ทองมี มาลัย

ทองมี มาลัย (พ.ศ.2487-พ.ศ.2545) ฉายา ตำนานราชาหมอลำเพลิน ผู้มีความรู้ความสามารถด้านศิลปะวัฒนธรรม (หมอลำเพลิน) ที่ยิ่งใหญ่ในวงการหมอลำอีสานอีกคนหนึ่ง ถือกำเนิดเกิดเมื่อวันที่ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2487 ณ ที่บ้านเลขที่ 2 หมู่ที่ 9 บ้านหนองเลิง ตำบลดงแคนใหญ่ ลุมพุก จังหวัดอุบลราชธานี (ปัจจุบันคือบ้านหนองเลิง ตำบลแคนน้อย อำเภอคำเขื่อนแก้ว จังหวัดยโสธร)

ทองมี มาลัย
สารนิเทศภูมิหลัง
เกิด	6 พฤษภาคม พ.ศ. 2487
เสียชีวิต	3 มกราคม พ.ศ. 2545 (57 ปี)
อาชีพ	ศิลปินพื้นบ้าน,นักร้อง
ผลงานเด่น	ลำเพลินชุดขุนช้างขุนแผน , ชุดบอกข่าวบ้าน , ชุดผาแดงนางไอ่ , ชุดชมรมแท็กซี่ ฯลฯ

การศึกษา

• พ.ศ.2497 สำเร็จการศึกษาระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 จากโรงเรียนวัดบ้านหนองเลิง ตำบลดงแคนใหญ่ อำเภอคำเขื่อนแก้ว จังหวัดอุบลราชธานี

ชีวิตวัยเยาว์

เมื่อสำเร็จการศึกษาภาคบังคับในสมัยนั้น ทองมีได้ออกมาช่วยพ่อกับแม่ทำเกษตรกรรมที่บ้าน ต่อมาจึงได้ออกจากบ้านไปทำงานหาเงิน เช่น ขับสามล้อรับจ้าง และทำงานโรงงานน้ำตาล จังหวัดชลบุรี

พ.ศ. 2501 เมื่อเกิดความเบื่อหน่ายในการทำงานต่างถิ่นจึงเดินทางกลับมาบ้านหนองเลิง และทำให้เกิดความสนใจในการร้องลำอย่างมาก โดยได้เข้าฝึกหัดร้องลำกับหมอลำผัน ศิลารักษ์ แห่งวงหมอลำเพลินคณะอีสานลำเพลิน (ผ.รุ่งศิลป์) ปรมาจารย์ด้านหมอลำเพลินที่มีชื่อเสียงของบ้านแคน ตำบลดงแคนใหญ่ อำเภอคำเขื่อนแก้ว จังหวัดอุบลราชธานี จนทำให้เป็นที่รู้จักในระแวกนั้น

ต่อมาได้หันมาประกอบอาชีพหมอลำอย่างเป็นทางการโดยได้รับตำแหน่งในการแสดงเป็นพระเอกของคณะอัศวินสองดาว โดยรับบท ขุนแผน ในนิทานพื้นบ้านเรื่องขุนช้างขุนแผน จนทำให้มีชื่อเสียงโด่งดังจนประชาชนทั่วไปขนานนามว่า ราชาหมอลำเพลิน และ พ.ศ. 2510 ได้แยกตัวออกมาตั้งคณะเป็นของตน คือ คณะทองมีพัฒนาลำเพลิน

พ.ศ. 2513-2514 ได้หันเหสู่วงการขับร้องเพลงลูกทุ่งหมอลำ โดยการชักชวนของเทพบุตร สติรอดชมพู แห่งสำนักงานหมอลำชื่อดังของจังหวัดมหาสารคาม โดยยังคงใช้ลีลาการขับร้องลำเพลินอันเป็นเอกลักษณ์ที่โดดเด่นของตนเข้ามาสร้างผลงานออกมาโด่งดังเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะกับกลอนลำเพลิน ซึ่งประพันธ์โดยครูกลอนลำแห่งอีสานคือ ครูสุพรรณ ชื่นชม เช่น ชุดบักสองซาว ทำให้มีชุดบักสี่ไหตามมา ชุดชมรมแท็กซี ก็โด่งดังเป็นพลุแตกไม่ว่าบ้านนอกในกรุง แม้แต่สถานีวิทยุในกรุงเทพฯ หรือเจขตภาคกลางก็ยังนำมาเปิดกัน เรียกว่าตามตู้เพลง ห้องอาหาร ปั๊มน้ำมันที่รวมพลของเหล่าบรรดาคนขับแท็กซี่ทั่วกรุง ต้องได้ยินเพลงนี้กันไม่ขาดระยะ จนมีชุดชมรมแม่ค้าออกมาติดๆ ให้เหล่าแม่ค้าลาบ ส้มตำ และซุปหน่อไม้ ได้ร้องกันครื้นเครง

ทองมี มาลัย โลดแล่นด้วยชื่อเสียงหมอลำเพลินในวงการหลายสิบปี กับการสังกัดค่ายเพลงหลายค่ายในสมัยนั้น ประกบกับหมอลำดังในยุคนั้นมากมายหลายคน ออกอัลบั้มยอดฮิตมาหลายชุด ร่วมกับหมอลำดังอย่าง บานเย็น รากแก่น , ประสาน เวียงสีมา , ป.ฉลาดน้อย ส่งเสริม เป็นต้น มีหมอลำที่เลียนแบบลีลาท่าทาง รวมทั้งมีกลอนลำสไตล์เดียวกัน เช่น ทองมัย มาลี , รุ่งฟ้า กุลาชัย เป็นต้น

ผลงาน

• ชุดลำเพลินขุนช้างขุนแผน
• ชุดลำเพลินบอกข่าวบ้าน
• ชุดลำเพลินไอเลิฟยู
• ชุดลำเพลินเชิญทอดกฐิน
• ชุดลำเพลินบักสองซาว
• ชุดลำเพลินชมรมแท็กซี่ (กลอนลำอมตะ)
• ชุดลำเพลินสาวติ๋มยิ้มใส่
• ชุดลำเพลินออนซอนสาวอำนาจ
• พ.ศ. 2529 ชุดลำเดินทองมี29
• พ.ศ. 2535-2542 ชุดสามหมอลำผู้ยิ่งใหญ่ (ทองมี มาลัย ป.ฉลาดน้อย ส่งเสริม และประสาน เวียงสีมา)
• พ.ศ. 2544 ชุดลำเพลินอาจารย์โกย99 และชุดเต้ยสาวซิ่งยีนส์ขาด

รางวัล และเกียรติคุณ

• พ.ศ. 2540 ได้รับรางวัลผู้มีผลงานดีเด่นทางวัฒนธรรมจากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ (สวช.) กระทรวงวัฒนธรรม
• เป็นอาจารย์หมอลำ ต้นแบบให้กับคณะหมอลำเพลินหลายคณะ เข่น คณะอัศวินดาวรุ่ง เป็นต้น
• เป็นผู้สืบสานวัฒนธรรมไทย ด้านศิลปะการแสดง (หมอลำ)

เสียชีวิต

ทองมี มาลัย ได้เสียชีวิตเมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2545 จากโรคก้านสมองอักเสบ สิริรวมอายุได้ 57 ปี นับว่าเป็นการสูญเสียปรมาจารย์ผู้มีความรู้ความสามารถอันโดดเด่นด้านศิลปะวัฒนธรรมพื้นบ้าน (หมอลำเพลิน) ของภาคอีสานอีกคนหนึ่ง