พิมเสน (พืช)

สปีชีส์ของพืช
พิมเสน
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ: Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ: Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ: Asterids
อันดับ: Lamiales
วงศ์: Lamiaceae
สกุล: Pogostemon
สปีชีส์: P.  cablin
ชื่อทวินาม
Pogostemon cablin
(Blanco) Benth.
น้ำมันพิมเสน (Pogostemon cablin)

พิมเสน (อังกฤษ: patchouli, patchouly, pachouli; ชื่อวิทยาศาสตร์: Pogostemon cablin) เป็นพืชในวงศ์กะเพรา (Lamiaceae) มีถิ่นกำเนิดในทวีปเอเชีย[1] เป็นไม้พุ่มสูง 50-100 เซนติเมตร ลำต้นตรงมีขนปกคลุมและมีกลิ่นหอม ใบเป็นใบเดี่ยวรูปไข่หรือรูปไข่กว้าง ออกตรงกันข้าม ปลายใบแหลมหรือมน โคนใบแหลมหรือสอบ ขอบใบจักเป็นซี่ฟันแกมจักมน มีขนปกคลุมทั้งด้านบนและด้านล่าง ดอกขนาดเล็กสีม่วงขาว ออกเป็นช่อตามซอกใบและที่ยอด กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 กลีบ กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็นปาก ปากบนมี 3 หยัก ปากล่างเรียบ เกสรตัวผู้มี 4 อัน ก้านเกสรตัวเมียแยกเป็นแฉกสั้น ๆ 2 แฉก ผลรูปรีแข็ง มีขนาดเล็ก ผิวเรียบ[2]

เมื่อกลั่นพิมเสนด้วยไอน้ำ จะได้น้ำมันพิมเสน (patchouli oil) ซึ่งมีสารสำคัญคือ แพทชูลอล (patchoulol) และนอร์แพทชูเลนอล (norpatchoulenol)[3] ใช้ในงานสุคนธบำบัด เป็นส่วนผสมในน้ำหอม[4] สารระงับกลิ่นกายและยาไล่แมลง[5] ใบของพิมเสนมีสรรพคุณแก้ปวดประจำเดือน แก้ปวดศีรษะ ลดไข้[6]

อ้างอิง แก้

  1. Aromatic Plants by Baby P. Skaria
  2. คำอธิบาย ตำราพระโอสถพระนารายณ์, ชยันต์ พิเชียรสุนทร และคณะ, หน้า 504, พ.ศ. 2544, สำนักพิมพ์อมรินทร์ กรุงเทพฯ
  3. http://www.wisegeek.com/what-is-patchouli.htm
  4. Ballentine, Sandra (5 November 2010). "Vain Glorious | Sex in a Bottle". Tmagazine.blogs.nytimes.com. สืบค้นเมื่อ 10 December 2011.
  5. Trongtokit, Yuwadee; Rongsriyam, Yupha; Komalamisra, Narumon; Apiwathnasorn, Chamnarn (2005). "Comparative repellency of 38 essential oils against mosquito bites". Phytotherapy Research. 19 (4): 303–309. doi:10.1002/ptr.1637. PMID 16041723.
  6. พิมเสนต้น - สรรพคุณสมุนไพร 200 ชนิด

แหล่งข้อมูลอื่น แก้