มีร์ จาฟาร์
มีร์ จาฟาร์ อาลี คาน บาฮาดูร์ (Mir Jafar Ali Khan Bahadur) เป็นขุนนางผู้ครองเบงกอลคนแรกภายใต้การสนับสนุนของบริษัทอินเดียตะวันออกของบริเตน เดิมทีเขาเป็นผู้บัญชาการทหารของแคว้นเบงกอล เขาได้แสร้งทำเป็นจงรักภักดีต่อ นาวับศรีรัช อุดดอลา ว่าจะนำทัพ 50,000 นายออกรบกับอังกฤษ แต่ลับหลังเขากลับแอบติดต่อกับพันเอกรอเบิร์ต ไคลฟ์ แห่งบริษัทอินเดียตะวันออก โดยพันเอกไคลฟ์รับปากว่า ถ้าเขานำทัพเข้าร่วมกับฝ่ายอังกฤษในยุทธการที่ปลาศีแล้ว อังกฤษจะตั้งเขาเป็นเจ้าพระยาเบงกอลคนใหม่[1] ท้ายที่สุด อังกฤษก็ได้รับชัยชนะในยุทธการที่ปลาศี และแต่งตั้งมีร์ จาฟาร์ เป็นเจ้าพระยาคนใหม่
| มีร์ จาฟาร์ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
_and_Mir_Miran_(right).jpg) มีร์ จาฟาร์ (คนซ้าย) กับ มีร์ มีรัน บุตรคนโต (คนขวา) | |||||
| เจ้าพระยาเบงกอล พระยาพิหาร | |||||
| ระหว่าง | 2 มิถุนายน 1757 – 20 ตุลาคม 1760 | ||||
| ก่อนหน้า | ศรีรัช อุดดอลา | ||||
| ถัดไป | มีร์ คาซิม | ||||
| เจ้าพระยาเบงกอล พระยาพิหาร | |||||
| ระหว่าง | 25 กรกฎาคม 1763 – 17 มกราคม 1765 | ||||
| ก่อนหน้า | มีร์ คาซิม | ||||
| ถัดไป | นาจิมอุดดีน อาลี คาน | ||||
| ประสูติ | ค.ศ. 1691 | ||||
| สิ้นพระชนม์ | 17 มกราคม ค.ศ. 1765 (อายุ 74) | ||||
| |||||
| ราชวงศ์ | นาจาฟี | ||||
| ศาสนา | อิสลาม | ||||
เมื่อจาฟาร์ได้ขึ้นเป็นเจ้าพระยาเบงกอล (นาวับแห่งเบงกอล) เขาก็เอื้อประโยชน์แก่อังกฤษมากมาย ทั้งยอมจ่ายเงินจำนวน 17.7 ล้านรูปีแก่อังกฤษเป็นค่าปฏิกรรมการโจมตีป้อมกัลกัตตา และยังให้สินบนตอบแทนแก่เจ้าหน้าที่ของบริษัทที่ช่วยให้เขาได้เป็นเจ้าพระยา โดยพันเอกไคลฟ์ได้รับเงินกว่าสองล้านรูปี, วิลเลียม วัตต์ หัวหน้าโรงงานบริษัทฯ ได้รับกว่าหนึ่งล้าน[2] การกระทำของจาฟาร์นี้สร้างความขุ่นเคืองให้แก่จักรพรรดิแห่งโมกุลอย่างมาก โดยมองว่าจาฟาร์เป็นคนขายชาติ เมื่อเวลาผ่านไปซักระยะหนึ่ง จาฟาร์ก็ตระหนักว่าบริษัทฯไม่มีวันเลิกตอดเล็กตอดน้อยเอาผลประโยชน์จากเขาแน่ และเขาก็ไม่อยากเป็นเบี้ยล่างของอังกฤษอีกต่อไป จาฟาร์พยายามดึงพวกบริษัทอินเดียตะวันออกของเนเธอร์แลนด์เข้ามาในเกมการเมืองนี้ อย่างไรก็ตาม แผนของจาฟาร์เป็นอันล่มไปเมื่ออังกฤษมีชัยเหนือเนเธอร์แลนด์ในยุทธการที่จินสุราเมื่อพฤศจิกายน ค.ศ. 1759 ในปีต่อมา อังกฤษได้บีบให้จาฟาร์สละตำแหน่งแก่มีร์ คาซิม ผู้เป็นลูกเขย
อย่างไรก็ตาม มีร์ คาซิม ผู้เป็นลูกเขย กลับพยายามนำเบงกอลเป็นอิสระและขัดขวางอิทธิพลของบริษัทฯในเบงกอล ความไม่ลงรอยกับอังกฤษนี้ ทำให้ในปี 1763 คาซิมได้นำกำลังบุกเมืองปัฏนา และสังหารชาวยุโรปมากมาย อังกฤษได้ปลดคาซิมและคืนตำแหน่งให้แก่จาฟาร์ ส่วนคาซิมก็ไปร่วมมือกับแคว้นอวัธและราชสำนักโมกุลในการทำสงครามกับบริษัทฯในวันที่ 22 ตุลาคม ค.ศ. 1764 แม้ฝ่ายเบงกอลจะมีกำลังมากถึง 40,000 นาย แต่ก็พ่ายแพ้ให้กับกองทหารของบริษัทที่มีกำลัง 7,000 คน
อ้างอิง แก้
- ↑ Mohammad Shah (2012), "Mir Jafar Ali Khan", ใน Sirajul Islam and Ahmed A. Jamal (บ.ก.), Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second ed.), Asiatic Society of Bangladesh
- ↑ Modern India by Dr. Bipin Chendra, a publication of National council of Educational Research and Training