ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เอเชียตะวันออกเฉียงใต้"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
ย้อนกลับไปรุ่นที่ 8493001 โดย ไทๆด้วยสจห. ป้ายระบุ: ทำกลับ |
||
บรรทัด 1:
{{Infobox
| bodyclass = geography
| above = เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
| image_skyline = Southeast_Asia_Montage.jpg
| imagesize = 500px
| image_caption = from top:
| image = [[ไฟล์:Southeast Asia (orthographic projection).svg|180px|center]]
| label1 = พื้นที่
| data1 = 4,545,792 ตร.กม.
| label2 = ประชากร
| data2 = 641,775,797
| label3 = ความหนาแน่น
| data3 = 135.6 /ตร.กม.
| label4 = ประเทศ
| data4 = {{collapsible list
| title=11 |{{flag|บรูไน}} |{{flag|กัมพูชา}} |{{flag|ติมอร์-เลสเต}} |{{flag|อินโดนีเซีย}} |{{flag|ลาว}} |{{flag|มาเลเซีย}} |{{flag|พม่า}} |{{flag|ฟิลิปปินส์}} |{{flag|สิงคโปร์}} |{{flag|ไทย}} |{{flag|เวียดนาม}}}}
| label5 = ดินแดน
| data5 = {{collapsible list
| title=2+2 |'''ดินแดน''': <br>{{flagicon|Cocos (Keeling) Islands}} [[หมู่เกาะโคโคส]] |{{flagicon|Christmas Island}} [[เกาะคริสต์มาส]]<br>'''ส่วนย่อย''': <br>{{flagicon|India}} [[หมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์]] | {{flagicon|China}} [[มณฑลไหหลำ]]}}
| label6 = GDP (2016)
| data6 = $2.557 ล้านล้าน ([[อัตราแลกเปลี่ยน]])
| label7 = {{nowrap|GDP per capita}} (2016)
| data7 = $4,018 ([[อัตราแลกเปลี่ยน]])
| label8 = ภาษา
| data8 = {{collapsible list |title={{nbsp}} |'''[[Afro-Asiatic languages|Afro-Asiatic]]''': <br> [[Arabic language|Arabic]] |
'''[[Austro-Asiatic languages|Austro-Asiatic]]''': <br> [[Khmer language|Khmer]], [[Mon language|Mon]], [[Vietnamese language|Vietnamese]], [[Nicobarese languages|Nicobarese]] |
'''[[Austronesian languages|Austronesian]]''': <br> [[Indonesian Language|Indonesian]], [[Tagalog language|Tagalog]], [[Malay language|Malay]], [[Tetum language|Tetum]], [[Hiri Motu language|Hiri Motu]], [[Javanese language|Javanese]], [[Sundanese language|Sundanese]], [[Cebuano language|Cebuano]], [[Madura language|Madura]], [[Ilokano language|Ilokano]], [[Hiligaynon language|Hiligaynon]], [[Minangkabau language|Minangkabau]], [[Batak languages|Batak]], [[Bikol languages|Bikol]], [[Banjar language|Banjar]] [[Balinese language|Balinese]], [[Waray-Waray language|Waray-Waray]], [[Kapampangan language|Kapampangan]], [[Pangasinan language|Pangasinan]], [[Buginese language|Buginese]], |
'''[[Creole languages|Creoles]]''':<br>[[Chavacano language|Chavacano]], [[Tok Pisin language|Tok Pisin]] |
'''[[Dravidian languages|Dravidian]]''': <br>[[Tamil language|Tamil]], [[Malayalam language|Malayalam]], [[Telugu language|Telugu]] | [[Great Andamanese languages|Great Andamanese]] |
'''[[Indo-European languages|Indo-European]]''':<br>[[English language|English]], [[Portuguese language|Portuguese]], [[Spanish language|Spanish]], [[Bengali language|Bengali]], [[Hindi]], [[Punjabi language|Punjabi]] |
'''[[Tai–Kadai languages|Tai–Kadai]]''':<br>[[Thai language|Thai]], [[Lao language|Lao]], [[Shan language|Shan]] |
[[Ongan languages|Ongan]], [[Papuan languages|Papuan]] |
'''[[Sino-Tibetan languages|Sino-Tibetan]]''':<br>[[Burmese language|Burmese]], [[Mandarin Chinese|Mandarin]], [[Cantonese]], [[Min Chinese|Min]], [[Taiwanese Minnan|Taiwanese (Min Nan)]], [[Lan-nang|Lan-Nang]] |
and [[Languages of Asia|many others]]}}
| label9 = เขตเวลา
| data9 = [[UTC+5:30]] (หมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์) ถึง [[UTC+9|UTC+9:00]] (อินโดนีเซีย)
| label10 = เมืองหลวง
| data10 = {{Collapsible list |title={{nbsp}} |{{flagicon|Brunei}} [[บันดาร์เซอรีเบอกาวัน]] |{{flagicon|Thailand}} [[กรุงเทพมหานคร]] |{{flagicon|East Timor}} [[ดิลี]] |{{flagicon|Vietnam}} [[ฮานอย]] |{{flagicon|Indonesia}} [[จาการ์ตา]] |{{flagicon|Malaysia}} [[กัวลาลัมเปอร์]] |{{flagicon|Philippines}} [[มะนิลา]] |{{flagicon|Myanmar}} [[เนปยีดอ]] |{{flagicon|Cambodia}} [[พนมเปญ]] |{{flagicon|Singapore}} [[สิงคโปร์]] |{{flagicon|Laos}} [[เวียงจันทน์]]}}
| label11 = เมืองใหญ่สุด
| data11 = {{Collapsible list |title={{nbsp}} |{{flagicon|Indonesia}} [[จาการ์ตา]] |{{flagicon|Thailand}} [[กรุงเทพมหานคร]] |{{flagicon|Vietnam}} [[นครโฮจิมินห์]] |{{flagicon|Malaysia}} [[กัวลาลัมเปอร์]] |{{flagicon|Singapore}} [[สิงคโปร์]] |{{flagicon|Myanmar}} [[ย่างกุ้ง]] |{{flagicon|Indonesia}} [[บันดุง]] |{{flagicon|Vietnam}} [[ฮานอย]] |{{flagicon|Indonesia}} [[สุราบายา]] |{{flagicon|Indonesia}} [[เมดาน]]|{{flagicon|Philippines}} [[เกซอนซิตี]]}}
}}
'''เอเชียตะวันออกเฉียงใต้''', '''อุษาคเนย์''' หรือ '''เอเชียอาคเนย์''' เป็นอนุภูมิภาคของ[[ทวีปเอเชีย]] ประกอบด้วยประเทศต่าง ๆ ซึ่งทิศเหนือติด[[ประเทศจีน|จีน]] ทิศตะวันตกติด[[ประเทศอินเดีย|อินเดีย]] ทิศตะวันออกติด[[ประเทศปาปัวนิวกินี|ปาปัวนิวกินี]] และทิศใต้ติด[[ประเทศออสเตรเลีย|ออสเตรเลีย]]<ref>{{cite web | url = http://www.nationsonline.org/oneworld/map_of_southeast_asia.htm | title = Map of Southeast Asia Region | author = Klaus Kästle | date = September 10, 2013 | website = Nations Online Project | publisher = One World – Nations Online | accessdate = 10 September 2013
| quote = Nations Online is an online destination guide with many aspects of the nations and cultures of the world: geography, economy, science, people, culture, environment, travel and tourism, government and history.}}</ref> ภูมิภาคนี้เป็นภูมิภาคเดียวในทวีปเอเชียที่มีอนาเขตบางส่วนอยู่ใน[[ซีกโลกใต้]] ทั้งนี้เอเชียตะวันออกเฉียงใต้แบ่งเป็นสองภาคภูมิศาสตร์ ได้แก่
# '''[[อินโดจีน|เอเชียตะวันออกเฉียงใต้แผ่นดินใหญ่]]'''หรือ'''อินโดจีน''' ประกอบด้วย [[ประเทศกัมพูชา|กัมพูชา]], [[ประเทศลาว|ลาว]], [[ประเทศพม่า|พม่า]], [[ประเทศไทย|ไทย]], [[ประเทศเวียดนาม|เวียดนาม]] และ[[มาเลเซียตะวันตก]]
# '''[[เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นสมุทร]]''' ประกอบด้วย[[ประเทศบรูไน|บรูไน]], [[มาเลเซียตะวันออก]], [[ประเทศติมอร์-เลสเต|ติมอร์-เลสเต]], [[ประเทศอินโดนีเซีย|อินโดนีเซีย]], [[ประเทศฟิลิปปินส์|ฟิลิปปินส์]], [[ประเทศสิงคโปร์|สิงคโปร์]], [[เกาะคริสต์มาส]]และ[[หมู่เกาะโคโคส (คีลิง)]]<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=NuW3BgAAQBAJ&pg=PA7&dq=Taiwan+%22Maritime+Southeast+Asia%22#v=onepage&q=Taiwan%20%22Maritime%20Southeast%20Asia%22&f=false|title=Maritime Southeast Asia to 500|last=Shaffer|first=Lynda Norene|date=2015-02-18|publisher=Routledge|isbn=9781317465201|language=en}}</ref>
ภูมิภาคนี้อยู่บนรอยต่อของ[[แผ่นทวีป]]หลายแผ่นที่ยังมีการไหวสะเทือนรุนแรงและการปะทุของ[[ภูเขาไฟ]]อยู่ต่อเนื่อง ทั้งนี้แผ่นที่สำคัญคือ[[แผ่นซุนดา]]ซึ่งมีอาณาเขตอยู่ในทุกพื้นที่ของประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยกเว้น พม่า ภาคเหนือของไทย ทางเหนือของลาวและเวียดนาม และ[[เกาะลูซอน]]ของ[[ฟิลิปปินส์]] เทือกเขาในพม่า ไทยและคาบสมุทรมาเลเซียเป็นส่วนหนึ่งของ[[Alpide belt|แนวเทือกเขาแอลป์-หิมาลัย]] ส่วนหมู่เกาะของฟิลิปปินส์นั้นเป็นส่วนหนึ่งของ[[วงแหวนไฟ]] ส่วนประเทศอินโดนีเซียเป็นจุดที่แนวเทือกเขาทั้งสองมาเจอกันจึงทำให้เกิดแผ่นดินไหวและภูเขาไฟประทุบ่อยครั้ง<ref>{{cite book|last1=Chester|first1=Roy|title=Furnace of Creation, Cradle of Destruction: A Journey to the Birthplace of Earthquakes, Volcanoes, and Tsunamis|publisher=AMACOM|isbn=978-0814409206|date=2008-07-16|url=https://archive.org/details/furnaceofcreatio00ches}}</ref>
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีพื้นที่ 4.5 ล้านตารางกิโลเมตร คิดเป็น 10.5% ของทวีเอเชียและคิดเป็น 3% ของพื้นที่โลก มีประชากรรวมมากกว่า 641 ล้านคนหรือประมาณ 8.5% ของประชากรโลก ทำให้เป็นภูมิภาคที่มีประชากรมากเป็นอันดับสามของโลกรองจาก[[เอเชียใต้]]และ[[เอเชียตะวันออก]]<ref>{{Cite web|url=http://www.worldometers.info/world-population/asia-population/|title=Population of Asia (2018) - Worldometers|website=www.worldometers.info|language=en|access-date=2018-12-30}}</ref> ภูมิภาคนี้มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมและเชื้อชาติเป็นอย่างมากโดยมีภาษากว่าร้อยภาษาตามกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ<ref>{{cite book|last1=Zide; Baker|first1=Norman H.; Milton E.|title=Studies in comparative Austroasiatic linguistics|date=1966|publisher=Foreign Language Study}}</ref> ทั้งนี้ 10 ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้ร่วมเป็นสมาชิกของ[[สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้]]อันเป็น[[Regional organization|องค์กรระดับภูมิภาค]]ที่ตั้งขึ้นเพื่อเป็นการร่วมมือกันในภาค[[เศรษฐกิจ]] [[การเมือง]] [[การทหาร]] [[การศึกษา]]และ[[วัฒนธรรม]]ในหมู่สมาชิก<ref>{{cite web|title=ASEAN Member States|url=http://asean.org/asean/asean-member-states/|website=ASEAN}}</ref>
== ประเทศและดินแดน ==
[[ไฟล์:Location-Asia-UNsubregions.png|thumb|เปรียบเทียบอนุภูมิภาคของทวีปเอเชีย:
{{legend|#0000E0|เอเชียเหนือ}}
{{legend|#E000E0|เอเชียกลาง}}
{{legend|#00E000|เอเชียตะวันตกเฉียงใต้}}
{{legend|#E00000|เอเชียใต้}}
{{legend|#FFFF20|เอเชียตะวันออก}}
{{legend|#FFC000|เอเชียตะวันออกเฉียงใต้}}]]
=== ประเทศ ===
{| class="sortable wikitable" style="text-align:right;"
|-
! scope="col" | ประเทศ
! ชื่อในภาษาราชการ
! scope="col" | พื้นที่<br />(กม.<sup>2</sup>)<ref name="IMF">{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/02/weodata/weorept.aspx?sy=2014&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=548%2C518%2C516%2C522%2C566%2C576%2C578%2C537%2C536%2C544%2C582&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=99&pr.y=8|title=Report for Selected Countries and Subjects|publisher=IMF|website=World Economic}} Outlook Database, October 2016</ref>
! scope="col" | ประชากร<br />({{UN_Population|Year}}){{UN_Population|ref}}
! scope="col" | ความหนาแน่น<br />(/กม.<sup>2</sup>)
! scope="col" | จีดีพี (ทั้งหมด),<br />ดอลลาร์สหรัฐ (2019)<ref name="IMF" />
! scope="col" | จีดีพี (ต่อหัว)<br />ดอลลาร์สหรัฐ (2019)<ref name="IMF" />
! scope="col" | HDI (2018 report)
! scope="col" | เมืองหลวง
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|Brunei}}
| style="text-align:left;" | Brunei / بروني
| 5,765
| {{UN_Population|Brunei Darussalam}}
| 78
| 14,310,000,000
| $86,480
| 0.853
| style="text-align:left;" | [[บันดาร์เซอรีเบอกาวัน]]
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|Cambodia}}
| style="text-align:left;" | កម្ពុជា
| 181,035
| {{UN_Population|Cambodia}}
| 85
| 24,733,000,000
| $4,322
| 0.582
| style="text-align:left;" | [[พนมเปญ]]
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|ติมอร์-เลสเต}}
| style="text-align:left;" | Timor-Leste<br>Timór Lorosa'e
| 14,874
| {{UN_Population|Timor-Leste}}
| 75
| 2,962,000,000
| $6,077
| 0.625
| style="text-align:left;" | [[ดิลี]]
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|Indonesia}}
| style="text-align:left;" | Indonesia
| 1,904,569
| {{UN_Population|Indonesia}}
| 132
| 1,177,568,000,000
| $13,969
| 0.694
| style="text-align:left;" | [[จาการ์ตา]]
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|Laos}}
| style="text-align:left;" | ລາວ
| 236,800
| {{UN_Population|Lao People's Democratic Republic}}
| 30
| 17,216,000,000
| $8,571
| 0.600
| style="text-align:left;" | [[เวียงจันทน์]]
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|Malaysia}}
| style="text-align:left;" | Malaysia / ماليزيا
| 329,847
| {{UN_Population|Malaysia}}
| 91
| 422,591,000,000
| $32,502
| 0.802
| style="text-align:left;" | [[กัวลาลัมเปอร์]]<cite id=กัวลาลัมเปอร์ />[[#ปูตราจายา|*]]
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|Myanmar}}
| style="text-align:left;" | မြန်မာ
| 676,000
| {{UN_Population|Myanmar}}
| 78
| 92,775,000,000
| $7,387
| 0.578
| style="text-align:left;" | [[เนปยีดอ]]
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|Philippines}}
| style="text-align:left;" | Philippines<br>Pilipinas
| 343,448
| {{UN_Population|Philippines}}
| 294
| 435,905,000,000
| $9,538
| 0.699
| style="text-align:left;" | [[มะนิลา]]
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|Singapore}}
| style="text-align:left;" | Singapore<br>新加坡<br>Singapura<br>சிங்கப்பூர்
| 724
| {{UN_Population|Singapore}}
| 7,671
| 334,713,000,000
| $102,027
| 0.932
| scope="row" style="text-align:left;" | [[สิงคโปร์]]
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|Thailand}}
| style="text-align:left;" | ไทย
| 513,120
| {{UN_Population|Thailand}}
| 127
| 436,467,000,000
| $20,268
| 0.755
| style="text-align:left;" | [[กรุงเทพมหานคร]]
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|Vietnam}}
| style="text-align:left;" | Việt Nam
| 331,210
| {{UN_Population|Viet Nam}}
| 279
| 254,324,000,000
| $8,060
| 0.694
| style="text-align:left;" | [[ฮานอย]]
|}
<small><cite id=ปูตราจายา>[[#กัวลาลัมเปอร์|*]]</cite> ฝ่ายบริหารของรัฐบาลมาเลเซียอยู่ที่เมือง[[ปูตราจายา]]</small>
=== ดินแดน ===
{| class="sortable wikitable"
!ดินแดน
!ชื่อในภาษาท้องถิ่น
!พื้นที่<br><small>(ตร.กม.)</small>
!ประชากร<br><small>(คน)</small>
!ความหนาแน่น<br><small>(คน/ตร.กม.)</small>
!เมืองหลวง
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|เกาะคริสต์มาส}}
| Christmas Island
| 135<ref name="christmasfactbook">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kt.html|title=Christmas Islands|publisher=CIA World Factbook|accessdate=12 September 2009}}</ref>
| 1,402<ref name="christmasfactbook"/>
| 10.4
| [[ฟลายอิงฟิชโคฟ]]
|-
! scope="row" style="text-align:left;" | {{flag|หมู่เกาะโคโคส}} (คีลิง)
| Cocos Islands
| 14<ref name="cocosfactbook">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ck.html|title=Cocos (Keeling) Islands|publisher=CIA World Factbook|accessdate=12 September 2009}}</ref>
| 596<ref name="cocosfactbook"/>
| 42.6
| [[เวสต์ไอแลนด์]]
|-
|}
=== ดินแดนใต้ปกครองของประเทศ ===
{| class="sortable wikitable"
!ดินแดน
!ชื่อในภาษาท้องถิ่น
!พื้นที่ (ตร.กม.)
!ประชากร
!ความหนาแน่น (คน/ตร.กม.)
!เมืองเอก
|-
! {{flagicon|อินเดีย}} [[หมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์]]
| अंडमान और निकोबार द्वीपसमूह
| 8,250
| 379,944<ref>Population data as per the Indian Census.</ref>
| 46
| [[พอร์ตแบลร์]]
|-
|}
== ประวัติศาสตร์ ==
=== การแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ ===
มิลตัน ออสบอร์น (Milton Osborne) นักประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ชาวออสเตรเลียแบ่งยุคสมัยไว้อย่างหลวม ๆ ดังนี้
* [[สมัยคลาสสิค]]
* [[สมัยจารีต]]
* [[สมัยอาณานิคม]]
* [[สมัยใหม่]]<ref>ศึกษาเพิ่มเติมที่ ออสบอร์น, มิลตัน. (2544). '''เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ : สังเขปประวัติศาสตร์.''' เชียงใหม่: ตรัสวิน (ซิลค์เวอร์มบุ๊คส์).</ref>
{{โครงส่วน}}
== ภูมิศาสตร์ ==
[[ไฟล์:Mt.Mayon tam3rd.jpg|thumb|left|[[ภูเขาไฟมายอน]] ในประเทศฟิลิปปินส์]]
ในทางภูมิศาสตร์ [[หมู่เกาะมลายู]]เป็นหนึ่งในบริเวณที่มีภูเขาไฟมีพลังมากที่สุดในโลก ผืนดินที่ยกตัวขึ้นในบริเวณนี้ทำให้เกิดภูเขาที่สวยงามอย่าง[[ยอดเขาปุนจักจายา]]ที่[[จังหวัดปาปัว]]ในอินโดนีเซีย ความสูงถึง 5,030 เมตร (16,024 ฟุต) บน[[เกาะนิวกินี]] อีกทั้งยังเป็นสถานที่เดียวที่สามารถพบธารน้ำแข็งได้ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ขณะที่บริเวณที่สูงเป็นอันดับสองอย่าง[[ยอดเขากีนาบาลู]]ใน[[รัฐซาบะฮ์]]ของมาเลเซียบน[[เกาะบอร์เนียว]] ซึ่งมีความสูง 4,095 เมตร (13,435 ฟุต) ภูเขาที่สูงที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้คือ[[ยอดเขาคากาโบราซี]] โดยมีความสูงถึง 5,967 เมตร ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของพม่า และเป็นส่วนหนึ่งของ[[เทือกเขาหิมาลัย]] ขณะเดียวกันอินโดนีเซียนั้นถูกจัดว่าเป็นหมู่เกาะขนาดใหญ่ที่สุดในโลก (จัดโดย [[CIA World Factbook]])
ภูเขาไฟมีพลังอย่าง[[ภูเขาไฟมายอน]]เป็นเจ้าของสถิติกรวยไฟที่สมบูรณ์ที่สุดในโลกที่เกิดจากการปะทุตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน<ref name="Davis">Davis, Lee (1992). Natural disasters: from the Black Plague to the eruption of Mt. Pinatubo. New York, NY: Facts on File Inc.. pp. 300–301.</ref>
=== ทำเลที่ตั้งและอาณาเขต ===
ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตั้งอยู่ทางซีกโลกตะวันออกและทางตะวันออกเฉียงใต้ของ[[ทวีปเอเชีย]] โดยทิศเหนือติดกับ[[ประเทศจีน]] ทิศตะวันออกติด[[มหาสมุทรแปซิฟิก]] ทิศใต้ติด[[มหาสมุทรอินเดีย]] และทิศตะวันตกติด[[ประเทศอินเดีย]]และ[[บังคลาเทศ]] โดยตั้งอยู่ระหว่าง[[ละติจูด]]ที่ 10 องศาใต้ถึงละติจูดที่ 28 องศาเหนือ และระหว่าง[[ลองจิจูด]]ที่ 92 องศาตะวันออกถึง 141 องศาตะวันตก ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีพื้นที่แบ่งออกเป็น 2 ส่วนโดยแบ่งตามภูมิศาสตร์คือ ส่วนที่เป็นภาคพื้นทวีป และส่วนที่เป็นหมู่เกาะ
ส่วนที่เป็นภาคพื้นทวีปเป็นพื้นแผ่นดินใหญ่อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของทวีปเอเชีย และอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของภูมิภาคตะวันออกเฉียงใต้ ประกอบด้วยประเทศไทย พม่า ลาว เวียดนาม กัมพูชา บางส่วนของประเทศมาเลเซีย ส่วนที่เป็นหมู่เกาะ ได้แก่ ประเทศฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย บรูไน สิงคโปร์ บางส่วนของประเทศมาเลเซีย และติมอร์-เลสเต
ลักษณะทางภูมิศาสตร์ที่แบ่งมหาสมุทรอินเดียและมหาสมุทรแปซิฟิกออกจากกัน มีช่องแคบ 4 แห่ง ได้แก่ [[ช่องแคบมะละกา]] [[ช่องแคบซุนดา]] [[ช่องแคบลอมบอก]] และ[[ช่องแคบมากัสซาร์]] เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังเปรียบเสมือนสะพานเชื่อมระหว่างทวีปเอเชีย และ[[ทวีปออสเตรเลีย]]
=== ภูมิประเทศ ===
ลักษณะภูมิประเทศของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้แบ่งได้ดังนี้
* '''บริเวณทิวเขาและที่ราบลาดเนินตะกอนเชิงเขา''' ทิวเขาภายในแผ่นดินใหญ่วางตัวในแนวเหนือ-ใต้ แผ่กระจายออกมาจาก[[ชุมเขายูนนาน]] โดยมี 3 แนว ได้แก่ แนวทิศตะวันตก คือ [[ทิวเขาอะระกัน]]ในพม่าต่อเนื่องไปในทะเลอันดามัน เป็นภูเขาหินใหม่จึงมี[[แผ่นดินไหว]]เกิดขึ้นบ่อยครั้ง แนวกลางเป็นทิวเขาด้านทิศตะวันออกของพม่าต่อเนื่องลงไปถึงภาคเหนือของไทยจนถึงภาคใต้ แนวทิศตะวันออก คือ ทิวเขาในลาวและเวียดนาม ทิวเขาตามแนวกลางและตะวันออกเป็นภูเขายุคหินกลางจึงไม่มีปรากฏการณ์อันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงที่รุนแรงเหมือนแนวทิศตะวันตก
* '''บริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำ''' พบอยู่สองฝั่งของแม่น้ำสายต่าง ๆ ที่ราบสำคัญได้แก่ ที่ราบลุ่ม[[แม่น้ำอิรวดี]]ในพม่า ที่ราบลุ่ม[[แม่น้ำเจ้าพระยา]]ในไทย ที่ราบลุ่ม[[แม่น้ำแดง]]ของเวียดนาม ที่ราบลุ่ม[[แม่น้ำโขง]]ในประเทศกัมพูชาและเวียดนาม ส่วนที่ราบดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำที่สำคัญ เช่น ดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขง แม่น้ำเจ้าพระยาและแม่น้ำอิรวดี เป็นต้น
* '''ที่ราบชายฝั่งทะเล''' ได้แก่ บริเวณที่เป็นหาดทรายที่เกิดจากการทับถมของทรายจากการกระทำของคลื่นในทะเล บริเวณที่เป็นดินเลนซึ่งมักจะพบป่าไม้ เช่น ป่าโกงกาง ป่าจาก เป็นต้น พบได้ทั่วไปในทุกประเทศของภูมิภาค ยกเว้นประเทศลาวซึ่งเป็นประเทศเดียวในภูมิภาคที่ไม่มีที่ราบชายฝั่งทะเล เพราะไม่มีอาณาเขตติดต่อกับทะเล)
* '''หมู่เกาะ''' ส่วนใหญ่เป็นเกาะที่เกิดจาก[[ภูเขาไฟ]] ทั้งที่ยังมีพลังและที่ดับสนิทแล้ว ต่อเนื่องมาจากทิศตะวันตกในแผ่นดินประเทศพม่า ลงไปเป็น[[หมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์|หมู่เกาะอันดามัน]] [[หมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์|นิโคบาร์]] [[เกาะสุมาตรา|สุมาตรา]] [[เกาะชวา|ชวา]] ในอินโดนีเซีย และหมู่เกาะในฟิลิปปินส์ ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ประกอบด้วยเกาะขนาดใหญ่และขนาดเล็กมากมาย ประเทศที่มีเกาะจำนวนมาก ได้แก่ อินโดนีเซีย ซึ่งมีเกาะมากกว่า 17,000 เกาะ ประเทศฟิลิปปินส์มีเกาะประมาณ 7,000 เกาะ เนื่องจากดินในเขตภูเขาไฟจะมีความอุดมสมบูรณ์ จึงทำให้แถบนี้มีประชากรอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก แม้จะต้องเสี่ยงต่อการปะทุของภูเขาไฟและแผ่นดินไหว
=== ภูมิอากาศ ===
ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีลักษณะภูมิอากาศแบบร้อนชื้นหรือเขตร้อน ซึ่งแบ่งออกได้เป็นสองลักษณะ คือ มีสภาพภูมิอากาศชุ่มชื้นในฤดูฝนและแห้งแล้งในฤดูแล้งอย่างชัดเจน และอีกลักษณะหนึ่ง คือ มีฝนตกชุ่มชื้นเกือบตลอดทั้งปี เนื่องจากภูมิภาคนี้ตั้งอยู่ในบริเวณเส้นศูนย์สูตร ดังนั้นจึงมีอุณหภูมิเฉลี่ยรายวันหรือรายเดือนสูงสม่ำเสมอตลอดทั้งปี
ลักษณะภูมิอากาศที่สลับระหว่างความชุ่มชื้นในฤดูฝน และความแห้งแล้งในฤดูแล้งอย่างชัดเจน จะพบได้ในบริเวณประเทศส่วนต่อกับแผ่นดินใหญ่ของทวีปเอเชีย ได้แก่ พม่า ไทย ลาว เวียดนาม และกัมพูชา ที่อยู่เหนือละติจูด 10 องศาเหนือขึ้นไป ในฤดูฝนจะได้รับอิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ รวมทั้งพายุที่พัดมาจากทิศตะวันออก ทำให้มีฝนตกชุกในระหว่างเดือนพฤษภาคมถึงตุลาคม ส่วนในช่วงระหว่างเดือนพฤศจิกายนถึงเมษายนจะมีลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือจากประเทศจีนพัดพาเอาความแห้งแล้งเข้ามาสู่พื้นที่ ทำให้เห็นความแตกต่างของทั้งสองฤดู ในบางปีอาจมี[[พายุหมุนเขตร้อน|พายุ]]หมุนพัดเข้าสู่แผ่นดินใหญ่ทำให้มีฝนตกหนักอย่างต่อเนื่อง บริเวณที่ได้รับผลกระทบจากพายุก่อน เช่น ฟิลิปปินส์ เวียดนาม และลาว จะได้รับผลกระทบมาก ทำให้เกิดภัยน้ำท่วมและแผ่นดินถล่ม
สำหรับประเทศที่เป็นหมู่เกาะจำนวนมาก ได้แก่ อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์นั้น จะได้รับอิทธิพลจากลมทะเลและพายุแบบต่าง ๆ เกือบตลอดทั้งปี จึงทำให้มีฝนตกชุก ยกเว้นบางบริเวณที่อาจจะมีอากาศแห้งแล้งได้บ้างเป็นระยะเวลาสั้น เช่น ทางตะวันออกของเกาะชวา ประเทศอินโดนีเซีย สำหรับประเทศฟิลิปปินส์พายุไต้ฝุ่นซึ่งมีทั้งความเร็วลมสูงและปริมาณน้ำฝนมาก พัดผ่านประเทศเป็นจำนวนมากกว่า 10 ลูกต่อปี ทำให้ประเทศได้รับผลกระทบที่รุนแรงเป็นประจำ
=== สิ่งแวดล้อม ===
[[ไฟล์:Komodo dragon Nick Hobgood.jpg|thumb|มังกรโกโมโดใน[[อุทยานแห่งชาติโกโมโด]]]]
ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีลักษณะภูมิอากาศแบบอบอุ่น, ร้อนชื้น และได้รับอิทธิพลจากลมมรสุม สัตว์ที่มีถิ่นอาศัยอยู่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ค่อนข้างมีความหลากหลาย, บน[[เกาะบอร์เนียว]]และ[[เกาะสุมาตรา]]จะมี[[อุรังอุตัง]], [[ช้างเอเชีย]], [[สมเสร็จมลายู]], [[กระซู่]] และ[[เสือลายเมฆบอร์เนียว]]ก็สามารถพบได้เช่นกัน หกสปีชีส์ย่อยของ[[หมีขอ]]มีถิ่นอาศัยอยู่ในบริเวณนี้ อย่างไรก็ตามมันเป็นสัตว์ที่เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ที่[[เกาะปาลาวัน]]
เสือสามชนิดที่มีสปีชีส์ย่อยแตกต่างกันสามารถพบได้บนเกาะสุมาตรา (เสือโคร่งสุมาตรา), ในมาเลเซียตะวันออก (เสือโคร่งมลายู), และในอินโดจีน (เสือโคร่งอินโดจีน), โดยทั้งหมดถูกจัดอยู่ในกลุ่มที่ถูกคุกคาม
[[มังกรโกโมโด]]เป็นสัตว์ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในสปีชีส์กิ้งก่า และอาศัยอยู่บน[[เกาะโกโมโด]], [[เกาะรินจา]], [[เกาะโฟลเร็ซ]], และ [[Gili Motang]] ในอินโดนีเซีย
[[ไฟล์:Pithecophaga jefferyi.jpg|thumb|left|[[อินทรีฟิลิปปินส์]]]]
[[อินทรีฟิลิปปินส์]]เป็นนกประจำชาติของฟิลิปปินส์ ซึ่งนักวิทยาศาสตร์กล่าวว่าเป็นเหยี่ยวที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก<ref>http://www.haribon.org.ph/index.php?view=article&id=223%3Athe-largest-eagle-in-the-world&option=com_content&Itemid=119</ref> และมีเฉพาะในป่าที่ฟิลิปปินส์เท่านั้น
[[ควายป่า]] และควายแคระบนเกาะที่แตกต่างกันพบได้เฉพาะที่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้เท่านั้น ในทุกวันนี้[[ควาย]]สามารถพบได้ทั่วไปในภูมิภาค แต่ชนิดอื่นนั้นถูกคุกคามและหายาก
[[วงศ์กระจง|กระจง]] สัตว์คล้ายกวางที่มีขนาดไล่เลี่ยกับแมวหรือสุนัขพันธุ์เล็กสามารถพบได้บนเกาะสุมาตรา, เกาะบอร์เนียว และเกาะปาลาวัน (ฟิลิปปินส์) ขณะที่[[กระทิง]]ที่มีขนาดใหญ่กว่าควายป่าสามารถพบได้ที่อินโดจีนเป็นส่วนใหญ่
สัตว์ปีกอย่าง[[นกยูง]]และ[[วงศ์นกแซงแซว|นกแซงแซว]]อาศัยอยู่บริเวณฝั่งตะวันออกอย่าง[[อินโดนีเซีย]] ขณะที่หมูที่มีอวัยวะคล้ายงาสี่งาอย่าง[[บาบิรูซ่า]]ก็สามารถพบได้ที่อินโดนีเซียเช่นกัน ส่วน[[นกเงือก]]มักถูกส่งไปยังจีนเพราะมีจะงอยปากที่มีมูลค่าสูงเช่นเดียวกับนอของแรด ซึ่งถูกส่งไปจีนเช่นเดียวกัน
[[ไฟล์:Wallace's line.jpg|thumb|right|กลุ่มเกาะมลายูถูกผ่ากลางโดยเส้นวอลเลซ]]
บริเวณ[[แนวปะการัง]]น้ำตื้นในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ถือได้ว่าเป็นบริเวณที่มีระบบนิเวศทางทะเลหลากหลายและสมบูรณ์ที่สุดในโลก โดยเต็มไปด้วยปะการัง, ปลา, หอย และพวกหมึก ตามที่องค์กรอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมนานาชาติได้ทำการสำรวจทะเลบริเวณราชาอัมพัตแล้วพบว่ามีความหลากหลายที่สุดในโลก และมากกว่าบริเวณอื่นอย่างสามเหลี่ยมปะการังของอินโดนีเซีย, ฟิลิปปินส์ และปาปัวนิวกินี โดยบริเวณ[[สามเหลี่ยมปะการัง]]นี้ถือได้ว่าเป็นหัวใจของแนวปะการังทั่วโลกเลยทีเดียว ทำให้ราชาอัมพุตเป็นบริเวณที่มีแนวปะการังมากที่สุดแห่งหนึ่งของโลก ขณะที่ปลาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกอย่าง[[ปลาฉลามวาฬ]]และ 6 สปีชีย์ของ[[เต่าทะเล]]สามารถพบได้ใน[[ทะเลจีนใต้]] และดินแดนในมหาสมุทรแปซิฟิกของฟิลิปปินส์
พืชในภูมิภาคนี้เป็นแบบพืชเขตร้อน, ในบางประเทศที่มีภูเขาสูงพอสามารถพบพรรณไม้ต่าง ๆ ที่สมบูรณ์ ซึ่งพื้นที่ป่าหนาทึบในเขตร้อนซึ่งมีฝนตกมากเหล่านี้กำลังเผชิญกับปัญหาการตัดไม้ทำลายป่า โดยเฉพาะบนเกาะบอร์เนียว
ขณะที่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้อุดมไปด้วยพรรณไม้และสัตว์ท้องถิ่นก็ต้องเผชิญกับปัญหา[[การทำลายป่า]]อย่างรุนแรง เป็นเหตุให้ที่อยู่อาศัยของสัตว์ถูกทำลายจนใกล้สูญพันธุ์เช่นอุรังอุตังและ[[เสือโคร่งสุมาตรา]] คาดกันว่าสัตว์และพรรณไม้ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มากกว่า 40% มีจำนวนลดลงในศตวรรษที่ 21<ref>[http://www.newscientist.com/channel/life/endangered-species/dn3973 Biodiversity wipeout facing Southeast Asia], New Scientist, July 23, 2003</ref> ในขณะเดียวกัน[[ฟ้าหลัว|เมฆหมอก]]เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นประจำ โดยมีความรุนแรงมากที่สุดในปี 1997 และ 2006 ซึ่งทั้งสองครั้งมีหลายประเทศได้รับผลกระทบจากหมอกที่หนาทึบที่ส่วนใหญ่เกิดจาก[[การเผาป่า]]ในอินโดนีเซีย จนกระทั่งมีหลายประเทศร่วมลงนามใน[[ความตกลงอาเซียนว่าด้วยมลพิษจากหมอกควันข้ามแดน]] โดยมีวัตถุประสงค์ในการลดมลหมอกพิษในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
== ประชากร ==
[[ไฟล์:Southeast Asia.JPG|thumb|แผนภูมิแสดงสัดส่วนของประชากรในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้]]
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีพื้นที่ประมาณ 4,000,000 ตารางกิโลเมตร (1.6 ล้านตารางไมล์) มีประชากรมากกว่า 628 ล้านคนในปี พ.ศ. 2558 โดยกว่าหนึ่งในห้า (125 ล้านคน) อยู่บน[[เกาะชวา]]ของอินโดนีเซีย ซึ่งเป็นเกาะขนาดใหญ่ที่มีความหนาแน่นที่สุดในโลก ด้วยความที่[[ประเทศอินโดนีเซีย]]มีประชากรถึง 230 ล้านคน ทำให้เป็นประเทศที่มีประชากรหนาแน่นมากเป็นอันดับ 4 ของโลก เอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีความหลากหลายทางเชื้อชาติและศาสนาที่จะแตกต่างไปในแต่ละประเทศ มีชาว[[จีนโพ้นทะเล]] 30 ล้านคน อาศัยอยู่ในภูมิภาคนี้ โดยที่เด่นชัดที่สุดคือที่[[เกาะคริสต์มาส]], มาเลเซีย, ฟิลิปปินส์, สิงคโปร์, อินโดนีเซีย และไทย รวมถึงชาวฮั้วในเวียดนาม
=== กลุ่มชาติพันธุ์ ===
[[ไฟล์:Ati woman.jpg|thumb|left|เด็กหญิงชาวอาติ]]
ในช่วงหลัง[[ชาวชวา]]เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีจำนวนประชากรมากที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ด้วยจำนวนที่มากกว่า 86 ล้านคน โดยส่วนใหญ่จะอาศัยอยู่บน[[เกาะชวา]] ส่วนที่พม่าจะมีชาวพม่าอาศัยอยู่มากกว่าสองในสามของประชากรทั้งหมด ขณะที่ชาวไทยและเวียดนามก็จะมีจำนวนราวสี่ในห้าของประเทศเหล่านั้น อินโดนีเซียนั้นถูกปกครองโดย[[ชาวชวา]]และ[[ชาวซุนดา]] ขณะที่มาเลเซียจะมี[[ชาวมลายู]]และชาวจีนในสัดส่วนที่ไล่เลี่ยกัน ส่วนกลุ่มชาติพันธุ์ที่สำคัญในฟิลิปปินส์ได้แก่ [[ชาวตากาล็อก]], [[ชาวซีบัวโน]], [[ชาวอีโลกาโน]], และ[[ชาวฮิลิกายนอน]]
=== ศาสนา ===
[[ไฟล์:Ac.buddhists.jpg|thumb|right|ชาวไทยพุทธใน[[จังหวัดเชียงใหม่]]]]
ศาสนาอิสลามเป็นศาสนาที่มีผู้นับถือมากที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ด้วยจำนวนประมาณที่มากถึง 240 ล้านคน ซึ่งคิดเป็น 40% ของประชากรทั้งหมด โดยส่วนมากจะอยู่ที่[[บรูไน]], [[อินโดนีเซีย]] และ[[มาเลเซีย]] เอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็นภูมิภาคที่มีความหลากหลายทางศาสนา โดยศาสนาพุทธมีผู้นับถือเป็นจำนวนมากในไทย, กัมพูชา, ลาว, พม่า, เวียดนาม และสิงคโปร์ ลัทธิบูชาบรรพบุรุษและ[[ลัทธิขงจื๊อ]]ก็มีผู้นับถือมากในเวียดนามและสิงคโปร์ ส่วนศาสนาคริสต์ก็เป็นที่นิยมในฟิลิปปินส์, ภาคตะวันออกของอินโดนีเซีย, มาเลเซียตะวันออก และติมอร์-เลสเต โดยฟิลิปปินส์เป็นประเทศที่มีผู้นับถือนิกายโรมันคาทอลิกมากที่สุดในเอเชีย ส่วนติมอร์-เลสเตก็นับถือนิกายโรมันคาทอลิกเช่นกัน เนื่องจากเคยตกเป็นอาณานิคมของโปรตุเกสมาก่อน
ศาสนาเป็นสิ่งที่หลากหลายในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และไม่มีประเทศใดเลยที่มีผู้นับถือศาสนาเดียวกันทั้งหมด โดยประเทศที่มีชาวมุสลิมมากที่สุดในโลกอย่างอินโดนีเซียก็สามารถพบชาวฮินดูได้มากมายที่[[บาหลี]] โดยชาวฮินดูนั้นกระจายอยู่ทั่วภูมิภาคทั้งในสิงคโปร์, มาเลเซีย และประเทศอื่น [[ครุฑ]]ที่ว่ากันว่าเป็นพญาแห่งนก และเป็นพาหนะของ[[พระนารายณ์]]ก็เป็นสัญลักษณ์ประจำชาติของทั้งไทยและอินโดนีเซีย, ในฟิลิปปินส์สามารถพบรูปหล่อครุฑได้ที่[[ปาลาวัน]], รูปหล่อเทพเจ้าฮินดูองค์อื่นก็สามารถพบได้ที่[[มินดาเนา]] สำหรับชาวฮินดูในบาหลีนั้นค่อนข้างแตกต่างจากชาวฮินดูแห่งอื่น โดยมีวัฒนธรรมในแบบของตนเองและมีความเชื่อเรื่องวิญญาณ ส่วนชาวคริสต์นั้นสามารถพบได้ทั่วไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยส่วนมากจะอยู่ที่ติมอร์-เลสเตและฟิลิปปินส์ ซึ่งเป็นชาติที่มีชาวคริสต์มากที่สุดในเอเชีย นอกจากนี้ยังมีชนเผ่าโบราณที่[[รัฐซาราวัก]]ในมาเลเซียตะวันออก และปาปัวที่ภาคตะวันออกของอินโดนีเซีย ในพม่ามีการบูชา[[พระอินทร์]]ในแบบที่เรียกว่า ''[[นัต (ผี)|นัต]]'' ส่วนที่เวียดนามนั้นส่วนใหญ่จะเป็นศาสนาพุทธนิกายมหายาน ซึ่งเชื่อเรื่องวิญญาณ ยกเว้นเรื่องการบูชาความตาย
{| class="wikitable"
| {{flagicon|อินเดีย}} [[หมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์]]
| [[พราหมณ์-ฮินดู]] (ุ69%), [[พุทธ]], [[คริสต์]], ความเชื่อเรื่องวิญญาณ, [[อิสลาม]], [[ซิกข์]]
|-
| {{flag| บรูไน}}
| [[อิสลาม]] (67%), [[พุทธ]], [[คริสต์]], อื่น ๆ
|-
| {{flag|พม่า}}
| [[พุทธ]] (89%), [[อิสลาม]], [[คริสต์]], [[พราหมณ์-ฮินดู]], ความเชื่อเรื่องวิญญาณ, อื่น ๆ
|-
| {{flag|กัมพูชา}}
| [[พุทธ]] (97%), [[อิสลาม]], [[คริสต์]], ความเชื่อเรื่องวิญญาณ, อื่น ๆ
|-
| {{flag|เกาะคริสต์มาส}}
| [[พุทธ]] (75%), [[อิสลาม]], [[คริสต์]]
|-
| {{flag|หมู่เกาะโคโคส}}
| [[อิสลาม]] (80%), อื่น ๆ
|-
| {{flagcountry|Timor-Leste}}
| [[โรมันคาทอลิก|คริสต์นิกายโรมันคาทอลิก]] (97%), [[อิสลาม]], [[โปรเตสแตนต์|คริสต์นิกายโปรเตสแตนต์]], [[พุทธ]], [[พราหมณ์-ฮินดู]]
|-
| {{flag|อินโดนีเซีย}}
| [[อิสลาม]] (87.18%), [[โปรเตสแตนต์|คริสต์นิกายโปรเตสแตนต์]], [[โรมันคาทอลิก|คริสต์นิกายโรมันคาทอลิก]], [[พราหมณ์-ฮินดู]], [[พุทธ]], [[ลัทธิขงจื๊อ]], อื่น ๆ<ref name='indoCIA'>Indonesia - The World Factbook https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/id.html</ref>
|-
| {{flag|ลาว}}
| [[พุทธ]] (67%), ความเชื่อเรื่องวิญญาณ, [[คริสต์]], อื่น ๆ
|-
| {{flag|มาเลเซีย}}
| [[อิสลาม]] (60.4%), [[พุทธ]], [[คริสต์]], [[พราหมณ์-ฮินดู]], ความเชื่อเรื่องวิญญาณ
|-
| {{flag|ฟิลิปปินส์}}
| [[โรมันคาทอลิก|คริสต์นิกายโรมันคาทอลิก]] (80%), [[อิสลาม]] (11%), [[Iglesia ni Cristo]] (3%), [[พุทธ]] (2%), ความเชื่อเรื่องวิญญาณ (1.25%), อื่น ๆ (0.35%)
|-
| {{flag|สิงคโปร์}}
| [[พุทธ]], [[คริสต์]], [[อิสลาม]], [[ลัทธิเต๋า]], [[พราหมณ์-ฮินดู]], อื่น ๆ
|-
| {{flag|ไทย}}
| [[เถรวาท|พุทธนิกายเถรวาท]] (93.83%), [[อิสลาม]] (4.56%), [[คริสต์]] (0.8%), [[พราหมณ์-ฮินดู]] (0.011%), อื่น ๆ (0.079%)
|-
| {{flag|เวียดนาม}}
| [[Vietnamese folk religion]] (45.3%), [[พุทธ]] (16.4%), [[คริสต์]] (8.2%), อื่น ๆ (0.4%), ไม่จำกัดศาสนา
|}
=== ภาษา ===
{{See also|ตระกูลภาษาจีน-ทิเบต|ตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก|ตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน|ตระกูลภาษาม้ง-เมี่ยน|ตระกูลภาษาขร้า-ไท}}
ภาษาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นั้นแตกต่างกันไปตามอิทธิพลของสิ่งต่าง ๆ ได้แก่ การค้า, การย้ายถิ่นฐาน, และการเคยตกเป็นอาณานิคมในอดีต
การใช้ภาษาในแต่ละประเทศ มีดังนี้: (ภาษาทางการจะถูกจัดเป็น '''ตัวหนา''')
{| class="wikitable"
|-
! ประเทศ !! ภาษา
|-
| width=175| {{flagcountry|Brunei}}
| '''มลายู''', อังกฤษ, จีน, ภาษาชนพื้นเมืองบอร์เนียว<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bx.html#People CIA – The World Factbook – Brunei]. Cia.gov. Retrieved on October 17, 2011.</ref>
|-
| {{flagcountry|Burma}}
| '''พม่า''', ไทใหญ่, กะเหรี่ยง, ยะไข่, กะชีน, ชีน, มอญ, และภาษาพื้นเมืองอื่น ๆ
|-
| {{flagcountry|Cambodia}}
| '''เขมร''', ไทย, อังกฤษ, ฝรั่งเศส, เวียดนาม, จาม, จีน, และอื่น ๆ <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cb.html#People CIA – The World Factbook – Cambodia]. Cia.gov. Retrieved on October 17, 2011.</ref>
|-
| {{flagcountry|Christmas Island}}
| '''อังกฤษ''', จีน, มลายู<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kt.html#People CIA – The World Factbook – Christmas Island]. Cia.gov. Retrieved on October 17, 2011.</ref>
|-
| {{flagcountry|Cocos (Keeling) Islands}}
| '''อังกฤษ''', มลายูโคโคส<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ck.html#People CIA – The World Factbook – Cocos (Keeling) Islands]. Cia.gov. Retrieved on October 17, 2011.</ref>
|-
| {{flagcountry|East Timor}}
| '''เตตุม''', '''โปรตุเกส''', อินโด, อังกฤษ, Mambae, Makasae, Tukudede, Bunak, Galoli, Kemak, Fataluku, Baikeno, และอื่น ๆ <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tt.html#People CIA – The World Factbook – East Timor]. Cia.gov. Retrieved on October 17, 2011.</ref>
|-
| {{flagcountry|Indonesia}}
| '''อินโด''', ชวา, ซุนดา, มลายู, จีนฮกเกี้ยน, จีนกลาง, จีนฮากกา, จีนมินนาน, จีนกวางตุ้ง, อาเจะฮ์, บาตัก, Minang, Banjarese, ซาซะก์, เตตุม, Dayak, Minahasa, Toraja, บูกิส, Halmahera, Ambonese, Ceramese, Bare'e, ดัตช์, อังกฤษ, ปาปวน, และอื่น ๆ <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/id.html#People CIA – The World Factbook – Indonesia]. Cia.gov. Retrieved on October 17, 2011.</ref>
|-
| {{flagcountry|Laos}}
| '''ลาว''', ไทย, เวียดนาม, ม้ง, Miao, เมี้ยน, Dao, ไทใหญ่, ฝรั่งเศส, อังกฤษ และอื่น ๆ <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/la.html#People CIA – The World Factbook – Laos]. Cia.gov. Retrieved on October 17, 2011.</ref>
|-
| {{flagcountry|Malaysia}}
| '''มลายู''', '''อังกฤษ''', จีนฮกเกี้ยน, จีนกลาง, ทมิฬ, จีนฮากกา, จีนกวางตุ้ง, จีนมินนาน, อินเดีย, ไทย, Iban, Kadazan, Banjarese, ชวา และอื่น ๆ <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/my.html#People CIA – The World Factbook – Malaysia]. Cia.gov. Retrieved on October 17, 2011.</ref>
|-
| {{flagcountry|Philippines}}
| '''ฟิลิปีโน''', '''อังกฤษ''', สเปน, อารบิก, <ref>See: 1987 Philippines Constitution</ref> ตากาล็อก, เซบัวโน (โบโฮล), ฮีลีไกโนน, อีโลกาโน, ฮีลีไกโนน, กาปัมปางัน, บีโคล, วาไร, ปังกาซีนัน, ชาบากาโน, อักลัน, อาซี (บันตัวนอน), Bangon, คาปิซ, อีบานัก, Itawis, Bangon, บีโคล (อัลเบย์), Bicolano (Bulan, Gubat, Irosin, Matnog, Sta Magdalena, Bulusan), Biko (Buhi), Bikol Central, Bisaya/Binisaya, Daraga/East Miraya Bikol, Oasnon/West Miraya Bikol, Bicolano (Iriga) Capiznon, เซบัวโน, Caviteño Chabacano Ternateño Chabacano, Zamboangueño Chavacano, Castellano, Abakay Chavacano, Cotabateñ Chavacano, Ermiteño Chabacano, Ilocano (Abagatan), Hiligaynon, Jama Mapun, Kapampangan, Kinaray-a, Manobo (Obo), Maranao, Pangasinan, Romlomanon (Ini), Sambal (Botolan), Sambal (Sambal), Sangil, Sinama, Surigaonon, Sorsoganon, Tayabas Tagalog, Tausug, Waray-Waray, Yakan<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rp.html#People CIA – The World Factbook – Philippines]. Cia.gov. Retrieved on October 17, 2011.</ref> Philippines has more than a hundred languages and dialects.
|-
| {{flagcountry|Singapore}}
| '''อังกฤษ''', '''จีนกลาง''', '''มลายู''', '''ทมิฬ''', จีนฮกเกี้ยน, จีนแต้จิ๋ว, กวางตุ้งมาตรฐาน, จีนแคะ, จีนสำเนียงเซี่ยงไฮ้, ภาษาอินเดียอื่น ๆ , อาหรับสำเนียงต่าง ๆ, และอื่น ๆ
|-
| {{flagcountry|Thailand}}
| '''ไทย''', ไทยถิ่นเหนือ, ไทยถิ่นอีสาน, ไทยถิ่นใต้, จีนแต้จิ๋ว, จีนหมิ่นหนาน, ฮักกา, กวางตุ้ง, อังกฤษ, มลายู, ลาว, เขมร, อีสาน, ไท, ลื้อ, ผู้ไทย, มอญ, พม่า, ชาวเขา, และอื่น ๆ <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/th.html#People CIA – The World Factbook – Thailand]. Cia.gov. Retrieved on October 17, 2011.</ref>
|-
| {{flagcountry|Vietnam}}
| '''เวียดนาม''', อังกฤษ, จีนหมิ่นหนาน, ฝรั่งเศส, ไทย, เขมร, mountain-area languages (มอญ–เขมร, มาลาโย-โพลีเนเซีย และ ม้ง) <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/vm.html#People CIA – The World Factbook – Vietnam]. Cia.gov. Retrieved on October 17, 2011.</ref>
|}
== วัฒนธรรม ==
{{ดูเพิ่มที่|ซีเกมส์}}
[[ไฟล์:Rice terraces.png|thumb|right|[[นาข้าวบานัว]]ใน[[ประเทศฟิลิปปินส์]]]]
วัฒนธรรมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีความหลากหลายเป็นอย่างมาก บนแผ่นดินใหญ่จะมีการผสมผสานกันระหว่างวัฒนธรรมอินเดียและจีน ส่วนอินโดนีเซีย, ฟิลิปปินส์, มาเลเซีย และสิงคโปร์นั้นประกอบด้วยวัฒนธรรมอาหรับ, โปรตุเกส, สเปน, จีน, อินเดีย และวัฒนธรรมพื้นเมืองมลายู ส่วนบรูไนจะค่อนข้างแตกต่างจากประเทศอื่น เพราะได้รับอิทธิพลมากมายจากวัฒนธรรมอาหรับ
ในภูมิภาคนี้มีการทำ[[นา|นาข้าว]]มาแล้วนับพันปี เช่น [[นาข้าวบานัว]]ที่[[เกาะลูซอน]] โดยนาข้าวต้องใช้ความมุมานะในการดูแลรักษาเป็นอย่างมาก และสามารถเข้ากับสภาพภูมิอากาศแบบมรสุมได้เป็นอย่างดี
[[บ้านยกบนเสาสูง]]สามารถหาได้ทั่วไปในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตั้งแต่ไทยและลาว, เกาะบอร์เนียว, เกาะลูซอนในฟิลิปปินส์, ไปจนถึง[[ปาปัวนิวกินี]] โดยมีเทคนิกในการสร้างไม่เหมือนกัน โดยเฉพาะในอินโดนีเซีย รวมไปถึงด้านอาวุธยุทโธปกรณ์ เช่น [[กริช]] และเครื่องดนตรี เช่น [[ระนาด]]
=== อิทธิพล ===
วัฒนธรรมในภูมิภาคนี้ส่วนใหญ่จะได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมจีนและอินเดีย โดยเวียดนามเป็นประเทศที่ได้รับอิทธิพลจีนชัดเจนที่สุด ส่วนวัฒนธรรมตะวันตกนั้นมีมากที่สุดที่ฟิลิปปินส์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือมีการใช้กฎหมายแบบสเปนและอเมริกัน
ด้วยความที่จีนมีอิทธิพลต่อเวียดนามมาเป็นเวลานาน เวียดนามจึงถูกจัดอยู่ในวัฒนธรรมเอเชียตะวันออกด้วย ธรรมเนียมปฏิบัติของชาวเวียดนามมีปรัชญาเอเชียตะวันออกเป็นจำนวนมาก อีกทั้งยังได้รับอิทธิพลทางศาสนา เช่น ศาสนาพุทธ นิกายมหายาน, ลัทธิขงจื้อ และลัทธิเต๋า ซึ่งเกิดขึ้นในจีนทั้งหมด นอกจากนี้ในเวียดนามยังนิยมใช้ตะเกียบในการรับประทานอาหารเช่นเดียวกับประเทศในเอเชียตะวันออกประเทศอื่น ๆ และอาหารเวียดนามส่วนใหญ่ก็ได้รับอิทธิพลจากจีนและฝรั่งเศส
โดยทั่วไปแล้วผู้คนที่รับประทานอาหารด้วยมือจะเป็นพวกที่ได้รับอิทธิพลจากอินเดียมากกว่าจีน ซึ่งรับประทานอาหารด้วย[[ตะเกียบ]]และมีชาเป็นเครื่องดื่ม นอกจากนี้น้ำปลาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังค่อนข้างมีรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ต่างจากภูมิภาคอื่น ๆ
=== ศิลปกรรม ===
[[ไฟล์:Mục đồng thổi sáo.JPG|thumbnail|upright|left|"เด็กขี่ควายเป่าฟลูต" ภาพวาดของเวียดนาม]]
[[ไฟล์:Royal Ballet Camboda Apsara Mera.jpg|thumb|240px|right|[[นาฏศิลป์หลวงของกัมพูชา]] (กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส เมื่อปี 2010)]]
ศิลปกรรมของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้แตกต่างจากภูมิภาคอื่นอย่างชัดเจน โดยส่วนใหญ่แล้วการร่ายรำในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มักประกอบด้วยการเคลื่อนไหวของมือและเท้าตามอารมณ์และความหมายที่ต้องการสื่อให้ผู้ชมรับรู้ ชาวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ส่วนใหญ่นับว่าการรำเป็นหนึ่งในวัฒนธรรมของพวกเขา โดย[[นาฏศิลป์หลวงของกัมพูชา]]เกิดขึ้นตั้งแต่ต้นคริสตศตรรษที่ 7 ก่อน[[จักรวรรดิขแมร์]]ที่ได้รับอิทธิพลจากศาสนาพราหมณ์ค่อนข้างมาก เช่น [[ระบำอัปสรา]] การเล่นหุ่นเงาเป็นอีกสิ่งหนึ่งที่มีมาอย่างยาวนานถึงกว่าร้อยปีโดยรูปแบบหนึ่งที่รู้จักกันดีคือ[[วายัง]]ของอินโดนีเซีย เช่นเดียวกันศิลปกรรมและวรรณกรรมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้บางประเทศก็ได้รับอิทธิพลจากศาสนาพราหมณ์มานับร้อยปีแล้ว
[[ชาวไท]]ซึ่งย้ายถิ่นฐานมาในภายหลังได้นำประเพณีจีนบางอย่างเข้ามาด้วย แต่ก็ถูกกลืนไปด้วยประเพณีเขมรและ[[ชาวมอญ|มอญ]] โดยสิ่งเดียวที่บ่งชี้ได้ว่าพวกเขาเคยรับศิลปกรรมจาก[[วัฒนธรรมจีน|จีน]]มาก่อนคือรูปแบบของวัด โดยเฉพาะหลังคาแบบเรียว
แม้จะเปลี่ยนไปนับถือศาสนาอิสลามที่ต่อต้านลักษณะศิลปกรรมต่าง ๆ แล้ว แต่อินโดนีเซียก็ยังคงเหลือสิ่งที่ได้รับอิทธิพลจากศาสนาพราหมณ์มากมายไม่ว่าจะเป็นหลักคำสอน, วัฒนธรรม, ศิลปกรรม และวรรณกรรม เช่น [[วายังกูลิต]] (หนังตะลุง) และวรรณกรรมอย่าง[[รามายณะ]] ด้านส่วนที่เป็นแผ่นดินใหญ่ (ไม่รวมเวียดนาม) การรำและศิลปกรรมต่างๆที่เกี่ยวกับเทพเจ้าตามความเชื่อของฮินดู ได้ถูกรวมเข้ากับ[[วัฒนธรรมไทย]], [[วัฒนธรรมกัมพูชา|กัมพูชา]], [[วัฒนธรรมลาว|ลาว]] และ[[วัฒนธรรมพม่า|พม่า]] โดยสิ่งเหล่านี้ชี้ให้เห็นว่าศิลปกรรมโบราณเขมรและอินโดมีความเกี่ยวโยงกับการพรรณนาเรื่องราวชีวิตของเทพ นอกจากนี้ชาวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยังเชื่อเรื่องราวชีวิตของเทพว่าเป็นสิ่งที่เกี่ยวกับชีวิตของพวกเขาทั้งความรื่นเริง, ลักษณะของโลก, การทำนายเรื่องราวที่ยังไม่เกิด
==== ดนตรี ====
[[ไฟล์:Chiangmai-market3.jpg|thumb|เด็กชายชาวไทยตีขิม]]
ดนตรีพื้นบ้านในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้แปรเปลี่ยนไปตามชาติพันธุ์และวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน โดยแนวดนตรีที่สามารถพบเห็นได้โดยส่วนใหญ่ ได้แก่ ดนตรีคอร์ท, ดนตรีโฟล์ก, แนวดนตรีของชนกลุ่มน้อย, และดนตรีที่ได้รับอิทธิพลจากภูมิภาคอื่น
สำหรับดนตรีคอร์ทและโฟล์กนั้น [[ฆ้อง]]เป็นสิ่งที่สามารถหาชมได้ทั่วไปในภูมิภาค (ยกเว้นบริเวณพื้นที่ต่ำของเวียดนาม) ''[[กัมเมลัน]]'' ของอินโดนีเซีย, ''[[วงปี่พาทย์]]'' ของไทยและกัมพูชา รวมทั้ง ''[[Kulintang]]'' ที่เป็นเครื่องดนตรีของทางตอนใต้ของฟิลิปปินส์, [[เกาะบอร์เนียว]], [[เกาะซูลาเวซี]] และ[[เกาะติมอร์]] คือสามแนวดนตรีที่มีความโดดเด่นและมีอิทธิพลต่อดนตรีแนวอื่นในภูมิภาค นอกจากนี้ดนตรีแนวสตริงเป็นแนวที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
==== การเขียน ====
{{บทความหลัก|อักษรบายบายิน|อักษรยาวี|รางวัลซีไรต์|วรรณคดีเอเชียตะวันออกเฉียงใต้}}
[[ไฟล์:Balinese writing on palm leaf.jpg|thumb|left|[[อักษรบาหลี]]บนใบปาล์ม]]
[[วัฒนธรรมอินเดีย]]เป็นหนึ่งในสิ่งที่ทำให้ชนพื้นเมืองได้เรียนรู้เกี่ยวกับการเขียนมาแต่ในอดีต โดยมีรูปแบบที่ปรากฏ[[ตระกูลอักษรพราหมี]] เช่น [[อักษรบาหลี]]ที่ปรากฏบนใบปาล์ม
การเขียนในรูปแบบนี้ถูกเผยแพร่ออกไปตั้งแต่ก่อนที่กระดาษจะเกิดขึ้นราวประมาณปีที่ 100 ในจีน โดยบนใบปาล์มแต่ละใบจะประกอบด้วยตัวอักษรหลายบรรทัดเขียนไปตามความยาวของใบ และมีการใช้เชือกเรียงไปยังใบอื่น มีการตกแต่งบริเวณที่อยู่ห่างจากจุดศูนย์กลาง ตัวอักษรของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ส่วนใหญ่เป็นแบบ[[อักษรสระประกอบ]] จนกระทั่งเมื่อมีชาวตะวันตกเข้ามา และมีการผสมผสานอย่างกลมกลืน ไม่ใช่แค่เสียงสระเท่านั้น แต่ยังรวมถึงรูปแบบเอกสารทางการที่ไม่ใช้กระดาษด้วย ได้แก่ คัมภีร์ทองแดงชวา ซึ่งมีความทนทานมากกว่ากระดาษในสภาพภูมิอากาศแบบร้อนชื้นของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
== ดูเพิ่ม ==
* [[สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้]] (อาเซียน)
* [[ซีเกมส์]] กีฬาที่แข่งสำหรับประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
* [[เขตการค้าเสรีอาเซียน]]
* [[กฎบัตรอาเซียน]]
* [[รายนามเลขาธิการอาเซียน]]
* [[องค์การสนธิสัญญาป้องกันภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้]]
* [[เครือข่ายมหาวิทยาลัยอาเซียน]]
* [[เครือข่ายสถาบันการศึกษาและวิจัยในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง]]
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง|2}}
{{อาเซียน}}
{{ดินแดน}}
[[หมวดหมู่:เอเชียตะวันออกเฉียงใต้| ]]
| |||