|
[[ไฟล์:Blockchain.svg|thumb|150px| แผนภาพของบล็อกเชน (หรือโซ่บล็อก) สายโซ่หลักมีบล็อกต่อกันยาวสุดตั้งแต่บล็อกเริ่มต้น (สีเขียว) จนถึงบล็อกปัจจุบัน บล็อกกำพร้า (สีม่วง) จะอยู่นอกโซ่หลัก ]]
<!-- บทอื่น ๆ ที่เปลี่ยนทางมายังบทความนี้:
บล็อกเชน, บล็อก เชน, โซ่บล็อก
blockchain, block chain
การตราเวลาสำหรับบิตคอยน์, การตราเวลาบล็อกสำหรับบิตคอยน์, การตราเวลาของบิตคอยน์, การตราเวลาบล็อกของบิตคอยน์ => บล็อกเชน#timestamping block for bitcoin
-->
'''บล็อกเชน''' ({{lang-en |blockchain}}){{R |te20151031|fortune20160515|nyt20160521}} หรือว่า '''ห่วงโซ่บล็อก'''
ซึ่งคำอังกฤษดั้งเดิมเป็นคำสองคำคือ '''block chain'''{{R |primer|obmh}}เป็นรายการระเบียน/บันทึก (record) ที่เพิ่มขึ้น/ยาวขึ้นเรื่อย ๆ โดยแต่ละรายการเรียกว่า บล็อก ซึ่งนำมาเชื่อมต่อเป็นลูกโซ่ (เชน) โดยตรวจสอบความถูกต้องและรับประกันความปลอดภัยโดย [[วิทยาการเข้ารหัสลับ ]]<refบล็อกแต่ละบล็อกปกติจะมีค่าแฮชของบล็อกก่อนหน้าซึ่งสามารถใช้ยืนยันความถูกต้องของบล็อกก่อนหน้ามีตราเวลาและข้อมูลธุรกรร{{R name="te20151031" /><ref name="cryptocurrencytech">|IPblockchain}}บล็อกเชนออกแบบให้ทนทานต่อการเปลี่ยนข้อมูลที่บันทึกแล้ว▼
ซึ่งคำอังกฤษดั้งเดิมเป็นคำสองคำคือ '''block chain'''{{R |primer|obmh}}
คือมันเป็น "บัญชีแยกประเภท (ledger) แบบกระจายและเปิด ที่สามารถบันทึกธุรกรรมระหว่างบุคคลสองพวกอย่างมีประสิทธิภาพ ในรูปแบบที่ยืนยันได้และถาวรเมื่อใช้เป็นบัญชีแยกประเภทแบบกระจาย บล็อกเชนปกติจะจัดการโดย [[เครือข่ายบิตคอยน์|เครือข่ายเพียร์ทูเพียร์ ]] ซึ่งร่วมกันใช้ [[โพรโทคอล ]]เดียวกันเพื่อ [[การสื่อสาร ]]ระหว่างสถานี (node) และเพื่อยืนยันความถูกต้องของบล็อกใหม่ ๆ ▼
▲เป็นรายการระเบียน/บันทึก (record) ที่เพิ่มขึ้น/ยาวขึ้นเรื่อย ๆ โดยแต่ละรายการเรียกว่า บล็อก ซึ่งนำมาเชื่อมต่อเป็นลูกโซ่ (เชน) โดยตรวจสอบความถูกต้องและรับประกันความปลอดภัยโดย[[วิทยาการเข้ารหัสลับ]]<ref name="te20151031" /><ref name="cryptocurrencytech">
{{cite book | last1 = Narayanan | first1 = Arvind | last2 = Bonneau | first2 = Joseph | last3 = Felten | first3 = Edward | last4 = Miller | first4 = Andrew | last5 = Goldfeder | first5 = Steven | title = Bitcoin and cryptocurrency technologies: a comprehensive introduction | date = 2016 | publisher = Princeton University Press | location = Princeton | isbn = 978-0-691-17169-2}}</ref> ▼บล็อกแต่ละบล็อกปกติจะมี[[ค่าแฮช]]ของบล็อกก่อนหน้าซึ่งสามารถใช้ยืนยันความถูกต้องของบล็อกก่อนหน้า<ref name="cryptocurrencytech" /><ref name=Antonopoulos2017-p197>{{harvnb | Antonopoulos |2017 | loc = Ch 9 The Blockchain, Block header, pp. 197 }}</ref>
มีตราเวลาและข้อมูลธุรกรรม{{R |IPblockchain}}<ref name=Antonopoulos2017-p197 />
บล็อกเชนออกแบบให้ทนทานต่อการเปลี่ยนข้อมูลที่บันทึกแล้ว
คือมันเป็น "บัญชีแยกประเภท (ledger) แบบกระจายและเปิด ที่สามารถบันทึกธุรกรรมระหว่างบุคคลสองพวกอย่างมีประสิทธิภาพ ในรูปแบบที่ยืนยันได้และถาวร"<ref name=hbr201701>{{cite news | last = Iansiti | first = Marco | last2 = Lakhani | first2 = Karim R. | url = https://hbr.org/2017/01/the-truth-about-blockchain | title = The Truth About Blockchain | work = Harvard Business Review | publisher = Harvard University | date = January 2017 | accessdate = 2017-01-17 | quote = The technology at the heart of bitcoin and other virtual currencies, blockchain is an open, distributed ledger that can record transactions between two parties efficiently and in a verifiable and permanent way. | archiveurl = https://web.archive.org/web/20170118052537/https://hbr.org/2017/01/the-truth-about-blockchain | archivedate = 2017-01-18 }}</ref>
▲เมื่อใช้เป็นบัญชีแยกประเภทแบบกระจาย บล็อกเชนปกติจะจัดการโดย[[เครือข่ายบิตคอยน์|เครือข่ายเพียร์ทูเพียร์]] ซึ่งร่วมกันใช้[[โพรโทคอล]]เดียวกันเพื่อ[[การสื่อสาร]]ระหว่างสถานี (node) และเพื่อยืนยันความถูกต้องของบล็อกใหม่ ๆ
เมื่อบันทึกแล้ว ข้อมูลในบล็อกใดบล็อกหนึ่ง จะไม่สามารถเปลี่ยนย้อนหลังโดยไม่เปลี่ยนข้อมูลในบล็อกต่อ ๆ มาทั้งหมดด้วย ซึ่งจะทำได้ก็ต่อเมื่อได้การร่วมมือจากสถานีโดยมากในเครือข่าย
บล็อกเชนออกแบบมาตั้งแต่ต้นเพื่อให้ปลอดภัย (secure by design) และเป็นตัวอย่างของระบบคอมพิวเตอร์แบบกระจายที่ทนต่อ[[ความผิดพร่องแบบไบแซนไทน์]]ได้สูง
ดังนั้น ความเห็นพ้องแบบไม่รวมศูนย์ จึงเกิดได้โดยอาศัยบล็อกเชนซึ่งอาจทำให้มันเหมาะเพื่อบันทึกเหตุการณ์ต่าง ๆ, บันทึกระเบียนการแพทย์ในการจัดการบริหารระเบียนแบบอื่น ๆ เช่น การจัดการผู้มีสิทธิเข้าถึงระบบ (identity management)การประมวลผลธุรกรรม, การสร้างเอกสารแสดงความเป็นเจ้าของ, การตามรอยการผลิตและขนส่งอาหารหรือการใช้สิทธิออกเสียง
ดังนั้น ความเห็นพ้องแบบไม่รวมศูนย์ จึงเกิดได้โดยอาศัยบล็อกเชน<ref name="decapp">{{cite book | title = Decentralized Applications: Harnessing Bitcoin's Blockchain Technology | last = Raval | first = Siraj | year = 2016 | publisher = O'Reilly Media, Inc. | oclc = 968277125 | isbn = 978-1-4919-2452-5 | chapter = What Is a Decentralized Application? | chapter-url = {{google books |fvywDAAAQBAJ | page = 1 | plainurl = yes}} | pages = [{{google books |fvywDAAAQBAJ | page = 1 | plainurl = yes}} 1]-[{{google books |fvywDAAAQBAJ | page = 2 | plainurl = yes}} 2] | url = {{google books |fvywDAAAQBAJ | plainurl = yes}} | accessdate = 2016-11-06 | via = Google Books }}</ref>
ซึ่งอาจทำให้มันเหมาะเพื่อบันทึกเหตุการณ์ต่าง ๆ, บันทึกระเบียนการแพทย์<ref>
{{cite web | last1 = Yuan | first1 = Ben | last2 = Lin | first2 = Wendy | last3 = McDonnell | first3 = Colin | title = Blockchains and electronic health records | url = http://mcdonnell.mit.edu/blockchain_ehr.pdf | format = [[PDF]] | website = mcdonnell.mit.edu | archiveurl = https://web.archive.org/web/20161225051907/http://mcdonnell.mit.edu/blockchain_ehr.pdf | archivedate = 2016-12-25 }}</ref><ref>
{{cite web | last1 = Ekblaw | first1 = Ariel | last2 = Azaria | first2 = Asaf | date = 2016-09-19 | title = MedRec: Medical Data Management on the Blockchain | url = https://www.pubpub.org/pub/medrec | website = PubPub | archiveurl = https://web.archive.org/web/20170119053224/https://www.pubpub.org/pub/medrec | archivedate = 2017-01-19 }}</ref>,
ในการจัดการบริหารระเบียนแบบอื่น ๆ เช่น การจัดการผู้มีสิทธิเข้าถึงระบบ (identity management)<ref>
{{cite web | last = Yurcan | first = Bryan | date = 2016-04-08 | title = How Blockchain Fits into the Future of Digital Identity | website = American Banker | publisher = SourceMedia | url = https://www.americanbanker.com/news/how-blockchain-fits-into-the-future-of-digital-identity | archiveurl = https://web.archive.org/web/20170119054131/https://www.americanbanker.com/news/how-blockchain-fits-into-the-future-of-digital-identity | archivedate = 2017-01-19 }}</ref><ref>
{{cite web | last = Prisco | first = Giulio | date = 2016-06-03 | title = Microsoft Building Open Blockchain-Based Identity System With Blockstack, ConsenSys | website = Bitcoin Magazine | publisher = BTC Media LLC | url = https://bitcoinmagazine.com/articles/microsoft-building-open-blockchain-based-identity-system-with-blockstack-consensys-1464968713/ | archiveurl = https://web.archive.org/web/20170131185730/https://bitcoinmagazine.com/articles/microsoft-building-open-blockchain-based-identity-system-with-blockstack-consensys-1464968713/ | archivedate = 2017-01-31 }}</ref><ref>
{{cite web | last = Prisco | first = Giulio | date = 2016-08-18 | title = Department of Homeland Security Awards Blockchain Tech Development Grants for Identity Management and Privacy Protection | website = Bitcoin Magazine | publisher = BTC Media LLC | url = https://bitcoinmagazine.com/articles/department-of-homeland-security-awards-blockchain-tech-development-grants-for-identity-management-and-privacy-protection-1471551442/ | archiveurl = https://web.archive.org/web/20170119054646/https://bitcoinmagazine.com/articles/department-of-homeland-security-awards-blockchain-tech-development-grants-for-identity-management-and-privacy-protection-1471551442/ | archivedate = 2017-01-19 }}</ref>,
การประมวลผลธุรกรรม, การสร้างเอกสารแสดงความเป็นเจ้าของ, การตามรอยการผลิตและขนส่งอาหาร<ref>{{cite web | last = Browne | first = Ryan | date = 2017-08-22 | title = IBM partners with Nestle, Unilever and other food giants to trace food contamination with blockchain | publisher = CNBC | url = https://www.cnbc.com/2017/08/22/ibm-nestle-unilever-walmart-blockchain-food-contamination.html | archiveurl = https://web.archive.org/web/20170826120651/https://www.cnbc.com/2017/08/22/ibm-nestle-unilever-walmart-blockchain-food-contamination.html | archivedate = 2017-08-26 }}</ref>,
หรือการใช้สิทธิออกเสียง<ref>{{cite web | url = https://followmyvote.com/online-voting-technology/blockchain-technology/ | website = Follow My Vote | title = What is Blockchain Technology? | accessdate = 2017-12-18 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20180115001300/https://followmyvote.com/online-voting-technology/blockchain-technology/ | archivedate = 2018-01-15 }}</ref>
บุคคลหรือกลุ่มบุคคลผู้ใช้นามแฝง ซาโตชิ นากาโมโตะ ได้ประดิษฐ์บล็อกเชนขึ้นในปี 2008 (พ.ศ. 2551) เพื่อใช้กับ[[เงินคริปโท]]คริปโทสกุล[[บิตคอยน์]] โดยเป็นบัญชีแยกประเภทแบบกระจาย{{R |te20151031}}บล็อกเชนทำให้บิตคอยน์เป็นเงินดิจิทัลสกุลแรกที่แก้ปัญหาการใช้จ่ายสินทรัพย์เกินกว่าครั้งเดียว (Double spending problem) ได้ โดยไม่จำเป็นต้องมีบุคคลที่สามซึ่งเชื่อใจหรือมีคอมพิวเตอร์ศูนย์กลาง
เป็นการออกแบบซึ่งเป็นแรงบันดาลใจสำหรับ [[โปรแกรมประยุกต์ ]]อีกมากมายหลายอย่าง{{R |te20151031|nyt20160521}} ▼บล็อกเชนทำให้บิตคอยน์เป็นเงินดิจิทัลสกุลแรกที่แก้ปัญหาการใช้จ่ายสินทรัพย์เกินกว่าครั้งเดียว (Double spending problem) ได้ โดยไม่จำเป็นต้องมีบุคคลที่สามซึ่งเชื่อใจหรือมีคอมพิวเตอร์ศูนย์กลาง
▲เป็นการออกแบบซึ่งเป็นแรงบันดาลใจสำหรับ[[โปรแกรมประยุกต์]]อีกมากมายหลายอย่าง{{R |te20151031|nyt20160521}}
ในกรณีของบิตคอยน์ ผู้ใช้งานจะทำการโดยเชื่อมต่อกับเครือข่ายอินเทอร์เน็ต สามารถซื้อขายและยืนยันการใช้จ่ายบิตคอยน์ โดยจะมีการสร้างบล็อกขึ้นใหม่เพื่อเก็บรายการการซื้อขายแลกเปลี่ยน ในอัตราประมาณหนึ่งบล็อกต่อ 10 นาที<refและแต่ละบล็อกจะมีจำนวนธุรกรรมเฉลี่ยมากกว่า name=Antonopoulos2017-p1-2>{{harvnb500 | Antonopoulos |2017 | loc = Ch 1 Introduction, What is Bitcoin?, 1-2 }}</ref><ref name=CryptoCompare2018 />รายการ
และแต่ละบล็อกจะมีจำนวนธุรกรรมเฉลี่ยมากกว่า 500 รายการ<ref name=Antonopoulos2017-p196-197>{{harvnb | Antonopoulos |2017 | loc = Ch 9 The Blockchain, Structure of a Block, pp. 196-197 }}</ref>
{{toclimit |3}}
== ประวัติ ==
[[ไฟล์:Confirmed Transactions Per Day.png|thumb|300x300px|left|จำนวนธุรกรรมต่อวันของบิตคอยน์ (มกราคม 2009 - กันยายน 2017)]]
[[งานวิจัย]]แรกที่ได้อธิบายโซ่บล็อกที่ทำให้ปลอดภัยด้วย[[วิทยาการรหัสลับ]]ได้ตีพิมพ์ในปี 1991 (โดย Stuart Haber และ W. Scott Stornetta)<ref>{{cite journal | last1 = Haber | first1 = Stuart | last2 = Stornetta | first2 = W. Scott | title = How to time-stamp a digital document | journal = Journal of Cryptology | date = January 1991 | volume = 3 | issue = 2 | pages = 99-111 | url = https://link.springer.com/article/10.1007/BF00196791 | accessdate = 2017-07-04 | doi = 10.1007/bf00196791}}</ref><ref name="cryptocurrencytech" />
▲{{cite book | last1 = Narayanan | first1 = Arvind | title=Bitcoin last2and =cryptocurrency Bonneautechnologies: |a first2comprehensive introduction|last2=Bonneau|first2= Joseph | last3 = Felten | first3 = Edward | last4 = Miller | first4 = Andrew | last5 = Goldfeder | first5 = Steven | title = Bitcoin and cryptocurrency technologies: a comprehensive introduction | date = 2016 | publisher = Princeton University Press | location = Princeton | isbn = 978-0-691-17169-2 |location=Princeton}}</ref>
ในปีต่อมา นักวิจัยกลุ่มเดียวกันได้รวม[[ต้นไม้แฮช]] (Merkle tree) เข้าในแบบ ซึ่งเพิ่มประสิทธิภาพเพราะสามารถรวมเอกสารหลายฉบับเข้าเป็นบล็อกเดียวกัน<ref name="cryptocurrencytech" /><ref>
{{cite journal | last1 = Bayer | first1 = Dave | last2 = Haber | first2 = Stuart | last3 = Stornetta | first3 = W. Scott | title = Improving the Efficiency and Reliability of Digital Time-Stamping | journal = Sequences | date = March 1992 | volume = 2 | pages = 329-334 | url = https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4613-9323-8_24 | accessdate = 2017-07-04 | doi = 10.1007/978-1-4613-9323-8_24}}</ref>
และถ้าสถานีที่ซื่อตรงต่าง ๆ คุมกำลังหน่วยประมวลผลกลางโดยมาก โซ่ที่ซื่อตรงก็จะงอกเร็วสุด คือเร็วกว่าโซ่อื่น ๆ ที่แข่งขันกันทั้งหมด<ref name=Satoshi2008-p2-3 />
เพื่อชดเชยความเร็วของฮาร์แวร์ที่เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ การหาค่าพิสูจน์ว่าได้ทำงานจะปรับให้ยากขึ้นเรื่อย ๆ โดยมีเป้าหมายให้สามารถคำนวณค่าแฮชได้จำนวนจำกัดต่อ ชม.<ref name=Satoshi2008-p2-3 /> (10 นาทีต่อบล็อก<ref name="Antonopoulos2017-p1-2">{{harvnb|Antonopoulos|2017|loc=Ch 1 Introduction, What is Bitcoin?, 1-2}}</ref><ref name=CryptoCompare2018 />)
ให้สังเกตว่า ในส่วนหัวของแต่ละบล็อก จะมีเขตข้อมูลที่เรียกว่า "Timestamp" (ตราเวลา) ซึ่งนิยามว่า เป็นเวลาโดยประมาณเมื่อสร้างบล็อกนั้น ๆ โดยเป็นจำนวนวินาทีจาก[[ต้นยุคอ้างอิง]]ของ[[ยูนิกซ์]]
ซึ่งชัดเจนว่า เป็นคนละค่ากับค่าแฮชของบล็อกนี้ และค่าแฮชของบล็อกก่อนซึ่งเก็บในเขตข้อมูลที่เรียกว่า "Previous Block Hash" ของบล็อกนี้<ref name="Antonopoulos2017-p197">{{harvnb|Antonopoulos|2017|loc=Ch 9 The Blockchain, Block header, pp. 197}}</ref>
=== เวลาสร้างบล็อกเฉลี่ย (Block time) ===
สถานี (node) ทุกสถานีในระบบไร้ศูนย์ จะมีก๊อปปี้ของบล็อกเชน
คุณภาพข้อมูลจึงมาจากการทำซ้ำข้อมูลเป็นจำนวนมาก<ref name="decapp">{{cite book|last=Raval|first=Siraj|url={{google books |fvywDAAAQBAJ | plainurl = yes}}|title=Decentralized Applications: Harnessing Bitcoin's Blockchain Technology|publisher=O'Reilly Media, Inc.|year=2016|isbn=978-1-4919-2452-5|pages=[{{google books |fvywDAAAQBAJ | page = 1 | plainurl = yes}} 1]-[{{google books |fvywDAAAQBAJ | page = 2 | plainurl = yes}} 2]|chapter=What Is a Decentralized Application?|oclc=968277125|accessdate=2016-11-06|chapter-url={{google books |fvywDAAAQBAJ | page = 1 | plainurl = yes}}|via=Google Books}}</ref>
และการยืนยันความถูกต้องของข้อมูลโดยการคำนวณ
ดังนั้น จึงไม่มีก๊อปปี้ที่จัดว่า เป็นก๊อปปี้หลักหรือก๊อปปี้ทางการ และไม่มีสถานีไหนที่น่าเชื่อถือกว่าสถานีอื่น{{r |primer}}
=== ความเป็นไปได้ทั่วไป ===
เทคโนโลยีบล็อกเชนมีโอกาสเปลี่ยนการดำเนินงานในระยะยาวของธุรกิจสูง
คือ เทคโนโลยีบัญชีแยกประเภทของบล็อกเชน เป็นนวัตกรรมพื้นฐาน ซึ่งมีโอกาสสร้างรากฐานใหม่ ๆ สำหรับระบบเศรษฐกิจโลกและระเบียบทางสังคมได้มากกว่าเทคโนโลยีแบบ disruptive ซึ่งปกติจะ "โจมตีแบบจำลองการทำธุรกิจธรรมดา ด้วยการแก้ปัญหาที่มีค่าใช้จ่ายน้อยกว่า และเอาชนะบริษัทที่กำลังครองตลาดอยู่ได้อย่างรวดเร็ว"<ref name="hbr201701">{{cite news|last=Iansiti|first=Marco|last2=Lakhani|first2=Karim R.|date=January 2017|title=The Truth About Blockchain|work=Harvard Business Review|publisher=Harvard University|url=https://hbr.org/2017/01/the-truth-about-blockchain|accessdate=2017-01-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170118052537/https://hbr.org/2017/01/the-truth-about-blockchain|archivedate=2017-01-18|quote=The technology at the heart of bitcoin and other virtual currencies, blockchain is an open, distributed ledger that can record transactions between two parties efficiently and in a verifiable and permanent way.}}</ref>
อย่างไรก็ดี ก็ยังมี[[ผลิตภัณฑ์]]น้อยอย่างที่ใช้การได้โดยปลายปี 2016<ref name="btt17">{{cite web | url = https://channels.theinnovationenterprise.com/articles/blockchain-top-trends-in-2017 | title = Blockchain Top Trends In 2017 | first = James | last = Ovenden | publisher = The Innovation Enterprise | accessdate = 2016-12-04 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20161130143727/https://channels.theinnovationenterprise.com/articles/blockchain-top-trends-in-2017 | archivedate = 2016-11-30 }}</ref>
| 