสตร์สาขาอื่น แต่ไอยูแพ็กยังได้มีผลงานตีพิมพ์ในหลายสาขา ทั้งในด้านเคมี ชีววิทยาและฟิสิกส์ ผลงานที่สำคัญของไอยูแพ็กในสาขาเหล่านี้รวมไปถึงการวางมาตรฐานชื่อรหัสลำดับเบสนิวคลีโอไทด์[7]

ระบบการเรียกชื่อสารเคมี แก้

คณะกรรมการไอยูแพ็กมีประวัติยาวนานในการตั้งชื่ออย่างเป็นทางการของสารประกอบอินทรีย์และอนินทรีย์ ระบบการตั้งชื่อได้ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อที่ว่าสารประกอบใด ๆ จะสามารถเรียกชื่อได้ภายใต้กฎมาตรฐานเดียวกันเพื่อหลีกเลี่ยงชื่อซ้ำกัน ผลงานตีพิมพ์แรก ซึ่งเป็นข้อมูลจากสภาเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ ว่าด้วยระบบการเรียกชื่อสารประกอบอินทรีย์ของไอยูแพ็กสามารถพบได้ตั้งแต่ช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 ในหนังสือ A Guide to IUPAC Nomenclature of Organic Compounds

ระบบการเรียกชื่อสารอินทรีย์ แก้

ระบบการเรียกชื่อสารอินทรีย์ของไอยูแพ็กนั้นแบ่งออกเป็นสามส่วนหลัก ได้แก่ หมู่แทนที่ ความยาวโซ่คาร์บอนและชื่อเคมีลงท้าย[8] หมู่แทนที่หมายถึงหมู่ฟังก์ชันใด ๆ ที่เกาะเข้ากับโซ่คาร์บอนหลัก โซ่คาร์บอนหลักเป็นโซ่ที่ประกอบด้วยคาร์บอนเกาะกันเป็นแถวที่ยาวที่สุดที่เป็นไปได้ ส่วนชื่อเคมีลงท้ายเป็นการระบุว่าโมเลกุลของสารนั้นเป็นประเภทใด ยกตัวอย่างเช่น ชื่อลงท้าย "เอน" หมายความว่า ในโซ่คาร์บอนนั้นเกาะกันด้วยพันธะเดี่ยวทั้งหมด เช่นใน "เฮกเซน" (C6H14)[9]

อีกตัวอย่างหนึ่งของระบบการเรียกชื่อสารอินทรีย์ของไอยูแพ็กคือ ไซโคลเฮกซานอล

 
ไซโคลเฮกซานอล
  • ชื่อหมู่แทนที่สำหรับสารประกอบรูปวง คือ "ไซโคล"
  • ตัวบ่งชี้ว่าในโซ่คาร์บอนมีคาร์บอนอยู่หกอะตอม คือ "เฮกซ"
  • ชื่อเคมีลงท้ายสำหรับโซ่คาร์บอนที่เกาะกันด้วยพันธะเดี่ยวทั้งหมด คือ "เ-น"
  • ชื่อเคมีลงท้ายสำหรับแอลกอฮอล์ คือ "-อล"

ชื่อเคมีลงท้ายทั้งสองเมื่อประกอบกันแล้วได้เป็น "-านอล" ซึ่งหมายถึงโซ่คาร์บอนที่เกาะกันด้วยพันธะเดี่ยวทั้งหมดและมีแอลกอฮอล์มาเกาะโซ่คาร์บอนนั้นด้วย[8][9][10]

ระบบการเรียกชื่อสารอนินทรีย์ แก้

ระบบการเรียกชื่อสารอนินทรีย์พื้นฐานของไอยูแพ็กนั้นมีสองส่วนหลัก คือ ไอออนบวกและไอออนลบ ไอออนบวกเป็นชื่อสำหรับไอออนที่มีประจุบวกและไอออนลบเป็นชื่อสำหรับไอออนที่มีประจุลบ

ตัวอย่างของระบบการเรียกชื่อสารอนินทรีย์ของไอยูแพ็กคือ โพแทสเซียมคลอไรด์ ซึ่งโพแทสเซียมเป็นชื่อไอออนบวก และคลอไรด์เป็นไอออนลบ[8]

อ้างอิง แก้

  1. "Our Leadership". IUPAC. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 15 มิถุนายน 2018. สืบค้นเมื่อ 27 มกราคม 2022.
  2. "IUPAC National Adhering Organizations". iupac.org. 2 มิถุนายน 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 มิถุนายน 2011. สืบค้นเมื่อ 8 มิถุนายน 2011.
  3. "IUPAC Council Agenda Book 2009" (PDF). IUPAC. 2009. สืบค้นเมื่อ 17 เมษายน 2010.
  4. "IUPAC Committees list". iupac.org. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2010.
  5. "Interdivisional Committee on Terminology, Nomenclature and Symbols (ICTNS)". IUPAC. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 9 ตุลาคม 2010. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2010.
  6. "Chemdrawn" (PDF). iupac.org. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 6 กรกฎาคม 2008. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2010.
  7. Fennel, R.W. (12 ธันวาคม 1994). History of IUPAC, 1919-1987. Blackwell Science. ISBN 0-86542-878-6.
  8. 8.0 8.1 8.2 Brown, Theodore L.; LeMay Jr., H. Eugene; Bursten, Bruce E. (2006). Chemistry The Central Science (Tenth ed.). Pearson Books. ISBN 0-13-109686-9.
  9. 9.0 9.1 Klein, David R. (2008). Organic Chemistry I As a Second Language: Translating the Basic Concepts (Second ed.). John Wiley & Sons. ISBN 978-0470-12929-6.
  10. "Gold Book web page". old.iupac.org. 19 ตุลาคม 2006. สืบค้นเมื่อ 8 มิถุนายน 2011.

แหล่งข้อมูลอื่น แก้