รหัสพันธุกรรม (genetic code) เป็นชุดของการเก็บข้อมูลทางพันธุกรรมในดีเอ็นเอหรืออาร์เอ็นเอ และถูกทรานสเลชันเป็นโปรตีน หรือลำดับกรดอะมิโน ในเซลล์ที่มีชีวิต รหัสแต่ละรหัสประกอบไปด้วยลำดับนิวคลีโอไทด์สามตัว ซึ่งกำหนดกรดอะมิโน 1 ตัว แม้จะมีรหัสพันธุกรรมที่เป็นสากล แต่ก็อาจจะมีความแตกต่างกันไปได้บ้าง เช่น รหัสพันธุกรรมในไมโทคอนเดรียของคน ต่างจากรหัสพันธุกรรมที่รู้จักกันทั่วไป

ลำดับของกรดอะมิโนบน mRNAแต่ละรหัสมีนิวคลีโอไทด์ 3 ตัว และกำหนดกรดอะมิโน 1 ตัว

ข้อมูลทางพันธุกรรมทั้งหมดอาจไม่จำเป็นต้องเก็บในรหัสพันธุกรรม ดีเอ็นเอของสิ่งมีชีวิตทั้งหมดมีลำดับควบคุม (regulatory sequences) ส่วนที่รวมเข้าด้วยกัน ( intergenic segments) และโครงสร้างโครโมโซม ที่มีผลต่อฟีโนไทป์ แต่ไม่ได้เปลี่ยนแปลงรหัสที่กำหนดกรดอะมิโน

ตารางรหัสพันธุกรรมบนRNA

แก้
ไม่มีขั้ว มีขั้ว เบส กรด (รหัสพันธุกรรมหยุด)
รหัสพันธุกรรม 64 ตัวและกรดอะมิโนที่กำหนด ทิศทางการอ่านบนสาย mRNA เป็น 5' ไป 3'
2nd base
U C A G
1st
base
U UUU (Phe/F) Phenylalanine

UUC (Phe/F) Phenylalanine

UCU (Ser/S) Serine

UCC (Ser/S) Serine

UAU (Tyr/Y) Tyrosine

UAC (Tyr/Y) Tyrosine

UGU (Cys/C) Cysteine

UGC (Cys/C) Cysteine

UUA (Leu/L) Leucine UCA (Ser/S) Serine UAA Ochre (Stop) UGA Opal (Stop)
UUG (Leu/L) Leucine UCG (Ser/S) Serine UAG Amber (Stop) UGG (Trp/W) Tryptophan
C CUU (Leu/L) Leucine

CUC (Leu/L) Leucine

CCU (Pro/P) Proline

CCC (Pro/P) Proline

CAU (His/H) Histidine

CAC (His/H) Histidine

CGU (Arg/R) Arginine

CGC (Arg/R) Arginine

CUA (Leu/L) Leucine

CUG (Leu/L) Leucine

CCA (Pro/P) Proline

CCG (Pro/P) Proline

CAA (Gln/Q) Glutamine

CAG (Gln/Q) Glutamine

CGA (Arg/R) Arginine

CGG (Arg/R) Arginine

A AUU (Ile/I) Isoleucine

AUC (Ile/I) Isoleucine

ACU (Thr/T) Threonine

ACC (Thr/T) Threonine

AAU (Asn/N) Asparagine

AAC (Asn/N) Asparagine

AGU (Ser/S) Serine

AGC (Ser/S) Serine

AUA (Ile/I) Isoleucine ACA (Thr/T) Threonine AAA (Lys/K) Lysine AGA (Arg/R) Arginine
AUG[A] (Met/M) Methionine
ACG (Thr/T) Threonine AAG (Lys/K) Lysine AGG (Arg/R) Arginine
G GUU (Val/V) Valine

GUC (Val/V) Valine

GCU (Ala/A) Alanine

GCC (Ala/A) Alanine

GAU (Asp/D) Aspartic acid

GAC (Asp/D) Aspartic acid

GGU (Gly/G) Glycine

GGC (Gly/G) Glycine

GUA (Val/V) Valine

GUG (Val/V) Valine

GCA (Ala/A) Alanine

GCG (Ala/A) Alanine

GAA (Glu/E) Glutamic acid

GAG (Glu/E) Glutamic acid

GGA (Gly/G) Glycine

GGG (Gly/G) Glycine

A AUG กำหนดทั้งเมไทโอนีนและเป็นรหัสพันธุกรรมเริ่มต้นที่ตำแหน่งแรกที่มีการถอดรหัสของ mRNA[1].
ตารางส่วนกลับ
Ala/A GCU, GCC, GCA, GCG Leu/L UUA, UUG, CUU, CUC, CUA, CUG
Arg/R CGU, CGC, CGA, CGG, AGA, AGG Lys/K AAA, AAG
Asn/N AAU, AAC Met/M AUG
Asp/D GAU, GAC Phe/F UUU, UUC
Cys/C UGU, UGC Pro/P CCU, CCC, CCA, CCG
Gln/Q CAA, CAG Ser/S UCU, UCC, UCA, UCG, AGU, AGC
Glu/E GAA, GAG Thr/T ACU, ACC, ACA, ACG
Gly/G GGU, GGC, GGA, GGG Trp/W UGG
His/H CAU, CAC Tyr/Y UAU, UAC
Ile/I AUU, AUC, AUA Val/V GUU, GUC, GUA, GUG
START AUG STOP UAA, UGA, UAG

อ้างอิง

แก้
  1. Nakamoto T (March 2009). "Evolution and the universality of the mechanism of initiation of protein synthesis". Gene. 432 (1–2): 1–6. doi:10.1016/j.gene.2008.11.001. PMID 19056476.

ดูเพิ่ม

แก้

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้