วิกิพีเดีย

ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านิภานภดล วิมลประภาวดี กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี"

เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 24:
}}
 
'''สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านิภานภดล กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี''' เป็นพระราชธิดาองค์ที่ 3 ของ[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] กับ[[พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา]] ประสูติเมื่อวันเสาร์ ที่ [[4 ธันวาคม]] [[พ.ศ. 2429]] พระองค์ได้รับการโปรดเกล้าฯ ให้รับราชการในหน้าที่ราชเลขานุการิณีในพระองค์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว นอกจากนี้ เมื่อสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสยุโรปเมื่อปี [[พ.ศ. 2450]] ก็มีพระราชหัตถเลขามาถึงพระเจ้าลูกเธอพระองค์นี้ ซึ่งพระราชหัตเลขาเหล่านั้นได้นำมารวมรวบเป็นหนังสือพระราชนิพนธ์[[ไกลบ้าน]]ในเวลาต่อมา
 
หลังจากมี[[การเปลี่ยนแปลงการปกครอง]]เมื่อปี [[พ.ศ. 2475]] พระองค์ตัดสินพระทัยเสด็จออกไปประทับที่[[เมืองบันดุง]] [[ประเทศอินโดนีเซีย]] พร้อมกับครอบครัวของ[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต]] และสิ้นพระชนม์ที่นั่นเมื่อวันที่ [[29 มกราคม]] [[พ.ศ. 2478]]
 
== พระประวัติ ==
 
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านิภานภดล กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารีเป็นพระราชธิดาองค์ที่ 3 ของ[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] กับ[[พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา]] ประสูติ ณ วันเสาร์ ที่ [[4 ธันวาคม]] [[พ.ศ. 2429]] เมื่อแรกประสูติมีพระนามว่า "''พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้านิภานภดล''"
 
เมื่อปี [[พ.ศ. 2431]] พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาพระราชโอรสและพระราชธิดาที่ประสูติแต่พระอรรคชายาเธอขึ้นเป็นเจ้าฟ้า<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2431/008/61_1.PDF ประกาศเลื่อนพระนามพระอัครชายาเธอและสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ พระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้า มีพระบรมราชโองการสั่งให้สถาปนา พระอัครชายาเธอ หม่อมเจ้าอุบลรัตนนารีมาศ และพระอัครชายาเธอ หม่อมเจ้าสาย ขึ้นเป็น พระองค์เจ้า และสถาปนาสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ พระเจ้าลูกเธอ และเจ้าฟ้า], เล่ม ๕, ตอน ๘, ๒๕ มิถุนายน พ.ศ. ๑๘๘๘, หน้า ๖๑ </ref> ดังนั้น พระองค์จึงได้รับสถาปนาขึ้นเป็น "''พระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้านิภานภดล''" หลังจากนั้น ในปี [[พ.ศ. 2441]] พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระสุพรรณบัตรเฉลิมพระนามาภิไธยสถาปนาขึ้นเป็น "''สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้านิภานภดล วิมลประภาวดี''"<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2441/042/441.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ ในการพระราชทานพระสุพรรณบัตร], เล่ม ๑๕, ตอน ๔๒, ๑๕ มกราคม พ.ศ. ๑๘๙๙, หน้า ๔๔๑ </ref> หลังจากนั้น [[พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว]]มีพระบรมราชโองการสถาปนาพระองค์ขึ้นเป็นเจ้าฟ้าต่างกรมฝ่ายใน มีพระนามว่า "''สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้านิภานภดล วิมลประภาวดี กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี''"<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2468/A/216.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาเลื่อนกรมตั้งกรม และตั้งเจ้าพระยา], เล่ม ๔๒, ตอน ๐ ก, ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๘, หน้า ๒๑๖ </ref> พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตรัสเรียกพระองค์ว่า "หญิงเล็กนิภา" และชาววังเรียกพระองค์ว่า "สมเด็จหญิงน้อย"▼
[[ไฟล์:มาลีนพนิภานพ.jpg|thumb|180px|left|เจ้าฟ้ามาลินีนพดารา(ซ้าย) และ เจ้าฟ้านิภานภดล(ขวา)]]▼
▲เมื่อปี [[พ.ศ. 2431]] พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาพระราชโอรสและพระราชธิดาที่ประสูติแต่พระอรรคชายาเธอขึ้นเป็นเจ้าฟ้า<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2431/008/61_1.PDF ประกาศเลื่อนพระนามพระอัครชายาเธอและสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ พระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้า มีพระบรมราชโองการสั่งให้สถาปนา พระอัครชายาเธอ หม่อมเจ้าอุบลรัตนนารีมาศ และพระอัครชายาเธอ หม่อมเจ้าสาย ขึ้นเป็น พระองค์เจ้า และสถาปนาสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ พระเจ้าลูกเธอ และเจ้าฟ้า], เล่ม ๕, ตอน ๘, ๒๕ มิถุนายน พ.ศ. ๑๘๘๘, หน้า ๖๑ </ref> ดังนั้น พระองค์จึงได้รับสถาปนาขึ้นเป็น "''พระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้านิภานภดล''" หลังจากนั้น ในปี [[พ.ศ. 2441]] พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระสุพรรณบัตรเฉลิมพระนามาภิไธยสถาปนาขึ้นเป็น "''สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้านิภานภดล วิมลประภาวดี''"<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2441/042/441.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ ในการพระราชทานพระสุพรรณบัตร], เล่ม ๑๕, ตอน ๔๒, ๑๕ มกราคม พ.ศ. ๑๘๙๙, หน้า ๔๔๑ </ref> หลังจากนั้น [[พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว]]มีพระบรมราชโองการสถาปนาพระองค์ขึ้นเป็นเจ้าฟ้าต่างกรมฝ่ายใน มีพระนามว่า "''สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้านิภานภดล วิมลประภาวดี กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี''"<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2468/A/216.PDF พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาเลื่อนกรมตั้งกรม และตั้งเจ้าพระยา], เล่ม ๔๒, ตอน ๐ ก, ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๘, หน้า ๒๑๖ </ref> พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตรัสเรียกพระองค์ว่า "หญิงเล็กนิภา" และชาววังเรียกพระองค์ว่า "สมเด็จหญิงน้อย"
 
พระองค์มีพระเชษฐาและพระเชษฐภคินีที่ประสูติร่วมพระมารดาอีก 3 พระองค์ ซึ่งมีพระนามที่คล้องจองกัน ได้แก่ [[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศร์|สมเด็จเจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร ]] [[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านภาจรจำรัสศรี|สมเด็จเจ้าฟ้านภาจรจำรัสศรี]] [[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ามาลินีนภดารา กรมขุนศรีสัชนาลัยสุรกัญญา|สมเด็จเจ้าฟ้ามาลินีนพดารา]] และสมเด็จเจ้าฟ้านิภานภดล
เส้น 42 ⟶ 41:
 
== พระกรณียกิจ ==
▲[[ไฟล์:มาลีนพนิภานพ.jpg|thumb|180250px|left|เจ้าฟ้ามาลินีนพดารา(ซ้าย) และ เจ้าฟ้านิภานภดล(ขวา)]]
 
พระองค์เป็นพระราชธิดาที่พระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงทรงไว้วางพระราชหฤทัยอย่างยิ่ง ได้รับการโปรดเกล้าให้รับราชการในหน้าที่ราชเลขานุการิณีและเมื่อสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงเสด็จประพาสยุโรปเมื่อปี [[พ.ศ. 2450]] ก็ได้มีพระราชหัตถเลขากลับมาสู่ประเทศไทย ถึงพระเจ้าลูกเธอพระองค์นี้เพื่อทรงเล่าเรื่องการเสด็จอย่างละเอียดลออ (ทำให้เกิดหนังสือรวบรวมพระราชหัตถเลขาเหล่านั้นว่า ชื่อว่า [[ไกลบ้าน]])<ref>[http://www.thaipbs.or.th/klaibaan/open.htm “๑๐๐ ปี ไกลบ้าน ตามเสด็จพระพุทธเจ้าหลวง”] จาก เว็บไซต์ ThaiPBS</ref>
 
พระองค์ทรงร่วมกับสมเด็จเจ้าฟ้ามาลินีนพดารา กรมขุนศรีสัชนาลัยสุรกัญญา พระเชษฐภคินีของพระองค์บริจาคทุนทรัพย์สร้างเครื่องใช้สำหรับ "ตึกเยาวมาลย์อุทิศ" [[โรงเรียนเทพศิรินทร์]] นอกจากนี้ เนื่องในโอกาสที่พระองค์ทรงเจริญพระชนม์ได้ 28 พรรษา เสมอด้วยพระชนมพรรษาแห่ง[[สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี]] สมเด็จพระอัยยิกาเจ้าของพระองค์ พระองค์จึงทรงได้สร้าง "ตึกนิภานภดล" ถวายแก่[[วัดเทพศิรินทราวาส]] สำหรับเป็นโรงเรียนสอนปริยัติธรรมเพื่ออุทิศพระกุศลแด่[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]และ[[สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี]]<ref>[http://www.debsirin.or.th/history/mnew3-9.html สมเด็จเจ้าฟ้านิภานภดล กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี]</ref>
เส้น 58 ⟶ 57:
* [[ไฟล์:King Rama VII Royal Cypher Medal (Thailand) ribbon.png|80px|border]] [[เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7]] ชั้นที่ 1 (ป.ป.ร.1)<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2469/D/3114.PDF พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ฝ่ายใน], เล่ม ๔๓, ตอน ๐ ง, ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๙, หน้า ๓๑๑๔ </ref>
 
== พงศาวลี ==
== ราชตระกูล ==
{{ahnentafel top|width=100%}}
<center>
<center>{{ahnentafel-compact5
{| class="wikitable"
|style=font-size: 90%; line-height: 110%;
|+'''พระราชตระกูลในสามรุ่นของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านิภานภดล วิมลประภาวดี กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี'''
|border=1
|-
|boxstyle=padding-top: 0; padding-bottom: 0;
|-
|boxstyle_1=background-color: #fcc;
| rowspan="8" align="center"| '''สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านิภานภดล<br> วิมลประภาวดี กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี<br />'''
|boxstyle_2=background-color: #fb9;
| rowspan="4" align="center"| '''พระชนก:'''<br />[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]▼
|boxstyle_3=background-color: #ffc;
| rowspan="2" align="center"| '''พระอัยกาฝ่ายพระชนก:'''<br />[[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]▼
|boxstyle_4=background-color: #bfc;
| align = "center"| '''พระปัยกาฝ่ายพระชนก:'''<br />[[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]]▼
|boxstyle_5=background-color: #9fe;
|-
|1= 1. '''{{PAGENAME}}'''
| align = "center"| '''พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก:'''<br />[[สมเด็จพระศรีสุริเยนทร์]]
▲| rowspan="4" align2="center"| '''พระชนก:'''<br2. />[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
|-
| rowspan3="4" align="center"| '''พระชนนี:'''<br3. />[[พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา|พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์<br>กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา]]▼
| rowspan="2" align="center"| '''พระอัยยิกาฝ่ายพระชนก:'''<br />[[สมเด็จพระเทพศิรินทรามาตย์]]
▲| rowspan="2" align4="center"| '''พระอัยกาฝ่ายพระชนก:'''<br4. />[[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
| align = "center"| '''พระปัยกาฝ่ายพระชนก:'''<br />[[สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์|สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์<br /> กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์]]▼
|5= 5. [[สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี]]
|-
|6= 6. [[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลดาวัลย์ กรมหมื่นภูมินทรภักดี]]
| align = "center"| '''พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก:'''<br />หม่อมน้อย
|7= 7. [[เจ้าจอมมารดาจีน]]
|-
▲|8= align8. (=24.) "center"| '''พระปัยกาฝ่ายพระชนก:'''<br />[[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]]
▲| rowspan="4" align="center"| '''พระชนนี:'''<br />[[พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา|พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์<br>กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา]]
|9= 9. [[สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี]]
| rowspan="2" align="center"| '''พระอัยกาฝ่ายพระชนนี:'''<br />[[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลดาวัลย์ กรมหมื่นภูมินทรภักดี|พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลดาวัลย์<br>กรมหมื่นภูมินทรภักดี]]
▲| align 10= "center"|10. '''พระปัยกาฝ่ายพระชนก:'''<br />[[สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์|สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์<br /> กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์]]
| align = "center"| '''พระปัยกาฝ่ายพระชนนี:'''<br />[[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]]▼
|11= 11. [[หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา]]
|-
▲|12= align12. (=20.) "center"| '''พระปัยกาฝ่ายพระชนนี:'''<br />[[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
| align = "center"| '''พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี:'''<br /> เจ้าจอมมารดาเอมน้อย
|13= 13. เจ้าจอมมารดาเอมน้อย
|-
|14= 14. แส้
| rowspan="2" align="center"| '''พระอัยยิกาฝ่ายพระชนนี:'''<br />เจ้าจอมมารดาจีน
|15= 15.
| align = "center"| '''พระปัยกาฝ่ายพระชนนี:'''<br /> ''ไม่มีข้อมูล''
|16= 16. [[พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก]]
|-
|17= 17. [[สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี]]
| align = "center"| '''พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี:'''<br /> ''ไม่มีข้อมูล''
|18= 18. เจ้าขรัวเงิน แซ่ตัน
|}▼
|19= 19. [[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าแก้ว กรมพระศรีสุดารักษ์]]
|20= 20. (=12.) [[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]]
|21= 21. เจ้าจอมมารดาทรัพย์
|22= 22. บุษย์
|23= 23. แจ่ม
|24= 24. (=8.) [[พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย]]
|25= 25. [[สมเด็จพระศรีสุลาไลย]]
|26= 26. จางวาง (แสง)
|27= 27. ท้าวมังสี (คุ้ม)
|28=
▲|}}
</center>
{{ahnentafel bottom}}
 
== อ้างอิง ==
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/wiki/สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ_เจ้าฟ้านิภานภดล_วิมลประภาวดี_กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี"