|
| partof = [[Aftermath of World War I|หลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง]]และ[[Revolutions of 1917–1923|การปฏิวัติใน ค.ศ. 1917–1923]]
|Image_Name = 19170704 Riot on Nevsky prosp Petrograd.jpg
|Image_Caption = ฝูงชนกระจัดกระจายไปด้วยเสียงปืน ใน[[July Days|วันกรกฎาคม]] ใน[[เซนต์ปีเตอร์สเบิร์กปีเตอส์เบิร์ก|เปโตรกราด]] วันที่ 17 กรกฎาคม ค.ศ. 1917
|Participants =
* [[Socialist Revolutionary Party|นักปฏิวัติสังคมนิยม]], [[Constitutional Democratic Party|กาเดตส์]], [[บอลเชวิค]], [[Mensheviks|เมนเชวิค]], [[Russian Provisional Government|รัฐบาลเฉพาะกาล]], [[Russian Army (1917)|กองทัพ]], [[Pro-independence movements in the Russian Civil War|นักชาตินิยม]] (ในตอนต้น)
}}
'''การปฏิวัติรัสเซีย'''{{Efn|{{lang-en|Russian Revolution}}; {{lang-rus|Русская революция|r=Russkaya revolyutsiya|p=ˈruskəjə rʲɪvɐlˈʲutsɨjə}}}} หรือ '''การปฏิวัติ ค.ศ. 1917'''{{Efn|{{lang-rus|Революция 1917 года|r=Revolyutsiya 1917 goda|links=no}}}} (ค.ศ. 1917 – 1923) เป็นช่วงเวลาของ[[Political revolution|การปฏิวัติทางการเมือง]]และ[[การปฏิวัติสังคม|ทางสังคม]] ที่เกิดขึ้นบนอดีต[[จักรวรรดิรัสเซีย]]เดิม และเริ่มต้นขึ้นในสมัย[[สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง]] ซึ่งเริ่มต้นใน ค.ศ. 1917 ด้วยการล่มสลายของ[[ราชวงศ์โรมานอฟ]] และสิ้นสุดลงใน ค.ศ. 1923 โดยการสถาปนา[[สหภาพโซเวียต]]โดย[[บอลเชวิค]] (เมื่อ[[สงครามกลางเมืองรัสเซีย]]สิ้นสุดลง) การปฏิวัติรัสเซียเกิดขึ้น 2 ครั้ง คือ [[การปฏิวัติเดือนกุมภาพันธ์|การปฏิวัติครั้งแรก]]เป็นการล้มล้างรัฐบาลจักรวรรดิที่นำโดย[[จักรพรรดินิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซีย|จักรพรรดินีโคไลที่ 2]] และ[[การปฏิวัติเดือนตุลาคม|การปฏิวัติครั้งที่สอง]] เป็นการล้มล้างอำนาจของรัฐบาลเฉพาะกาลและแทนที่ด้วยอำนาจของ[[บอลเชวิค]]
การปฏิวัติรัสเซียเริ่มต้นขึ้นด้วย[[การปฏิวัติเดือนกุมภาพันธ์]] การปฏิวัติครั้งแรกมุ่งเน้นไปที่ภายในเมืองหลวงเปโตรกราด{{efn|ในปัจจุบันคือ[[เซนต์ปีเตอร์สเบิร์กปีเตอส์เบิร์ก]]}} และบริเวณโดยรอบ ภายหลังเกิดการสูญเสียทางทหารครั้งใหญ่ระหว่างช่วงสงคราม ซึ่งทำให้[[Russian Ground Forces|กองทัพบกรัสเซีย]]ได้เปลี่ยนสภาพกลับไปเป็นการก่อกบฎ [[รัฐสภา]]รัสเซีย (หรือที่เรียกว่า[[Duma|ดูมา]]) จึงได้ทำการตอบโต้ด้วยการเข้าควบคุมประเทศ และจัดตั้ง[[Russian Provisional Government|รัฐบาลเฉพาะกาลรัสเซีย]]ต่อไป รัฐบาลเฉพาะกาลรัสเซียถูกครอบงำไปด้วยผลประโยชน์ของนายทุนอันโดดเด่น เช่นเดียวกับขุนนางและชนชั้นสูงของรัสเซีย
== ชนวนเหตุ ==
[[การปฏิวัติเดือนกุมภาพันธ์]] (เดือนมีนาคม พ.ศ. 2460 ตามปฏิทินเกรโกเรียน) เป็นการปฏิวัติในเฉพาะบริเวณนคร[[เซนต์ปีเตอร์สเบิร์กปีเตอส์เบิร์ก|เปโตรกราด]] (ปัจจุบัน: เซนต์ปีเตอร์สเบิร์กปีเตอส์เบิร์ก) ภายใต้ภาวะความวุ่นวายนั้นเอง สมาชิก[[รัฐสภาดูมา|รัฐสภาหลวงดูมา]]ถือโอกาสเข้ายึดอำนาจการบริหารประเทศและจัดตั้งรัฐบาลเฉพาะกาลขึ้น เหล่าผู้นำกองทัพต่างรู้สึกว่าความพยายามปราบปรามการจลาจลของตนนั้นไร้ผล และ[[ซาร์นีคาไลที่ 2 แห่งรัสเซีย|พระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2]] พระเจ้าซาร์แห่งรัสเซียองค์สุดท้ายก็ทำการสละราชสมบัติ ในตอนแรกเริ่ม พวกโซเวียต (สภาแรงงาน) ซึ่งนำโดยพวกสังคมนิยมหัวรุนแรงอนุญาตให้รัฐบาลเฉพาะกาลเข้าบริหารประเทศ แต่ยืนยันให้พวกตนได้รับอภิสิทธิ์ในการแทรกแซงรัฐบาลและควบคุมกองกำลังต่าง ๆ มากมาย กล่าวได้ว่าการปฏิวัติเดือนกุมภาพันธ์เกิดขึ้นในบริบทของความพ่ายแพ้ทางทหารอย่างหนักในช่วง[[สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง]] (พ.ศ. 2457 - 2461) ซึ่งทำให้กองทัพส่วนมากอยู่ในสภาพของการก่อกบฏ
ช่วงเวลาของ ''[[อำนาจคู่]]'' (Dual power) จึงได้ถือกำเนิดขึ้น ซึ่งเป็นช่วงที่รัฐบาลเฉพาะกาลครอบครองอำนาจรัฐ ขณะที่เครือข่ายโซเวียตแห่งชาติซึ่งนำโดยพวกสังคมนิยมก็ได้รับการสวามิภักดิ์จากเหล่าชนชั้นล่างและพวก[[ฝ่ายซ้าย-ฝ่ายขวา|ฝ่ายซ้าย]] และตลอดช่วงเวลาแห่งความวุ่นวายนี้มีการก่อกบฏ, ประท้วง และนัดหยุดงานมากมายหลายครั้ง ต่อมารัฐบาลเฉพาะกาลตัดสินใจที่จะยังคงทำสงครามกับเยอรมนีต่อไป ส่งผลให้พวกบอลเชวิกและนักสังคมนิยมกลุ่มต่าง ๆ เริ่มออกมารณรงค์ให้ยุติการสู้รบกับเยอรมนี บอลเชวิกได้ทำการเปลี่ยนกองกำลังจากชนชั้นแรงงานให้ไปเป็น ''เรดการ์ด'' ซึ่งต่อมาได้พัฒนามาเป็น[[กองทัพแดง]] และกองกำลังนี้เองที่บอลเชวิกควบคุมเอาใจใส่อย่างมีนัยสำคัญ<ref>Orlando Figes, ''A Peoples Tragedy'', p370</ref>
ถัดมาใน[[การปฏิวัติเดือนตุลาคม]] (เดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2460 ตามปฏิทินเกรโกเรียน) พรรค[[บอลเชวิก]]ภายใต้การนำของ[[วลาดีมีร์ เลนิน]]และเหล่าชนชั้นแรงงานโซเวียตเข้าล้มล้างการปกครองของรัฐบาลเฉพาะกาล ณ กรุงเซนต์ปีเตอร์สเบิร์กปีเตอส์เบิร์ก พวกบอลเชวิกแต่งตั้งตนเองขึ้นเป็นผู้นำในกระทรวงต่าง ๆ มากมายรวมไปถึงการเข้ายึดอำนาจตามชนบทต่าง ๆ จัดตั้งหน่วย ''เชกา'' เพื่อปราบปรามการต่อต้านการปฏิวัติ และเพื่อที่จะบรรลุเป้าหมายการยุติสงครามกับเยอรมนี บอลเชวิกได้ร่วมลงนามใน[[สนธิสัญญาเบรสท์-ลีตอฟสก์]]กับเยอรมนีในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2461
== หลังจากสิ้นสุด ==
[[สงครามกลางเมืองรัสเซีย|สงครามกลางเมือง]]อุบัติขึ้นระหว่าง ''กองทัพแดง'' (ฝ่ายบอลเชวิก) กับ ''กองทัพขาว'' (ฝ่ายต่อต้านบอลเชวิก) ซึ่งดำเนินไปหลายปี แต่ในท้ายที่สุดแล้วกองทัพแดงของฝ่ายบอลเชวิกก็มีชัยชนะอย่างเด็ดขาดเหนือฝ่ายกองทัพขาว และการสิ้นสุดลงของระลอกการปฏิวัตินี้เองที่ปูทางรัสเซียให้เขาสู่ยุคของสหภาพสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียต แม้ว่าเหตุการณ์หลักทางประวัติศาสตร์ส่วนมากจะเกิดขึ้นในกรุงเซนต์ปีเตอร์สเบิร์กปีเตอส์เบิร์กและกรุงมอสโก แต่ก็ยังคงสามารถพบเห็นการเคลื่อนไหวต่าง ๆ ตลอดช่วงของการปฏิวัติได้ในแถบชนบทและหมู่บ้านทั่วประเทศ รวมไปถึงชนกลุ่มน้อยและบริเวณทุรกันดาร ที่ซึ่งชาวนาและทาสเข้ายึดที่ดินทำกินจากชนชั้นขุนนางแล้วแจกจ่ายปันส่วนให้แก่ตนเองใหม่
== หมายเหตุ ==
| 