ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เพกมาไทต์"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Pastman (คุย | ส่วนร่วม)
แจ้งต้องการเก็บกวาดด้วยสจห.
Horus (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 1:
{{เก็บกวาด}}
หิน'''เพกมาไทต์''' ([http://{{lang-en.wikipedia.org/wiki/|Pegmatite}}) pegmatite])เป็น[[หินอัคนี]]แทรกซอน (Intrusive igneous) มักปรากฏอยู่เป็นสายแร่ ทำให้มักเรียกเป็น "สายแร่เพกมาไทต์" (Pegmatite veins) ประกอบด้วยแร่หลักเพียงควอตซ์ และ เค-[[เฟลด์สปาร์]](K-[http://en.wikipedia.org/wiki/Feldspar feldspar]) และอาจมี[[มัสโคไวท์([http://en.wikipedia.org/wiki/Muscovite Muscovite])], [[ไบโอไทต์([http://en.wikipedia.org/wiki/Biotite Biotite])], [[ทัวร์มาลีน]]([http://en.wikipedia.org/wiki/Tourmaline Tourmaline]) หรือแร่อื่นอยู่บ้าง เป็นส่วนประกอบรอง ผลึกแร่([http://en.wikipedia.org/wiki/Grain_size Grain size])ในเพกมาไทต์โดยปกติแล้วจะมีขนาดใหญ่กว่า 2.5 เซนติเมตรแต่บางครั้งอาจมีขนาดใหญ่มากถึง 10 เซนติเมตรได้ ทั้งนี้เนื่องจากสารละลายร้อนมักมีความเข้มข้นน้อย (มีน้ำ,และไอมาก) และมีพื้นที่สำหรับการตกผลึกดีกล่าวคือมีช่องรอยแตก (fracture) ในหินทำให้สารละลายร้อนและไอค่อยๆค่อย ๆ ทำการตกผลึกช้าๆช้ าๆ และมีเวลาเพียงพอให้เกิดการตกผลึกใหญ่ๆได้<brใหญ่ />ๆ ได้
{{รอการตรวจสอบ}}
[[File:Pegmatite1.jpg|thumb|Gneisses cut by granite]]
หินเพกมาไทต์([http://en.wikipedia.org/wiki/Pegmatite pegmatite])เป็น[[หินอัคนี]]แทรกซอน(Intrusive igneous) มักปรากฏอยู่เป็นสายแร่ ทำให้มักเรียกเป็น “สายแร่เพกมาไทต์(Pegmatite veins)” ประกอบด้วยแร่หลักเพียงควอตซ์ และ เค-[[เฟลด์สปาร์]](K-[http://en.wikipedia.org/wiki/Feldspar feldspar]) และอาจมีมัสโคไวท์([http://en.wikipedia.org/wiki/Muscovite Muscovite]), ไบโอไทต์([http://en.wikipedia.org/wiki/Biotite Biotite]), [[ทัวร์มาลีน]]([http://en.wikipedia.org/wiki/Tourmaline Tourmaline]) หรือแร่อื่นอยู่บ้าง เป็นส่วนประกอบรอง ผลึกแร่([http://en.wikipedia.org/wiki/Grain_size Grain size])ในเพกมาไทต์โดยปกติแล้วจะมีขนาดใหญ่กว่า 2.5 เซนติเมตรแต่บางครั้งอาจมีขนาดใหญ่มากถึง 10 เซนติเมตรได้ ทั้งนี้เนื่องจากสารละลายร้อนมักมีความเข้มข้นน้อย(มีน้ำ,ไอมาก)และมีพื้นที่สำหรับการตกผลึกดีกล่าวคือมีช่องรอยแตก(fracture)ในหินทำให้สารละลายร้อนและไอค่อยๆทำการตกผลึกช้าๆ และมีเวลาเพียงพอให้เกิดการตกผลึกใหญ่ๆได้<br />
 
== ส่วนประกอบ ==
'''ส่วนประกอบของเพกมาไทต์'''มีความส่วนประกอบคล้ายกับส่วนประกอบหลักของ[[หินแกรนิต]]([http://en.wikipedia.org/wiki/Granite Granite]) ฉะนั้นเมื่อกล่าวถึงเพกมาไทต์ส่วนมากจะเข้าใจโดยปริยายว่าเป็น "แกรนิตเพกมาไทต์(Granite pegmatite)”" แม้ว่ามันอาจเกิดได้ในหินอัคนีบาดาล (Plutonic igneous rock) อย่างอื่นบ้างเป็นส่วนน้อย การตกผลึกพร้อมกันช้าๆช้า ๆ ของ[[ควอตซ์]]([http://en.wikipedia.org/wiki/Quartz Quartz])และ[[ไมโครคลายน์([http://en.wikipedia.org/wiki/Microcline]] Microcline])ทำให้ได้ลักษณะของผลึกประสานเสียบกันระหว่างสองแร่เป็นลักษณะเฉพาะตัวเรียกว่า "กราฟฟิคแกรนิต"(Graphic granite)”<br />
 
== การเกิดสายแร่ ==
[[Fileไฟล์:Pegmatite draw.jpg|thumb|Cross Section Illustrating a Hypothetical Pluton With Pegmatites.]]
'''การเกิดสายแร่เพกมาไทต์'''นั้นเป็นที่เข้าใจกันว่ามีความเกี่ยวข้องกับการตกผลึกของ[[หินหนืด]] (Magma) มวลมหาศาล นั่นคือเกี่ยวข้องกับหินอัคนีบาดาลด้วย โดยมีการตกผลึกที่ทำให้เกิดธาตุที่เป็นไอมากขึ้นเรื่อยๆ ลงในส่วนที่เป็นของเหลวเช่น [[โบรอน]] (B), [[ฟลูออรีน]](F), [[คลอรีน]](Cl), [[ฟอสฟอรัส]](P) และไอน้ำ การมีไอมากขึ้นทำให้ความข้น (หนืด) ของหินหนืดลดลง ทำให้สภาวะการตกผลึกดี ขนาดผลึกใหญ่ขึ้น ซึ่งในขณะการเป็นไอนั้นทำให้ความดันสูงขึ้นด้วยสามารถผลักดันสารละลายแทรกซอนเข้าไปใน[[หินท้องที่ ([http://en.wikipedia.org/wiki/Country_rock_(geology) Country rocks])] เป็นสายแร่ได้
การตกผลึกทีละครังของสารละลายที่เข้าไปในสายแร่ทำให้ได้เพกมาไทต์ที่มีลักษณะโซน (Zone) ของแร่ได้ โดยมีการตกผลึกที่ผนังสองข้างของรอยแตกก่อนแล้วสารละลายจึงแทรกเข้าไปตรงกลางเปิดช่องว่างให้กว้างขึ้นอีก และแร่รุ่นใหม่กว่าจึงงอกตกผลึกออกจากผนังช่องว่างเรียกว่า “วัค ([http://en.wikipedia.org/wiki/Vug vug])” หรือหากมีรูปทรงคล้ายลูกมะพร้าวเรียก “จีโอด ([http://en.wikipedia.org/wiki/Geode geode])”<br />
 
การตกผลึกทีละครังของสารละลายที่เข้าไปในสายแร่ทำให้ได้เพกมาไทต์ที่มีลักษณะโซน (Zone) ของแร่ได้ โดยมีการตกผลึกที่ผนังสองข้างของรอยแตกก่อนแล้วสารละลายจึงแทรกเข้าไปตรงกลางเปิดช่องว่างให้กว้างขึ้นอีก และแร่รุ่นใหม่กว่าจึงงอกตกผลึกออกจากผนังช่องว่างเรียกว่า “[[วัค ([http://en.wikipedia.org/wiki/Vug vug])]” หรือหากมีรูปทรงคล้ายลูกมะพร้าวเรียก "[[จีโอด ([http://en.wikipedia.org/wiki/Geode geode])”<br />]"
'''ความสำคัญของสายแร่เพกมาไทต์''' คือ การที่มีธาตุอื่นๆซึ่งมีธาตุรองอยู่เป็นจำนวนมากที่ยังคงหลงเหลือในสารละลายร้อนและจะมีโอกาสตกผลึกในสายแร่เพกมาไทต์นี้ ซึ่งแร่สำคัญเหล่านี้ได้แก่ เลพิโดไลท์ ([http://en.wikipedia.org/wiki/Lepidolite Lepidolite]), ทัวร์มาลีน (Tourmaline), [[เบริล]] ([http://en.wikipedia.org/wiki/Beryl Beryl]), สปอดโดมีน ([http://en.wikipedia.org/wiki/Spodumene Spodumene]), แอมบลิโกไนท์ (Ambligonite), โทแพซ ([http://en.wikipedia.org/wiki/Topaz Topaz]), [[อะพาไทต์]] (Apatite) และ ฟลูออไรต์ ([http://en.wikipedia.org/wiki/Fluorite Fluorite]) กลุ่มแร่หายากที่สามารถเกิดได้ในสายแร่เพกมาไทต์ ได้แก่ โคลัมไบต์ ([http://en.wikipedia.org/wiki/Columbite Columbite]), แทนทาไลท์ ([http://en.wikipedia.org/wiki/Tantalite Tantalite]), โมนาไซต์ ([http://en.wikipedia.org/wiki/Monazite Monazite]), โมลิบดีไนท์ ([http://en.wikipedia.org/wiki/Molybdenite Molybdenite]) และ แร่ที่มีธาตุ[[ยูเรเนียม]] (Uranium) ประกอบอยู่ ซึ่งบางครั้งแร่หาหยากเหล่านี้บางครั้งมีขนาดผลึกใหญ่มากทำให้เป็นแร่เศรษฐกิจที่ดี<br />
 
== ความสำคัญ ==
'''ความสำคัญของสายแร่เพกมาไทต์''' คือ การที่มีธาตุอื่นๆซึ่งมีธาตุรองอยู่เป็นจำนวนมากที่ยังคงหลงเหลือในสารละลายร้อนและจะมีโอกาสตกผลึกในสายแร่เพกมาไทต์นี้ ซึ่งแร่สำคัญเหล่านี้ได้แก่ [[เลพิโดไลท์]] ([http://en.wikipedia.org/wiki/Lepidolite Lepidolite]), [ทัวร์มาลีน (Tourmaline),]] [[เบริล]] ([http://en.wikipedia.org/wiki/Beryl Beryl]), [สปอดโดมีน ([http://en.wikipedia.org/wiki/Spodumene Spodumene])], แอมบลิโกไนท์ (Ambligonite), [[โทแพซ ([http://en.wikipedia.org/wiki/Topaz Topaz]),] [[อะพาไทต์]] (Apatite) และ [[ฟลูออไรต์ ([http://en.wikipedia.org/wiki/Fluorite Fluorite])] กลุ่มแร่หายากที่สามารถเกิดได้ในสายแร่เพกมาไทต์ ได้แก่ [[โคลัมไบต์ ([http://en.wikipedia.org/wiki/Columbite Columbite]),] [[แทนทาไลท์]] ([http://en.wikipedia.org/wiki/Tantalite Tantalite]), [โมนาไซต์]] ([http://en.wikipedia.org/wiki/Monazite Monazite]), [โมลิบดีไนท์ ([http://en.wikipedia.org/wiki/Molybdenite Molybdenite])] และ แร่ที่มีธาตุ[[ยูเรเนียม]] (Uranium) ประกอบอยู่ ซึ่งบางครั้งแร่หาหยากเหล่านี้บางครั้งมีขนาดผลึกใหญ่มากทำให้เป็นแร่เศรษฐกิจที่ดี<br />
 
== อ้างอิง ==
<br* />L.G. Bery & Brain Mason (1959), Mineralogy, Freeman and Co., 611p.<br />
* Klein & Hurlburt (1993), Manual of mineralogy (After Dana ) 21st Edition, John Wiley & Sons, Inc., 681p.<br />
* S.I. Tomkeieff (1983), Dictionary of Petrology (Edited by E.K. Walton, B.A.O. Randall, M.H. Battey, O. Tomkeieff), John Wiley & Sons, Inc., 680p680 p.
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
<br* />http://www.dmr.go.th/main.php?filename=min2
 
[[หมวดหมู่:หินแปร]]
[[หมวดหมู่:เศรษฐธรณีวิทยา]]