|
== ไพๆไำะำนพไีัีถ-ยรี-บีัำส ่พะ้บๆบ่เะๆบ่ะ ==
ดอกลีลาวดีเป็นพืชยืนต้นสมัยโบราณเขาเรียกชื่อว่าลั่นทม
{{Taxobox
| color = lightgreen
| name = ลั่นทม
| image = Frangipani flowers.jpg
| image_width = 200px
| image_caption = ลั่นทม
| regnum = [[Plantae]]
| unranked_divisio = [[Angiosperms]]
| unranked_classis = [[Eudicots]]
| unranked_ordo = [[Asterids]]
| ordo = [[Gentianales]]
| familia = [[Apocynaceae]]
| genus = ''[[Plumeria]]''
| genus_authority = [[Joseph Pitton de Tournefort|Tourn.]] ex [[คาโรลัส ลินเนียส|L.]]
| subdivision_ranks = ชนิด
| subdivision =
7-8 ชนิด ได้แก่:
* ''[[ลั่นทมขาว|Plumeria alba]]''
* ''Plumeria inodora''
* ''Plumeria obtusa''
* ''Plumeria pudica''
* ''Plumeria rubra''
* ''Plumeria stenopetala''
* ''Plumeria stenophylla''
}}
'''ลั่นทม''' เป็น[[ไม้ดอกยืนต้น]]ใน[[สกุล]] Plumeria มีหลายชนิดด้วยกัน บางคนมีความเชื่อว่า ไม่ควรปลูกต้นลั่นทมในบ้านเพราะมีความเชื่อว่า เนื่องจากมีชื่อเป็น[[อัปมงคล]] คือไปพ้องกับคำว่า 'ระทม' ซึ่งแปลว่า เศร้าโศก ทุกข์ใจ แต่ปัจจุบันนิยมเรียกชื่อใหม่ ว่า '''ลีลาวดี''' และนิยมปลูกกันแพร่หลายอย่างมาก ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ ได้แก่ จำปา, จำปาลาว และจำปาขอม เป็นต้น (สำหรับชื่อภาษาอังกกฤษ ได้แก่ Frangipani, Plumeria, Temple Tree, Graveyard Tree)
ลั่นทมเป็นพืชนิยมปลูกเพราะดอกมีสีสันหลากหลาย สวยงาม ได้แก่ขาว เหลืองอ่อน แดง ชมพู สีขาวขุ่น ฯลฯ บางดอกมีมากกว่า 1 สี
ดอกลั่นทมยังเป็น[[ดอกไม้ประจำชาติ]]ของ[[ประเทศลาว]] และพบได้มากบริเวณทางขึ้น[[พระธาตุ]]ที่เมือง[[หลวงพระบาง]] สำหรับในประเทศไทยนั้นมักพบต้นลั่นทมตามธรรมชาติทางภาคเหนือเป็นส่วนใหญ่{{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
== ความเชื่อ ==
คนโบราณมี[[ความเชื่อ]]ว่า ต้นลั่นทมนั้น ไม่ควรปลูกในบ้าน ด้วยมีชื่ออัปมงคล คือไปพ้องกับคำว่า ระทม ซึ่งแปลว่า เศร้าโศก ทุกข์ใจ, จึงได้มี[[การเปลี่ยนชื่อเพื่อความหมาย|การเรียกชื่อเสียใหม่ให้เป็นมงคล]] ว่า '''ลีลาวดี''' ทั้งนี้ไม่ได้มีการกำหนดเปลี่ยนชื่อแต่อย่างใด
[[ไฟล์:Flower11.jpg|thumb|ดอกลีลาวดี]]
ลีลาวดี ถ้าแปลตามความหมายตามอักษรแล้ว ก็คือต้นดอกไม้ที่มีท่วงท่าสวยงามอ่อนช้อย ไม้นี้เดิมเรียก ลั่นทม เป็นไม้ยืนต้นในเขตร้อน ที่เห็นทั่วๆไปมีดอกสีขาว แดง ชมพู ชื่อเดิมของพันธุ์ไม้นี้คนส่วนใหญ่เข้าใจว่าคำนี้ มาจากคำว่า ระทม ซึ่งหมายถึงความเศร้าโศก จึงไม่เป็นที่นิยมปลูกในบริเวณบ้านหรือที่อยู่อาศัย อย่างไรก็ตามมีผู้มีความรู้ด้านภาษาไทยกล่าวถึงคำว่า ลั่นทม ว่า ลั่นทมที่เรียกกันแต่โบราณ หมายถึง การละแล้วซึ่งความโศกเศร้าแล้วมีความสุข ดังนั้นคำว่า ลั่นทม แท้จริงแล้วเป็นคำผสมจาก ลั่น+ทม โดยคำแรกหมายถึง แตกหัก ละทิ้ง และคำหลังหมายถึงความทุกข์โศก {{ต้องการอ้างอิงตรงนี้}}
ลั่นทมเป็นต้นไม้สกุล Plumeria มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาใต้ และถูกนำเข้ามาในดินแดนแถบนี้เมื่อประมาณ 500 ปีก่อนโดยนักเดินเรือชาวสเปนหรือโปรตุเกส จึงไม่มีชื่อในภาษาไทย และไม่ปรากฏชื่อในวรรณกรรมโบราณ แหล่งที่มาของคำว่า ลั่นทม เข้าใจว่ามาจากคำว่า "สราญธม"(สะ-ราน-ทม) ในภาษาเขมร ซึ่งแปลว่า "ความรักอันยิ่งใหญ่" ทั้งนี้ ในสมัยโบราณต้นไม้ชนิดนี้นิยมปลูกในวัด จึงไม่นิยมปลูกในบ้าน
มีตำนานเล่าขานถึงที่มาของลั่นทมในลักษณะต่าง ๆ กัน อย่างไรก็ตามพันธุ์ไม้นี้ตามหลักสากลมีชื่อว่า ฟรังกีปานี (frangipani) และเรียกกันทั่วไปว่า พลัมมีเรีย (plumeria)
== เกร็ด ==
ดอกลีลาวดีเรียกอีกอย่างในภาษาลาวว่า "ดอกจำปา" และยังเป็นดอกไม้ประจำชาติลาวอีกด้วย
== ดูเพิ่ม ==
[[หมวดหมู่:พืชแบ่งตามสกุล]]
| 