สงครามบอสเนีย

สงครามบอสเนีย เป็นสงครามความขัดแย้งชาติพันธุ์ระหว่างชาวโครแอตที่เป็นคาทอลิก ชาวเซิร์บที่นับถือนิกายออร์ทอดอกซ์ และชาวบอสนีแอกซึ่งเป็นชาวมุสลิม สงครามปะทุในวันที่ 6 เมษายน ค.ศ. 1992 เมื่อกองกำลังเซิร์บเริ่มโจมตีกรุงซาราเยโว หลังชาวเซิร์บก่อจลาจลเพื่อแยกตัวเป็นอิสระ ในขณะเดียวกันชาวโครแอตก็แยกดินแดนเป็นอิสระเช่นเดียวกัน ในช่วงสัปดาห์เดียวบอสเนียเกือบทั้งประเทศกลายเป็นทะเลเพลิง

สงครามบอสเนีย
ส่วนหนึ่งของ สงครามยูโกสลาเวีย
ตามเข็มนาฬิกาจากซ้ายไปขวา: 1. ไฟไหม้อาคารสภาบริหารในกรุงซาราเยโวหลังถูกยิงด้วยรถถัง 2. รัตโก มลาดิชและเจ้าหน้าที่กองทัพเซิร์ปสกาเมื่อเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1992 3. เจ้าหน้าที่รักษาสันติภาพของสหประชาชาติชาวนอร์เวย์ในกรุงซาราเยโว
วันที่ 6 เมษายน ค.ศ. 1992 – 14 ธันวาคม ค.ศ. 1995 (3 ปี 8 เดือน 1 สัปดาห์ 6 วัน) สถานที่ สาธารณรัฐบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา ผล ไม่มีฝ่ายใดชนะ การแบ่งบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาภายในเป็นสองเขต ตามความตกลงเดย์ตัน ผู้เสียชีวิตกว่า 101,000 คน ส่วนใหญ่เป็นชาวบอสนีแอก การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ในยุโรปครั้งแรกนับตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่สอง กำลังนาโตเข้ามาดูแลความตกลงสันติภาพ ก่อตั้งสำนักงานผู้แทนระดับสูงแห่งบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา เพื่อดูแลความสงบเรียบร้อย
คู่สงคราม
จนถึงตุลาคม 1992: บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา เฮิร์ตเซก-บอสเนีย โครเอเชีย		จนถึงตุลาคม 1992: เรปูบลิกาเซิร์ปสกา สาธารณรัฐเซิร์บกรายินา
ตุลาคม 1992–94: บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา	ตุลาคม 1992–94: เฮิร์ตเซก-บอสเนีย โครเอเชีย	ตุลาคม 1992–94: เรปูบลิกาเซิร์ปสกา สาธารณรัฐเซิร์บกรายินา บอสเนียตะวันตก (ตั้งแต่ 1993) สนับสนุน: FR Yugoslavia
1994–95: บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา เฮิร์ตเซก-บอสเนีย โครเอเชีย เนโท (ปฏิบัติการทิ้งระเบิด, 1995)		1994–95: เรปูบลิกาเซิร์ปสกา สาธารณรัฐเซิร์บกรายินา บอสเนียตะวันตก สนับสนุน: ยูโกสลาเวีย
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
อาลียา อีเซตเบกอวิช (ประธานาธิบดีบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา) Haris Silajdžić (Prime Minister of Bosnia and Herzegovina) Sefer Halilović (ARBiH Chief of Staff 1992–1993) Rasim Delić (ARBiH Commander of the General Staff 1993–1995) Enver Hadžihasanović (ARBiH Chief of Staff 1992–1993) เลห์ตัน ดับเบิลยู. สมิธ (ผู้บัญชาการแอฟเซาท์) …and others	ฟรันโย ทุตมัน (President of Croatia) Gojko Šušak (Minister of Defence of Croatia) Janko Bobetko (HV Chief of Staff) Mate Boban (President of Herzeg-Bosnia) Milivoj Petković (HVO Chief of Staff) สลอบอดัน พราลยัค (HVO Chief of Staff) …and others	สลอบอดัน มีลอเชวิช (ประธานาธิบดีเซอร์เบีย) Momčilo Perišić (VJ Chief of Staff) ราดอวาน คาราจิช (ประธานาธิบดีแห่งเรปูบลิกาเซิร์ปสกา) รัตโก มลาดิช (VRS Chief of Staff) Fikret Abdić (President of AP Western Bosnia) …and others
กำลัง
ARBiH: กำลัง 110,000 นาย กำลังสำรอง 100,000 นาย รถถัง 40 คัน รถลำเลียงพลหุ้มเกราะ 30 คัน	HVO: กำลัง 45,000–50,000 นาย รถถัง 75 คัน รถลำเลียงพลหุ้มเกราะ 50 คัน ปืนใหญ่ 200 กระบอก HV: กำลัง 15,000 นาย	VRS: กำลัง 80,000 นาย รถถัง 300 คัน รถลำเลียงพลหุ้มเกราะ 700 คัน ปืนใหญ่ 800 กระบอก AP Western Bosnia: กำลัง 4,000–5,000 นาย
ความสูญเสีย
ทหาร 30,521 นายเสียชีวิต พลเรือน 31,583 คนเสียชีวิต	ทหาร 6,000 นายเสียชีวิต พลเรือน 2,484 คนเสียชีวิต	ทหาร 21,173 นายเสียชีวิต พลเรือน 4,179 คนเสียชีวิต
additional 5,100 killed whose ethnicity and status are unstated
a ^ From 1992 to 1994, the Republic of Bosnia and Herzegovina was not supported by the majority of Bosnian Croats and Serbs. Consequently, it represented mainly the Bosnian Muslims. b ^ Between 1994 and 1995, the Republic of Bosnia and Herzegovina was supported and represented by both Bosnian Muslims and Bosnian Croats. This was primarily because of the Washington Agreement.

สงครามขยายวงกว้างและถูกระบุว่าเป็นสงครามการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ โดยกองทัพชาวเซิร์บได้สังหารหมู่ชาวบอสนีแอก ในขณะเดียวกันชาวโครแอตก็ได้สังหารหมู่ชาวบอสนีแอกเช่นกัน การสังหารหมู่ครั้งใหญ่สุดคือที่สเรเบรนิตซาโดยกองกำลังชาวเซิร์บของรัตโก มลาดิช สหประชาชาติจึงร้องให้นาโตส่งทหาร ในที่สุดนาโตก็โจมตีกองกำลังชาวเซิร์บจนต้องยอมแพ้ ส่วนกองกำลังชาวโครแอตก็ได้ยอมจำนนจากการบีบบังคับจากรัฐบาลกลางโครเอเชีย สงครามบอสเนียจบลงเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม ค.ศ. 1995 หลังมีการลงนามในความตกลงเดย์ตัน ซึ่งกำหนดให้ประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาแบ่งเขตการปกครองออกเป็นสองเขต คือ สหพันธรัฐบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาซึ่งเป็นของชาวมุสลิมและโครแอต และเรปูบลิกาเซิร์บสกาซึ่งเป็นของชาวเซิร์บ

อ่านเพิ่ม

หนังสือ

• Bartos, Otomar J.; Wehr, Paul (2002). Using Conflict Theory. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-79446-6.
• Bethlehem, Daniel; Weller, Marc (1997). The Yugoslav Crisis in International Law. Cambridge University Press. ISBN 9780521463041.
• Bjarnason, Magnus (2001). The War and War-games in Bosnia and Herzegovina from 1992 to 1995: The Main Events, Disagreements and Arguments, Resulting in a "de Facto" Divided Country. M. Bjarnason. ISBN 978-9979-60-669-7.
• Bose, Sumantra (2002). Bosnia After Dayton: Nationalist Partition and International Intervention. C. Hurst & Co. Publishers. ISBN 978-1-85065-585-5.
• Bose, Sumantra (2009). Contested Lands. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-02856-2.
• Burg, Steven L.; Shoup, Paul S. (2015). Ethnic Conflict and International Intervention: Crisis in Bosnia-Herzegovina, 1990-93. Taylor & Francis. ISBN 978-1-317-47101-1.
• Burg, Steven L.; Shoup, Paul S. (1999). The War in Bosnia-Herzegovina: Ethnic Conflict and International Intervention (2nd ed.). M.E. Sharpe. ISBN 978-0-7656-3189-3.
• Caspersen, Nina (2010). Contested Nationalism: Serb Elite Rivalry in Croatia and Bosnia in the 1990s. Berghahn Books. ISBN 978-1-84545-791-4.
• Central Intelligence Agency (1993). Combatant Forces in the Former Yugoslavia (PDF). Washington, D.C.: Central Intelligence Agency. เก็บ (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-10-14. สืบค้นเมื่อ 2016-02-27.
• Central Intelligence Agency, Office of Russian and European Analysis (2002). Balkan Battlegrounds: A Military History of the Yugoslav Conflict, 1990–1995, Volume 1. Washington, D.C.: Central Intelligence Agency. ISBN 978-0-16-066472-4.
• Central Intelligence Agency, Office of Russian and European Analysis (2002). Balkan Battlegrounds: A Military History of the Yugoslav Conflict, 1990–1995, Volume 2. Washington, D.C.: Central Intelligence Agency. ISBN 978-0-16-066472-4.
• Christia, Fotini (2012). Alliance Formation in Civil Wars. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-13985-175-6.
• Donia, Robert J. (2006). Sarajevo: A Biography. University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-11557-0.
• Finlan, Alastair (2004). The Collapse of Yugoslavia 1991–1999. Osprey Publishing. ISBN 9781841768052. สืบค้นเมื่อ 16 February 2013.
• Forsythe, David P. (2009). Encyclopedia of Human Rights. Vol. 1. Oxford University Press. ISBN 9780195334029. สืบค้นเมื่อ 4 May 2013.
• Hall, Richard C. ed. War in the Balkans: An Encyclopedic History from the Fall of the Ottoman Empire to the Breakup of Yugoslavia (2014)
• Gagnon, V.P. Jr. (2006). The Myth of Ethnic War: Serbia and Croatia in the 1990s. Ithaca, New York: Cornell University Press. ISBN 978-0-80147-291-6.
• Hammond, Philip (2007). Framing Post-Cold War Conflicts: The Media and International Intervention. Manchester: Manchester University Press. ISBN 978-0-7190-7696-1.
• Harris, Paul (1995). Cry Bosnia. Canongate. ISBN 978-0-86241-564-8.
• Hoff, Lee Ann (2009). Violence and Abuse Issues: Cross-Cultural Perspectives for Health and Social Services. Routledge. ISBN 9780203875629. สืบค้นเมื่อ 18 February 2013.
• Lukic, Reneo; Lynch, Allen (1996). Europe from the Balkans to the Urals: The Disintegration of Yugoslavia and the Soviet Union. SIPRI, Oxford University Press. ISBN 9780198292005.
• Malcolm, Noel (1995). Povijest Bosne: kratki pregled [Bosnia: A Short History]. Erasmus Gilda. ISBN 9783895470820.
• Mulaj, Klejda (2008). Politics of Ethnic Cleansing: Nation-state Building and Provision of In/security in Twentieth-century Balkans. Lexington Books. ISBN 978-0-7391-1782-8.
• Wood, Elisabeth J. (2013). Miranda A.H Horvath, Jessica Woodhams (บ.ก.). Handbook on the Study of Multiple Perpetrator Rape: A multidisciplinary response to an international problem. Routledge. ISBN 978-0-415-50044-9.
• Ramet, Sabrina P. (2010). Central and Southeast European Politics since 1989. Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-48750-4.
• Ramet, Sabrina P. (2006). The Three Yugoslavias: State-Building and Legitimation, 1918–2005. Bloomington, Indiana: Indiana University Press. ISBN 978-0-253-34656-8.
• Why Bosnia? Writings on the Balkan War. Stony Creek, CT: The Pamphleteer's Press, Inc. 1993. ISBN 978-0-9630587-9-9.
• Rogel, Carole (1998). The Breakup of Yugoslavia and the War in Bosnia. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-29918-6.
• Schindler, John R. (2007). Unholy Terror: Bosnia, Al-Qa'ida, and the Rise of Global Jihad. New York City: Zenith Press. ISBN 9780760330036.
• Shrader, Charles R. (2003). The Muslim-Croat Civil War in Central Bosnia: A Military History, 1992–1994. College Station, Texas: Texas A&M University Press. ISBN 978-1-58544-261-4.
• Tanner, Marcus (2001). Croatia: A Nation Forged in War. New Haven: Yale University Press. ISBN 978-0-300-09125-0.
• Trbovich, Ana S. (2008). A Legal Geography of Yugoslavia's Disintegration. Oxford University Press, USA. ISBN 978-0-19-533343-5.
• Wiebes, Cees (2003). Intelligence and the War in Bosnia, 1992–1995. LIT Verlag Münster. ISBN 978-3-8258-6347-0.
• Hoare, Marko Attila (2004). How Bosnia Armed. Saqi Books. ISBN 978-0863564512.
• Broz, Svetlana (2004). Good People in an Evil Time. Ethnographies of the Present. ISBN 978-1590510612.
• Lowery, Zoe; Ching, Jacqueline (2016). The Bosnian War and Ethnic Cleansing. Rosen Young Adult. ISBN 978-1499463040.
• Cushman, Thomas; Mestrovic, Stjepan (1996). This Time We Knew: Western Responses to Genocide in Bosnia. New York University Press. ISBN 978-0814715352.
• Bartrop, Paul R. (2016). Bosnian Genocide: The Essential Reference Guide. Greenwood Press. ISBN 9781440838682.
• Donia, Robert J.; Fine, John V. A. (1994). Bosnia-Hercegovina: A Tradition Betrayed. C. Hurst & Co (Publishers) Ltd. ISBN 978-1850652113.
• Toal, Gerard; Dahlman, Carl (2011). Bosnia Remade: Ethnic Cleansing and Its Reversal. OUP USA. ISBN 978-0199730360.
• Cekic, Smail (2005). The Aggression Against the Republic of Bosnia and Herzegovina: Planning, Preparation, Execution, Books I-II. Institute for the Research of Crimes Against Humanity and International Law. ISBN 978-9958740220.
• Magas, Branka (2001). The War in Croatia and Bosnia-Herzegovina 1991-1995. Routledge. ISBN 978-0714682013.
• Phillips, R. Cody (2005). Bosnia-Herzegovina. Government Printing Office. ISBN 9780160876141.
• Seybolt, Taylor B. (2007). Humanitarian Military Intervention: The Conditions for Success and Failure. Oxford University Press. ISBN 9780199252435.
• Totten, Samuel (2017). Genocide at the Millennium. London: Routledge. ISBN 9781351517836.

วารสาร

• Baker, Catherine. "Between the round table and the waiting room: Scholarship on war and peace in Bosnia-Herzegovina and Kosovo after the 'Post-Cold War'." Contemporary European History 28.1 (2019): 107–119. online
• Bell-Fialkoff, Andrew (1993). "A Brief History of Ethnic Cleansing". Foreign Affairs. 72 (3): 110–121. doi:10.2307/20045626. JSTOR 20045626. S2CID 27821821.
• Haddad, Heidi Nichols (2011). "Mobilizing the Will to Prosecute: Crimes of Rape at the Yugoslav and Rwandan Tribunals". Human Rights Review. 12: 109–132. doi:10.1007/s12142-010-0163-x. S2CID 55172255.
• Lučić, Ivo (June 2008). "Bosna i Hercegovina od prvih izbora do međunarodnog priznanja" [Bosnia and Herzegovina from the first elections to international recognition]. Review of Contemporary History. Zagreb, Croatia: Croatian Institute of History. 40 (1): 107–140.
• Krišto, Jure (April 2011). "Deconstructing a myth: Franjo Tuđman and Bosnia and Herzegovina". Review of Croatian History. 6 (1): 37–66.
• Marijan, Davor (2004). "Expert Opinion: On the War Connections of Croatia and Bosnia and Herzegovina (1991–1995)". Journal of Contemporary History. 36: 249–289.
• Meznaric, Silva; Zlatkovic Winter, Jelena (February 1993). "Forced Migration and Refugee Flows in Croatia, Slovenia and Bosnia-Herzegovina: Early Warning, Beginning and Current State of Flows". Refuge. 12 (7): 3–4. doi:10.25071/1920-7336.21183.
• Sadkovich, James J. (January 2007). "Franjo Tuđman and the Muslim-Croat War of 1993". Review of Croatian History. 2 (1): 204–245. ISSN 1845-4380.
• Tomas, Mario; Nazor, Ante (October 2013). "Prikaz i analiza borbi na bosanskoposavskom bojištu 1992" [Analysis of the Military Conflict on the Bosnian-Posavina Battlefront in 1992]. Scrinia Slavonica. 13 (1): 277–315. ISSN 1848-9109.

แหล่งที่มาอื่น

• Blagojević, V. (16 June 2011). "U Koridoru temelji Srpske" [Republika Srpska Foundation in the Corridor]. Večernje novosti (ภาษาเซอร์เบีย). เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 10 July 2019.
• Koknar, Ali M. (14 July 2003). "The Kontraktniki : Russian mercenaries at war in the Balkans". Bosnian Institute. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 March 2016. สืบค้นเมื่อ 17 February 2010.
• Vasić, Miloš (23 January 1999). "Politika falsifikata" [A forged policy]. Vreme (ภาษาเซอร์เบีย). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 26 December 2002.
• "Appeals Chamber Judgement in the Case The Prosecutor v. Tihomir Blaškić" (PDF). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 29 July 2004.
• "Prosecutor v. Ćurić Enes, Demirović Ibrahim, Kreso Samir, Čopelja Habib and Kaminić Mehmed". The Court of Bosnia and Herzegovina. 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 22 February 2022. สืบค้นเมื่อ 12 November 2017.
• "Judgement Summary for Rasim Delić" (PDF). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 15 September 2008.
• "Summary of the Judgement for Enver Hadžihasanović and Amir Kubura" (PDF). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 15 March 2006.
• "Judgement in the Case The Prosecutor v. Sefer Halilović" (PDF). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 16 November 2005.
• "Prosecutor v. Radovan Karadžić" (PDF). The Hague: International Criminal tribunal for the Former Yugoslavia. 24 March 2016.
• "Appeals Chamber Judgement in the Case The Prosecutor v. Dario Kordić and Mario Čerkez" (PDF). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 17 December 2004.
• "Appeals Chamber Judgement in the Case The Prosecutor v. Radislav Krstić" (PDF). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 19 April 2004.
• "Prosecutor v. Ratko Mladić" (PDF). The Hague: International Criminal tribunal for the Former Yugoslavia. 22 November 2017.
• "Summary of the Sentencing Judgement for Ivica Rajić" (PDF). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 8 May 2006.
• "Prosecutor v. Jadranko Prlić, Bruno Stojić, Slobodan Praljak, Milivoj Petković, Valentin Ćorić, Berislav Pušić – Judgement Summary" (PDF). International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. 29 May 2013.

แหล่งข้อมูลอื่น

• Future of Bosnia and Hercegovina Balkan Insight
• Summary of the ICTY verdicts related to the conflict between Bosnia and Herzegovina and the Federal Republic of Yugoslavia
• Summary of the ICTY verdicts related to the conflict between Bosnia and Herzegovina and Croatia
• "List of people missing from the war". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 3, 2009. สืบค้นเมื่อ June 16, 2006.
• UN report on prison camps during the war
• Open UN document on Serb atrocities towards non-Serbs
• Roy, Pinaki. "Bosnian War Requiems: Snippets of the Balkan Commemorations". The Atlantic Critical Review Quarterly. 10(4), October–December 2011. pp. 95–115. ISBN 978-81-269-1675-7, ISSN 0972-6373.
• Through My Eyes Website Imperial War Museum – Online Exhibition (Including images, video and interviews with refugees from the war in Bosnia)
• Map of Europe showing the Bosnian War (omniatlas.com)
• "Quest For War, and One Green Beret's Subsequent Evolution" contains insights on postwar activities by "Joint Commissioned Observers"
• Targeting History and Memory, SENSE – Transitional Justice Center (dedicated to the study, research, and documentation of the destruction and damage of historic heritage during the Balkan Wars of the 1990s. The website contains judicial documents from the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia (ICTY)).
• Logos, Aleksandar (2019). Istorija Srba 1, Dopuna 4; Istorija Srba 5. Beograd. ISBN 978-86-85117-46-6.
• ОТКРИЋЕ: У Босни најмање 104 српске масовне гробнице