ดาบส

ดาบส (สันสกฤต: ตาปส) แปลว่า ผู้บำเพ็ญตบะ คือเผากิเลส ผู้บำเพ็ญพรตเพื่อเผากิเลส ถ้าเป็นสตรี ใช้ว่า ดาบสินี

ดาบส ทั่วไปใช้หมายถึงนักบวชหรือนักพรตนอกศาสนาพุทธที่ออกบวชแล้วบำเพ็ญตบะในรูปแบบต่าง ๆ ตามลัทธินิยมในสมัยนั้น เช่นทรมาน ลงโทษตนเอง เพื่อฝึกฝนควบคุมตนเองจนบรรลุถึงความสำเร็จคือสามารถมีอำนาจเหนือจิตใจตนเองได้ บางพวกบำเพ็ญตบะจนได้ฌานและมีฤทธิ์มากสามารถแสดงฤทธิ์ได้ต่าง ๆ จนเข้าใจผิดคิดว่าตนเองได้บรรลุคุณธรรมสูงสุดแล้วจึงไม่พยายามทำความเพียรเพื่อบรรลุธรรมให้สูงขึ้นไปอีก

แม้พระโคตมพุทธเจ้าก่อนที่จะได้ตรัสรู้ก็เคยอยู่กับดาบสสองท่าน คือ อาฬารดาบส จนได้บรรลุฌานที่ 7 และ อุทกดาบส จนได้บรรลุฌานที่ 8 ซึ่งเป็นฌานขั้นสูงสุดและหมดภูมิของอาจารย์ทั้งสอง

อ้างอิง

• พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช), พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ ชุด คำวัด, วัดราชโอรสาราม กรุงเทพฯ พ.ศ. 2548