หม่อมลำดวน

หม่อมลำดวน หรือ พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลำดวน (พ.ศ. 2322 — พ.ศ. 2347) พระราชโอรสพระองค์ใหญ่ในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาขะ

หม่อมลำดวน
เกิด	พ.ศ. 2322 อาณาจักรธนบุรี ลำดวน
เสียชีวิต	พ.ศ. 2347 (25 ปี) กรุงเทพพระมหานคร อาณาจักรรัตนโกสินทร์
ราชวงศ์	จักรี
บิดา	สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท
มารดา	เจ้าจอมมารดาขะ
ศาสนา	เถรวาท
ถูกกล่าวหา	ประทุษร้ายต่อองค์พระมหากษัตริย์
รับโทษ	สำเร็จโทษด้วยท่อนจันทน์

ประวัติ

หม่อมลำดวน ประสูติเมื่อพ.ศ. 2322 พระราชโอรสในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาขะ เมื่อครั้งพระบิดายังดำรงพระยศเป็น เจ้าพระยาสุรสีห์พิษณุวาธิราช (บุญมา) แม่ทัพมณฑลฝ่ายเหนือและผู้สำเร็จราชการเมืองพิษณุโลก ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี

หลังจากที่สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกได้ปราบดาภิเษกขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี พระองค์ในฐานะพระราชโอรสในกรมพระราชวังบวรสถานมงคลจึงได้เลื่อนขึ้นเป็น พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าลำดวน

คราวสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาทประชวรใกล้สวรรคต พระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัต และพระยากลาโหมราชเสนา (ทองอิน) ได้ร่วมกันคิดการกบฎ และร่วมมือกันตั้งกองเกลี้ยกล่อมหาคนที่ดีมีวิชาความรู้มาทดลองกันในวังพระองค์เจ้าลำดวน ถ้าพลั้งพลาดล้มตายลงก็ฝังเสียในกำแพงวังเป็นหลายคน ครั้นสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาทสวรรคตแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจึงให้ข้าราชการที่สัตย์ซื่อคิดไปเข้าเกลี้ยกล่อม จึงได้ความจริงมากราบทูลทรงทราบทุกประการ ครั้น ณ วันเสาร์ เดือน 3 ขึ้น 2 ค่ำ ก็ให้จับพระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัต มาชำระรับเป็นสัตย์ ซัดถึงพระยากลาโหมราชเสนา (ทองอิน) ครั้นมาถึง ณ วันอังคาร เดือน 3 ขึ้น 5 ค่ำ จับพระยากลาโหม (ทองอิน) กับพรรคพวกได้สิ้น พระยากลาโหม (ทองอิน) ให้การว่าวันถวายพระเพลิงเป็นวันจะลงมือทำการประทุษร้าย จึงโปรดให้ถอดพระองค์เจ้าลำดวน พระองค์เจ้าอินทปัตเสียจากเกียรติยศพระองค์เจ้าแล้วเอาหม่อมลำดวน หม่อมอินทปัต ไปสำเร็จโทษเสียด้วยท่อนจันทน์ ส่วนพระยากลาโหมราชเสนากับพรรคพวกนั้น ให้เอาไปประหารชีวิต

พงศาวลี

พงศาวลีของหม่อมลำดวน
16. เจ้าพระยาวรวงษาธิราช (ขุนทอง)               8. พระยาราชนิกูล (ทองคำ)                       4. สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก                             2. สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท                                   5. พระอัครชายา (หยก)                             1. หม่อมลำดวน                                         3. เจ้าจอมมารดาขะ