ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ต้นไม้เงินต้นไม้ทอง"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
แอนเดอร์สัน (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
แอนเดอร์สัน (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 1:
[[ไฟล์:National Museum KL 2008 (36).JPG|thumb|right|250px|''
'''ต้นไม้เงินต้นไม้ทอง'''<ref>[[ราชบัณฑิตยสถาน]], ''[[พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554]] เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว'', กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2556, หน้า 453</ref> หรือ '''ดอกไม้เงินดอกไม้ทอง''' ({{lang-ms|bunga mas dan perak}} "ดอกไม้ทองและเงิน") หรือ'''บุหงามาศ'''<ref>{{cite web |url=http://kb.psu.ac.th/psukb/bitstream/2553/4408/9/ch2.pdf|title=บทที่สอง เอกสาร วรรณกรรม และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง|author=|date=|work= |publisher=มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์|accessdate=23 พฤษภาคม 2557}}</ref> ({{lang-ms|bunga mas}} "ดอกไม้ทอง") เป็น[[บรรณาการ]]ที่[[ประเทศราช]]ของ[[สยาม]]
ใน พ.ศ. 2435 ได้มีการปฏิรูปการปกครองยกเลิกหัวเมืองประเทศราชในรัชกาล[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ธรรมเนียมการส่งต้นไม้เงินต้นไม้ทองเป็นบรรณาการจึงสิ้นสุดลงตามไปด้วย
== ประวัติ ==
ประเพณีการถวายต้นไม้เงินต้นไม้ทอง หรือมูลเหตุในการใช้ต้นไม้เงินต้นไม้ทอง ไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัดว่าเกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อใดหรือเพราะอะไร แต่จากหนังสือ ''สยามประเภท เล่ม 2'' ตอนที่ 17 วันที่ 1 สิงหาคม ร.ศ. 118 ของ [[ก.ศ.ร. กุหลาบ]] ''"เรื่องต้นเหตุเมืองแขกมะละกาขึ้นกับไทย"'' ปรากฏความเกี่ยวกับต้นไม้เงินต้นไม้ทองเป็นบรรณาการมาอย่างน้อยก็ในสมัยกรุงศรีอยุธยา ความว่า<ref name="ดอกไม้"/>
<blockquote>"ราว พ.ศ. ๒๐๔๕ ในแผ่นดินพระเจ้าบรมราชามหาพุทธางกูร สยามเป็นไมตรีกับโปรตุเกส โปรตุเกสขอกองกำลังกองทัพเรือไทยไปช่วยตีเมืองมะละกา เพราะชาวมะละกาไปทำร้ายพ่อค้าชาวโปรตุเกสที่เข้าไปค้าขาย กองทัพเรืออยุธยาตีเมืองมะละกาได้ พระเจ้าแผ่นดินสยามในขณะนั้น ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าราชบุตรแขกเมืองมะละกาเป็นเจ้าเมืองสืบแทนพระบิดา ให้มีพระนามว่าจ้าวมะหะหมัดรัตนะรายามหาราช และให้เป็นเมืองประเทศราชถวายดอกไม้เงินทองสิ่งของเครื่องราชบรรณาการแก่กรุงศรีอยุธยาตามประเพณีที่มีมาแต่โบราณ"</blockquote>
นอกจากดอกไม้เงินดอกไม้ทองจะเป็นเครื่องบรรณาการของบรรดาหัวเมืองมลายูแต่สยามแล้ว ก็ยังพบว่าในช่วงที่[[อาณาจักรล้านนา]]ตกเป็นเมืองขึ้นของพม่า ก็มีธรรมเนียมการส่งดอกไม้เงินดอกไม้ทองไปให้เช่นกัน โดยล้านนาเรียกว่า '''ดอกไม้คำดอกไม้เงิน''' ดังปรากฏความว่า "...ในปันนาการของยื่นถวายไหว้สา<u>ดอกไม้คำดอกไม้เงิน</u>ทอง ผ้าขาว หมากเบี้ย ทั้งหลาย..."<ref> สรัสวดี อ๋องสกุล. ''ประวัติศาสตร์ล้านนา''. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ:อมรินทร์. 2552, หน้า 269</ref>▼
ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ได้ปกครองหัวเมืองประเทศราช อันได้แก่ หัวเมืองมลายู ([[ไทรบุรี]], [[ปัตตานี]], [[กลันตัน]] และ[[ตรังกานู]]), หัวเมืองลาวพุงขาว ([[อาณาจักรล้านช้าง|ล้านช้าง]]), หัวเมืองลาวพุงดำ ([[อาณาจักรล้านนา|ล้านนา]]), หัวเมืองเขมร ([[กัมพูชา]]) และหัวเมือง[[กะเหรี่ยง]] (ตะวันตกของพม่าในปัจจุบัน)<ref name="ดอกไม้"/> ซึ่งประเทศราชเหล่านี้จะต้องส่งต้นไม้เงินต้นไม้ทองและเครื่องบรรณาการมาทุก ๆ สามปี มูลค่าของดอกไม้เงินดอกไม้ทองในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 อาจจะสูงถึงราว ๆ หนึ่งพัน[[ดอลลาร์สเปน]]เลยทีเดียว<ref name=andaya>อันดายา, บาร์บารา วัดสัน และ อันดายา, ลีโอนาโด วาย. ''ประวัติศาสตร์มาเลเซีย''. มูลนิธิโตโยต้าประเทศไทย, 2549, ISBN 9749377672, หน้า 111 - 112</ref> ทั้งนี้การส่งบรรณาการดังกล่าวไม่มีกฎเกณฑ์ว่ามากน้อยเพียงใดเพราะขึ้นอยู่กับผลิตผลในท้องถิ่น หรือเป็นสิ่งของที่ทางกรุงเทพฯ ที่แจ้งความต้องการไป<ref name="ดอกไม้"/>
ในปี พ.ศ. 2435 ได้มีการปฏิรูปการปกครองยกเลิกหัวเมืองประเทศราชในรัชกาล[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ธรรมเนียมการส่งต้นไม้เงินต้นไม้ทองเป็นบรรณาการจึงสิ้นสุดลง<ref name="ดอกไม้"/>
ทั้งนี้เหตุผลในการส่งต้นไม้เงินต้นไม้ทอง เข้าใจว่าเป็นการแสดงการสวามิภักดิ์ และความจงรักภักดีแก่ประเทศที่มีอำนาจเหนือกว่า<ref name="ดอกไม้"/> ขณะที่ ''พงศาวดารมะโรง มหาวงศ์'' ซึ่งเป็นเอกสารของราชสำนักไทรบุรีระบุว่า เป็นสัญลักษณ์แห่งความสัมพันธ์สมานฉันท์สามัคคีรักใคร่แนบแน่นต่อกัน และเพื่อเป็นของเล่นสนุกสำหรับพระราชโอรส พระราชธิดา<ref name=andaya/><ref>ประทุม พุ่มเพ็งพันธุ์. ''พงศาวดารเมืองไทรบุรี''. กรุงเทพฯ:เดอะโนว์เลจเซ็นเตอร์. 2550, หน้า 186</ref>
== ลักษณะ ==
ลักษณะของต้นไม้เงินต้นไม้ทองที่ใช้เพื่อเป็นบรรณาการช่วงกรุงรัตนโกสินทร์ จะมีลักษณะดังต่อไปนี้<ref name="ดอกไม้"/>
# ต้นไม้เงินต้นไม้คำ ต้องจัดเป็นคู่
# ต้นไม้เงินต้องทำด้วยเงินแท้ทั้งต้น ต้นไม้คำต้องทำด้วยทองคำทั้งต้น
# น้ำหนักของต้นไม้เงินต้นไม้ทองที่คู่กันจะมีน้ำหนักเท่ากัน
# ต้นไม้เงินต้นไม้ทองทุกต้นจะต้องมี กิ่งก้าน กาบดอก และใบ ครบสมบูรณ์
# รูปร่างลักษณะความสูงต่ำของต้นไม้เงินต้นไม้ทองที่คู่กัน ต้องเหมือนหรือเท่ากัน
# หากมีกระถางหรือแจกันรองรับ จะต้องเหมือนกันเป็นคู่กัน
# ความสวยงามและความประณีตก็ขึ้นอยู่กับฝีมือเชิงช่างของแต่ละเมืองนั้น ๆ
ส่วนต้นไม้เงินต้นไม้ทองที่ใช้ในการศาสนาเพื่อถวายเป็นพุทธบูชามีลักษณะและขนาดเดียวกันกับข้างต้น แต่ต้นไม้เงินต้นไม้ทองที่เจ้านายและขุนนางใช้คารวะพระมหากษัตริย์ที่ทรงพระกรุณาสถาปนาเลื่อนพระอิสริยยศหรือบรรดาศักดิ์ให้สูงขึ้นนั้น จะมีลักษณะเดียวกันแต่เป็นขนาดย่อมกว่าเรียกว่า "พุ่มไม้เงินพุ่มไม้ทอง" โดยจะใส่ในแจกันแก้วเจียรนัยหรือแจกันเคลือบก็สุดแต่ฐานะของท่านผู้ได้บรรดาศักดิ์<ref name="ดอกไม้"/>
== ในพม่า==
▲
== อ้างอิง ==
|