จีเนียส โลไซ (อังกฤษ: genius loci) ในนิยายปรัมปราของโรมันหมายถึงวิญญาณที่คอยปกปักรักษาสถานที่เฉพาะของใครของมัน แต่ปัจจุบัน หมายถึงสถานที่ที่มีบรรยากาศพิเศษเฉพาะตัว

ในงานวางผังชุมชนและงานภูมิทัศน์เมือง ที่มีทั้งการฟื้นฟูเมืองเดิมที่เสื่อมโทรมและการสร้างชุมชนใหม่ แนวคิดและคำ “จีเนียส โลไซ” ได้ถูกนำมาใช้ในเป็นแนวคิดในการออกแบบวางผังสถานที่ให้มีบรรยากาศเฉพาะที่สะท้อนถึงลักษณะเฉพาะของท้องถิ่นที่พึงแตกต่างจากสถานที่อื่น เพื่อให้มีความน่าอยู่ ให้ความน่าประทับใจที่ไม่ลืมเลือนแก่ผู้มาเยี่ยมเยือน

ในเชิงการอภิปรายแนวคิดด้านการพัฒนาเมือง มีการกล่าวถึงเมืองสิงคโปร์ที่แม้จะมีความสวยงาม สะอาด แต่ยังขาดวิญญาณเฉพาะหรือ "จีเนียส โลไซ" เนื่องจากมีความละม้ายกับนครนิวยอร์ก โทรอนโต หรือเมืองสมัยใหม่ในที่ต่าง ๆ ของโลก