|
|พระนาม =เจ้าน้อยอุปเสน
|พระนามเต็ม = พระยาเทพวงศ์
|ครองราชย์ = [[พ.ศ. 23612348]] – [[พ.ศ. 2359]]<ref name="เจ้านาย">{{อ้างหนังสือ| ผู้แต่ง = วรชาติ มีชูบท| ชื่อหนังสือ = เจ้านายฝ่ายเหนือและตำนานรักมะเมียะ| จังหวัด = กรุงเทพฯ| พิมพ์ที่ = สร้างสรรค์บุ๊คส์| ปี = 2556| ISBN = 978-616-220-054-0| จำนวนหน้า = 428| หน้า = 20}}</ref>
|รัชกาลก่อนหน้า = [[พระยาศรีสุริยวงศ์ (มังไชย)]]
|รัชกาลถัดมา = [[พระยาอินทวิไชย]]
}}
{{เจ้าผู้ครองนครแพร่แห่งราชวงศ์เทพวงศ์}}
'''พระยาเทพวงศ์''' หรือ '''เจ้าหลวงเทพวงศ์ลิ้นตอง''' ทรงเป็น[[รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่|เจ้าผู้ครองนครแพร่]] องค์ที่ 19 (องค์ที่ 1 แห่ง[[ราชวงศ์เทพวงศ์]]) ในรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] พระองค์ทรงเป็นปฐมราชวงศ์แห่งเจ้าผู้ครองนครแพร่เชื้อสายเจ้าหลวง 4 องค์สุดท้าย หรือ[[ราชวงศ์เทพวงศ์]]
==พระประวัติ==
พระยาเทพวงศ์ ปฐมราชวงศ์แห่งเจ้าผู้ครองนครแพร่เชื้อสายเจ้าหลวง 4 องค์สุดท้าย มีพระนามเดิมว่า ''เจ้าน้อยอุปเสน'' หรือ ''เจ้าน้อยเทพวงศ์'' เป็นราชโอรสเจ้าฟ้าชายสามจุฬามณีสิริเมฆภูมินทร์ แห่งนครเชียงตุง (ไทยเขิน) [[พระเจ้ากาวิละ|พระยานครลำปางกาวิละ]] (ภายหลังได้ไปปกครอง[[นครเชียงใหม่]]) ได้โปรดไปรับมาไว้ที่นครลำปางเนื่องจากเป็นพระญาติกันแล้วต่อมาจึงส่งมาปกครองที่เมืองนครแพร่เมื่อปี พ.ศ. 23612348
พระยาเทพวงศ์ นี้พระองค์ทรงเป็นเจ้าเมืองหลวงที่พูดจาไพเราะน่าฟัง พูดเก่ง พูดจาสิ่งใดใคร ๆใครๆ ก็เชื่อฟังหมดจนชาวบ้านเมืองให้การเคารพนับถือ จึงตั้งสมญานามว่า "เจ้าหลวงลิ้นตอง (ลิ้นทอง)"
== ชายา ราชโอรส ราช-ธิดา==
พระยาเทพวงศ์ลิ้นตอง มีชายาพระชายา และราชโอรส ราช-ธิดา ดังนี้
* '''[[แม่เจ้าสุชาดาราชเทวี]]''' พระราชธิดาใน[[พระยาศรีสุริยวงศ์ (มังไชย)]] เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 19 มีราชโอรส ราช-ธิดา 3 พระองค์ คือ<ref name="เจ้าหลวง">{{cite web|title=เจ้าหลวงเทพวงศ์ลิ้นตอง (ลิ้นทอง)|url=http://wungfon.com/index.php?option=com_content&view=article&id=670:2011-08-27-16-30-25&catid=142:2010-11-06-02-33-05&Itemid=184|publisher=วังฟ่อนดอตคอม|date= 17 กรกฎาคม 2554|accessdate= 9 กุมภาพันธ์ 2559}}</ref>
::*'''[[พระยาอินทวิไชย]]''' ชายาชื่อแม่เจ้าสุพรรณวดีราชเทวี ได้ครองตำแหน่งพระยานครแแพร่องค์ต่อมา
::*'''เจ้าน้อยอินทวิไชย (อินต๊ะวิไจย) ต่อมาคือ [[พระยาอินทวิไชย]]''' เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 20 (องค์ที่ 2 แห่ง[[ราชวงศ์เทพวงศ์]]) ราชเทวีคือแม่เจ้าสุพรรณวดี
::*'''แม่เจ้าปิ่นแก้ว''' เสกสมรสกับ เจ้าวังขวา (เฒ่า) มีบุตรธิดา 5 คน คือ ▼:::1. *[[เจ้าปิ่นแก้ว|แม่เจ้าเขียวปิ่นแก้ว]] เสกสมรสกับ เจ้าพระเมืองชัย ได้รับตำแหน่งเป็นเจ้าวังขวา (หนุ่มเฒ่า) สืบต่อจากเจ้าวังขวามีโอรส-ธิดา (เฒ่า)5 คน พ่อตาคือ
:::1. แม่เจ้าเขียว สมรสกับ เจ้าพระเมืองชัย ได้รับตำแหน่งเป็นเจ้าวังขวา(หนุ่ม) สืบต่อจากเจ้าวังขวา(เฒ่า) พ่อตา
:::2. [[พระยาพิมพิสารราชา]] (พิมสาร) (เจ้าหลวงขาเค) ชายาเอก ชื่อแม่เจ้าแก้วไหลมาราชเทวี (ปรากฏในหลักศิลาจารึกที่วัดหลวง)
:::2. เจ้าพิมพิสาร ต่อมาคือ [[พระยาพิมพิสารราชา]] เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 21 (องค์ที่ 3 แห่ง[[ราชวงศ์เทพวงศ์]]) ราชเทวีคือแม่เจ้าแก้วไหลมา
:::3. แม่เจ้าเฮือนแก้ว (เรือนแก้ว) สมรสกับเจ้าบุรีเฒ่า (เจ้าหนานปัญญา หรือเจ้าบุรีปัญญา)
:::43. แม่เจ้าเรือนแก้ว(เฮือนแก้ววรรณา) สมรสกับเจ้าวังซ้ายบุรีรัตน์เฒ่า (เจ้าหนานปัญญา มหายศปัญญา) เจ้าบุรีรัตน์นครแพร่
▲:: *''':4. แม่เจ้า ปิ่นแก้ว'''แก้ววรรณา เสกสมรสกับ เจ้าวัง ขวา ซ้าย(เฒ่า) มีบุตรธิดา 5 คน คือเจ้าวังซ้ายนครแพร่
:::5. เจ้าราชวงศ์(พระนามเดิมไม่ปรากฎ) เจ้าราชวงศ์นครแพร่ สมรสกับเจ้าบัวคำ และเจ้าบัวจีน (หลักฐานจากที่ท่านสร้างพระคัมภีร์อุทิศแด่ พ่อเจ้าวังขวา บิดาท่าน) มีบุตรโอรส 1 คน
::*'''เจ้าพุทธวงศ์'''
*'''แม่เจ้ากันธิมาเทวี''' พระราชธิดาใน[[พระยาคำฟั่น|เจ้าหลวงเศรษฐีคำฟั่น]] เจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์ที่ 1 และเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 3 กับหม่อมคำแลบ มีราชธิดา 1 พระองค์ คือ
::*'''เจ้าหญิงกัลยา'''<ref>วรเทวี (ณ ลำพูน) ชลวณิช. '''เจ้าหลวงลำพูน''' กรุงเทพฯ : อัมรันทร์พริ้นติ้ง. 2552</ref>
เมื่อพระยาเทพวงศ์ถึงแก่พิราลัย หลวงวิชัย พระท้าวอินทวิชัยราชโอรสองค์โต จึงได้เสด็จขึ้นครองนครแพร่ต่อจากพระองค์เป็น[[พระยาอินทวิไชย]]ปกครองเมืองแพร่ต่อจากพระองค์
==อ้างอิง==
| ตำแหน่ง = [[รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่|เจ้าผู้ครองนครแพร่]]
| ราชวงศ์ = [[ราชวงศ์เทพวงศ์]]
| ปี = [[พ.ศ. 23612348]] - [[พ.ศ. 2359]]
| ถัดไป = [[พระยาอินทวิไชย]]<br><small>[[รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่|เจ้าผู้ครองนครแพร่]]</small>
}}
| 