เสื้อแขนหมูแฮม

เสื้อแขนหมูแฮม หรือ ขาหมูแฮม เป็นเสื้อของไทยที่ได้อิทธิพลจากเครื่องแต่งกายหญิงชาวยุโรปช่วงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นเสื้อเข้ารูปลายลูกไม้ มีลักษณะโดดเด่นคือบริเวณต้นแขนจะจีบพองฟู และค่อย ๆ แคบลงมาถึงข้อมือ^[1]^[2]

สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงสวมฉลองพระองค์แขนหมูแฮม

เสื้อแขนหมูแฮมเป็นที่นิยมในราชสำนักสยาม ปรากฏครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2438^[2]–2439^[3] เป็นอิทธิพลที่ได้รับจากฉลองพระองค์ของเจ้านายฝ่ายในจากราชสำนักรัสเซียและออสเตรีย^[1] บางแห่งว่าได้รับอิทธิพลจากอังกฤษยุควิกตอเรีย^[4] ซึ่งเรียกลักษณะแขนเสื้อนี้ว่า Gigot sleeve หรือ Leg-of-mutton sleeve เป็นที่นิยมในหมู่สตรียุโรปช่วงต้นและปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19^[5] ตัวเสื้อประดับประดาด้วยลายลูกไม้เต็มที่ คอเสื้อตั้งสูง เอวจีบเข้ารูปพอดีตัว แต่งระบายลูกไม้ มีแผงระบายลูกไม้คลุมไหล่และอก^[2]^[6] แต่คงเอกลักษณ์เดิมเอาไว้คือนุ่งโจงกระเบน สะพายแพร ไว้ผมทรงดอกกระทุ่ม สวมถุงเท้ายาว และสวมรองเท้าคัทชูหัวเหลี่ยมส้นเตี้ย หรือรองเท้าบูต^[2]^[4] ยกเว้นเจ้าดารารัศมี พระราชชายาจะสวมเสื้อแขนหมูแฮมคู่กับการนุ่งซิ่นลุนตะยาอะฉิกเท่านั้น^[6] นอกนั้นก็ประดับประดาไปด้วยเครื่องประดับ เช่น พัดแบบพับได้ของหญิงตะวันตก ต่างหูแบบหยดน้ำ สร้อยคอไข่มุกซ้อนกันหลายสาย ประดับเข็มกลัดพระนามาภิไธย พระนาม รูปดอกไม้ หรือสัตว์ โดยการแต่งกายนี้จะต้องใช้อัญมณีเข้าชุดกัน และเข้ากันได้กับสีของเครื่องแต่งกาย^[2]

ในประเทศไทย ปรากฏการแต่งกายด้วยชุดลักษณะนี้ครั้งแรกในพระบรมฉายาลักษณ์สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และภาพของเจ้าจอมมารดาชุ่ม ในรัชกาลที่ 5 และเป็นที่นิยมในราชสำนักฝ่ายในช่วงปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว^[5] แต่ภายหลังได้สิ้นความนิยมลงในช่วงปลายรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว^[2] และเปลี่ยนไปสวมเสื้อแพรแขนยาวที่ไม่โปร่งตอนบนแบบแขนหมูแฮม^[3]

พ.ศ. 2561 ปรากฏเครื่องแต่งกายของสมาชิกในมิวสิกวิดีโอ "เธอคือ...เมโลดี้" ของบีเอ็นเคโฟร์ตีเอต ซึ่งประยุกต์ไปจากเสื้อแขนหมูแฮม โดยเรียกชุดนั้นว่า "Siam Lolita" ออกแบบโดยจาตุรณ แร่เพชร ด้วยการนำโทนสี ลายผ้า การสะพายแพร และเข็มกลัดแบบไทยไปผสมกับวัฒนธรรมการแต่งกายแบบโลลิตา^[7] โดบบิณฑ์ บัวหมื่นชล ผู้กำกับมิวสิกวิดีโอนี้ กล่าวว่า "...อยากให้คนเห็นพัฒนาการความน่ารักแบบไทย ๆ ที่ไม่ต้องอยู่กับไทยเดิม แต่เป็นไทยประยุกต์ แนวคิดหลักมาจากญี่ปุ่นนั่นแหละ แต่ผมอยากได้ความเป็นไทยเพิ่มเข้าไป..."^[8]