เผ่าดาน
เผ่าดาน เป็น 1 ในบรรดา 12 เผ่าของอิสราเอล ตามบันทึกในพระคริสตธรรมคัมภีร์ภาคพันธสัญญาเดิม ในหมวดพระธรรมเบญจบรรณ และตามพระคัมภีร์โตราห์ในศาสนายูดาย ดาน เป็นชื่อของบุตรชายคนที่ 5 ของยาโคบ หรือ อิสราเอล ซึ่งเกิดกับ นางบิลฮาห์ สาวใช้ของนางราเชล
| บุตรของยาโคบ ตามชื่อภรรยา (ญ = บุตรสาว) (ตัวเลขในวงเล็บคือลำดับของการเกิด) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| เลอาห์ | รูเบน (Reuben) (1) | สิเมโอน (Simeon) (2) | เลวี (Levi) (3) | ดีนาห์ (Dinah) (ญ) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ยูดาห์ (Judah) (4) | อิสสาคาร์ (Issachar) (9) | เศบูลุน (Zebulun) (10) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ราเชล | โยเซฟ (Joseph) (11) | เบนยามิน (Benjamin) (12) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| เอฟราอิม บุตรโยเซฟ (11.1) | มนัสเสห์ บุตรโยเซฟ (11.2) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| บิลลาห์ (สาวใช้นางราเชล) |
ดาน (Dan) (5) | นัฟทาลี (Naphtali) (6) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ศิลปาห์ (สาวใช้นางเลอาห์) |
กาด (Gad) (7) | อาเชอร์ (Asher) (8) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
กำเนิดดาน
แก้เมื่อยาโคบไปอยู่กับลาบัน ลุงของตน ลาบันให้ยาโคบทำงาน 7 ปี เพื่อแลกกับนางราเชล บุตรสาวคนเล็กของตน แต่เมื่อครบ 7 ปีตามกำหนด ลาบันกลับให้ยาโคบแต่งงานกับนางเลอาห์ บุตรีคนโต ด้วยเหตุผลที่ว่าเป็นธรรมเนียมที่คนพี่จะต้องแต่งก่อนคนน้อง ยาโคบจึงต้องทำงานอีก 7 ปีเพื่อให้ได้นางราเชล เมื่ออยู่กินกันนั้น ยาโคบรักนางราเชล และชังนางเลอาห์ พระเจ้าจึงทรงเบิกครรภ์ของนางให้มีบุตรชายแก่ยาโคบ ถึง 4 คนติดต่อกัน ต่อมาเมื่อนางราเชลเห็นว่าตนไม่มีบุตร และพี่สาวมีบุตรชายถึง 4 คน จึงได้ยกนางบิลฮาห์ สาวใช้ของตนให้เป็นภรรยาน้อยของยาโคบ เพื่อนางจะได้มีบุตรชายโดยผ่านทางสาวใช้นั่นเอง
เหตุที่ได้ชื่อว่า ดาน เนื่องด้วยเมื่อนางบิลฮาห์ตั้งครรภ์และมีบุตรชายให้แก่ยาโคบ นางราเชล ผู้เป็นนายหญิงจึงกล่าวว่า "พระเจ้าผู้ทรงตัดสินเรื่องข้าพเจ้า ได้ทรงสดับฟังเสียงข้าพเจ้าทูล จึงประทานบุตรชายแก่ข้าพเจ้า"[1] ดาน จึงมาจากคำภาษาฮีบรู ที่แปลว่า เขาพิพากษาแล้ว[2]
คำพยากรณ์ของยาโคบที่มีต่อดาน
แก้ก่อนยาโคบจะสิ้นใจ ท่านได้เรียกบรรดาบุตรของท่านมา เพื่อบอกเหตุอันจะเกิดภายหน้าแก่บุตรของท่าน คำพยากรณ์ของยาโคบที่มีต่อดาน มีดังนี้
"...ส่วนดานจะเป็นทนายของประชาชนของตน เป็นเผ่าหนึ่งในอิสราเอล ดานจะเป็นงูอยู่กลางถนน เป็นงูพิษที่อยู่ในหนทางที่กัดส้นเท้ามาให้คนขี่ตกหงายลง..."[3]
คำอวยพรของโมเสสแก่เผ่าดาน
แก้ก่อนโมเสสจะสิ้นชีวิต พระเจ้าได้ทรงเรียกท่านขึ้นไปยังภูเขาอาบาริม แผ่นดินโมอับ ตรงข้ามเมืองเยรีโค นั้น ที่นั่น โมเสสได้กล่าวอวยพระแก่ชนเผ่าต่าง ๆ ของอิสราเอล โดยบทอวยพรแก่เผ่าดาน เป็นดังนี้
"...ดานเป็นลูกสิงห์ ที่กระโดดมาจากเมืองบาชาน..."[4]
ดินแดนของเผ่าดานในอิสราเอล
แก้เมื่ออิสราเอลได้ขับไล่ชนเผ่าต่าง ๆ และยึดครองแผ่นดินคานาอันแล้วนั้น เผ่ารูเบน และเผ่ากาดได้ขอโมเสสเพื่อยึดครองพื้นที่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำจอร์แดน จึงไม่มีส่วนในแผ่นดินคานาอัน[5] เผ่ายูดาห์ ได้รับเกียรติ เนื่องจากประมุขเผ่า ได้แก่ คาเลบ ได้เป็นหนึ่งในสองของผู้สอดแนมที่ได้ถวายพระเกียรติพระเจ้าต่อแผ่นดินคานาอัน จึงได้รับสิทธิการเลือกดินแดนในคานาอันก่อนเผ่าอื่น ๆ[6]
เผ่าเลวี ไม่มีส่วนแบ่งในแผ่นดินคานาอัน เนื่องจากเป็นกลุ่มคนที่พระเจ้าทรงเลือกให้ปรนนิบัติงานในสถานนมัสการแก่อิสราเอล ส่วนพงศ์พันธุ์โยเซฟ ได้แก่ เผ่าเอฟราอิม และเผ่ามนัสเสห์นั้น ได้รับสิทธิแห่งบุตรหัวปี ดังนั้น จึงคงเหลือเพียง 7 เผ่าที่ยังไม่ได้รับจัดสรรแผ่นดิน โยชูวา ผู้นำอิสราเอลในขณะนั้น จึงได้นำแผนที่คานาอันส่วนทีเหลือมาแบ่งเป็น 7 ส่วน และได้ทำฉลากสำหรับทั้ง 7 เผ่า ตามที่พระเจ้าทรงบัญชาผ่านโมเสสไว้
ในครั้งนั้น เผ่าดาน จับได้ฉลากที่ 7 และได้ยึดครองเมืองเหล่านั้น และตั้งชื่อเมืองเหล่านั้นเสียใหม่ว่า ดาน ตามชื่อดาน บรรพบุรุษของเขา [7]