ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ราชวงศ์แสนซ้าย"

|founder = [[พระยาเทพวงศ์]]ลิ้นตอง

|founding year = [[พ.ศ. 23612348]]

'''ราชวงศ์เทพวงศ์''' หรือ '''ราชวงศ์แพร่''' เป็นราชวงศ์ที่สืบเชื้อสายมาจาก[[พระยาเทพวงศ์]] (ลิ้นตอง)<ref>ภูเดช แสนสา เจ้าผู้ครองนครแพร่ยุคประเทศราชของสยาม http://www.phraeobserver.com/2013/05/blog-post_7203.html</ref> ที่ปกครองนครแพร่มาตั้งแต่ พ.ศ. 23612348 มาจนถึง พ.ศ. 2445 ได้เกิดความไม่สงบขึ้นในเมือง[[นครรัฐแพร่|นครแพร่]]โดยพวกไทใหญ่หรือเงี้ยวได้ทำการก่อจลาจลในเมืองนครแพร่ จากเหตุการณ์ครั้งนี้[[เจ้าพิริยเทพวงษ์]] เจ้าผู้ครองนครแพร่ถูกกล่าวหาว่าคบกับพวกเงี้ยว ท่านจึงหลีภัยไปเมือง[[หลวงพระบาง]] [[ประเทศลาว]] และได้พำนักอยู่ที่นั่นจนกระทั่งพิราลัยในปี พ.ศ. 2455 หลังจากนั้นทางราชสำนัก[[สยาม]]ก็ไม่ได้แต่งตั้งผู้ใดขึ้นเป็นเจ้าผู้ครองนครแพร่อีกจึงถือเป็นการสิ้นสุดตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครนับแต่นั้นมา

'''ราชวงศ์เทพวงศ์''' หรือ '''ราชวงศ์แพร่''' ได้สถาปนาขึ้นโดยพระยาเทพวงศ์ลิ้นตอง (ลิ้นทอง) ปฐมราชวงศ์แห่งเจ้าผู้ครองนครแพร่เชื้อสายเจ้าผู้ครองนคร 4 องค์สุดท้าย เป็นตระกูลใหญ่สืบเชื้อสายมาจากเชื้อเจ้าเจ็ดตน{{อ้างอิง}} ที่ปกครองหัวเมืองต่าง ๆ ในภาคเหนือ หรือล้านนา พระยาเทพวงศ์เป็นราชโอรสในเจ้าฟ้าชายสามแห่งนครเชียงตุง (ไทยเขิน) พระยานครลำปางกาวิละ (ภายหลังได้ไปปกครองเมืองเชียงใหม่) ได้โปรดไปรับมาไว้ที่ลำปางเนื่องจากเป็นพระญาติกันแล้วภายหลังได้ส่งมาปกครองที่เมืองนครแพร่เมื่อ พ.ศ. 23612348 พระยาเทพวงศ์ นี้เป็นเจ้าเมืองที่พูดจาไพเราะน่าฟัง พูดเก่ง พูดจาสิ่งใดใคร ๆ ก็เชื่อฟังหมดจนชาวบ้านเมืองให้การเคารพนับถือ จึงตั้งสมญานามว่า "เจ้าหลวงลิ้นตอง (ลิ้นทอง)" จนถึงรัชสมัย[[เจ้าพิริยเทพวงษ์]] ปีพ.ศ. 2445 ได้เกิดความไม่สงบขึ้นในเมืองนครแพร่ โดยพวกไทใหญ่หรือเงี้ยวที่ได้เข้ามาอยู่อาศัยในเมืองนครแพร่ และทำมาหากินในการขุดพลอย ประเภทพลอยไพลินที่ตำบลบ่อแก้ว อำเภอเด่นชัย จังหวัดแพร่ในปัจจุบัน ได้ทำการก่อจลาจลในเมืองนครแพร่เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2445 จากเหตุการณ์ครั้งนี้ เจ้าหลวงนครแพร่ถูกกล่าวหาว่าคบกับพวกเงี้ยว พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงโปรดให้ถอดจากยศตำแหน่ง ริบเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทั้งหมดคืน พระองค์จึงไปใช้ชีวิตบั้นปลายที่เมือง[[หลวงพระบาง]] [[ประเทศลาว]] และได้พำนักอยู่ที่นั่นจนกระทั่งพิราลัยในปี พ.ศ. 2455 แม้จนสุดท้ายแล้วถึงจะทรงพิโรธการเรียกร้องความไม่เป็นธรรมของเจ้าหลวงเมืองแพร่อย่างไรพระองค์ก็ทรงออกมาปกป้องว่า เจ้าหลวงพิริยะเทพวงษ์นั้น แม้จะกลับมาชิงบ้านเมืองคืนจริง ก็ไม่ใช่ความคิดของเจ้าหลวงแต่เป็นนโยบายของฝรั่งเศส{{อ้างอิง}} พระองค์ทรงให้เจ้านายทายาทเจ้าหลวงอยู่อย่างสงบสุขด้วยเจ้านายราชวงศ์จักรีที่ทรงวางใจคือ[[สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ]] มือขวาของพระองค์นั่นเอง ส่วนเจ้านายที่ถูกคาดโทษพระองค์ก็ให้ทำหน้าที่ปราบโจรผู้ร้ายชดใช้

== เจ้าผู้ครองนครแพร่ (23612348-2445) ==

| 1 || [[พระยาเทพวงศ์ ]]|| พ.ศ.23612348-พ.ศ.23732359||

| 2 ||[[พระยาอินทวิไชย]]|| พ.ศ.23732359-พ.ศ.24152490

| 3 ||[[พระยาพิมพิสารราชา]]|| พ.ศ.24152490-พ.ศ.24312429||

*ผาทอง ต้นสกุล คือ เจ้าเทพวงศ์ บุตรเจ้าแสนเสมอใจเครือพระญาติ[[พระยาเทพวงศ์]]ลิ้นตอง

*วงศ์บุรี ต้นสกุล คือ [[แม่เจ้าบัวถา มหายศปัญญา]] ชายาพระชายาองค์แรกใน[[เจ้าพิริยเทพวงษ์]]

*แสนศิริพันธุ์ ต้นสกุล คือ เจ้า[[พระวิไชยราชา (ขัติ แสนศิริพันธุ์)|พระวิไชยราชา (หนานขัติ)]] พระวิไชยราชานครแพร่ บุตรเจ้าแสนเสมอใจเครือพระญาติพระยาเทพวงศ์ลิ้นตอง

*วงศ์วรรณ ต้นสกุล คือ นายแสน หรือพ่อเจ้าแสน บุตรเจ้าเทพวงศ์ แยกมาจากสกุล "ผาทอง"

*แก่นหอม ต้นสกุล คือ เจ้าหนานตั๋น ราชบุตรราชโอรสในเจ้าพิริยเทพวงษ์ กับหม่อมไม่ทราบนาม

*แก่นจันทร์หอม ต้นสกุล คือ เจ้าหนานสม ราชบุตรราชโอรสในเจ้าพิริยเทพวงษ์ กับหม่อมบัวคำ

*อิ่นคำลือ เจ้าพระคำลือ(อิ่น) พระคำลือนครแพร่

*มหายศปัญญา ต้นสกุล คือ พระยาบุรีรัตน์ (หนานมหายศ) พระยาบุรีรัตน์นครแพร่ ผู้ได้รับพระราชนามสกุลคือ รองอำมาตย์เอก [[พระยาบุรีรัตน์ (หนู มหายศปัญญา)]] นัดดา บุตรโอรสพระยาบุรีรัตน์ (หนานปัญญา)

*สารศิริวงศ์ ต้นสกุล คือ เจ้า[[พระสุริยะจางวาง (มหาอินทร์ สารศิริวงศ์)|พระสุริยะจางวาง (น้อยมหาอินทร์ )]] ราชโอรส[[พระยาพิมพิสารราชา]]