มุกดา
มุกดา, มุกดาหาร หรือ จันทรกานต์ (moonstone) เป็นแร่เฟลด์สปาร์ความแข็งประมาณ 5-6 โมส เป็นหนึ่งในนพรัตน์ของไทย[1] มีทั้งสีขาวหมอกมัวคล้ายหมอกน้ำค้างยามเช้าตามหลักการนำมาประกอบเครื่องนพรัตน์ ดังคำกลอนที่ว่า "มุกดาหารหมอกมัว" และสีอื่น ๆ เช่น ขาว ส้ม น้ำผึ้ง ขาวใส เทา น้ำตาล ส่วนมากแล้วมุกดาหารจะมีเนื้อขุ่นหาที่ใสสะอาดได้ยาก แต่เนื้อที่ขุ่นมีลักษณะพิเศษมีเหลือบรุ้งสีออกฟ้าสีนวลคล้ายดั่งดวงจันทร์ หลายวัฒนธรรมจึงมีความเชื่อว่ามุกดาหารมีกำเนิดจากแสงของพระจันทร์ บางชิ้นเกิดเส้นพาดกลางคล้ายตาแมว (คล้ายปรากฏการณ์ที่พบในไพฑูรย์แต่จะไม่คมชัดมากเท่า) ด้วยเหตุนี้จึงนิยมเจียรไนมุกดาหารเป็นทรงหลังเต่า การใช้งานควรระมัดระวังการกระทบเสียดสี ราคานั้นไม่สูงเพราะหาง่ายแหล่งที่สำคัญเช่น พม่า ศรีลังกา (สองแหล่งนี้คูณภาพสูงที่สุด) อินเดีย มาดากัสการ์ บราซิล สหรัฐ เม็กซิโก แทนซาเนีย ฯลฯ
มุกดา | |
---|---|
การจำแนก | |
ประเภท | แร่ |
สูตรเคมี | (Na,K)AlSi3O8 |
คุณสมบัติ | |
สี | ได้หลายสี ได้แก่ ฟ้า เทา ขาว ชมพู พีช เขียว และน้ำตาล รวมไปถึงไม่มีสี |
ค่าความแข็ง | 6.0 |
สีผงละเอียด | สีขาว |
ความถ่วงจำเพาะ | 2.61 |
อ้างอิง
แก้- ↑ 1.0 1.1 ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. พิมพ์ครั้งที่ ๒, กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2556. 1,544 หน้า. หน้า 913. ISBN 978-616-7073-80-4
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ มุกดา