สารบบเว็บ

สารบบเว็บ หรือ เว็บไดเรกทอรี (อังกฤษ: web directory) หมายถึงสารบบหนึ่งบนเวิลด์ไวด์เว็บ ที่เชื่อมโยงกับเว็บไซต์อื่นและแบ่งแยกหมวดหมู่ไว้สำหรับการเชื่อมโยงเหล่านั้น

สารบบเว็บไม่ใช่เสิร์ชเอนจิน และไม่แสดงรายการเว็บเพจจากคำหลัก (keyword) แทนที่จะเป็นเช่นนั้น สารบบเว็บจะแสดงรายการเว็บไซต์ตามหมวดหมู่และหมวดหมู่ย่อย ซึ่งการจัดหมวดหมู่นี้แบ่งตามประเภทของเว็บไซต์ทั้งเว็บ มากกว่าการแบ่งทีละหน้าหรือการแบ่งโดยกลุ่มของคำหลัก เว็บไซต์ต่างๆ มักจำกัดให้จัดอยู่ในหมวดหมู่เพียงไม่กี่หมวดหมู่เท่านั้น สารบบเว็บมักอนุญาตให้เจ้าของเว็บไซต์สามารถเพิ่มรายชื่อเว็บไซต์ได้โดยตรง และมีผู้แก้ไขกลั่นกรองข้อมูลเพิ่มเติมอีกชั้นหนึ่ง

สารบบอาร์เอสเอส (RSS directory) มีลักษณะคล้ายกับสารบบเว็บ แต่เป็นการรวบรวมแหล่งข้อมูลป้อนเข้าสำหรับอาร์เอสเอส แทนที่จะป็นการเชื่อมโยงไปยังเว็บไซต์

ขอบเขตของรายการ

สารบบเว็บ หรือ "เว็บไดเร็คทอรี่" ส่วนมากมีขอบเขตที่ไม่เฉพาะเจาะจง และแสดงรายการเว็บไซต์ข้ามหมวดหมู่ ภูมิภาค และภาษาอย่างกว้างขวาง แต่ก็มีสารบบเว็บจำนวนมากที่สงวนไว้สำหรับภูมิภาคจำกัด ภาษาเดียว หรือส่วนของผู้ชำนาญเฉพาะทาง เป็นต้น ประเภทหนึ่งในจำนวนนี้ที่มีอยู่จริงเช่น สารบบการเลือกซื้อ (shopping directory) จะรวบรวมเว็บไซต์เฉพาะที่เกี่ยวข้องกับการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

สารบบเว็บแห่งหนึ่งซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีเช่น Open Directory Project (ODP) ซึ่งมีความสำคัญเนื่องจากการแบ่งหมวดหมู่ที่สามารถขยายเพิ่มเติมไปได้เรื่อยๆ มีรายการเว็บไซต์จำนวนมาก และเป็นเนื้อหาเสรีที่สามารถนำไปใช้โดยเสิร์ชเอนจินและสารบบเว็บอื่นๆ

อย่างไรก็ตาม ข้อถกเถียงเกี่ยวกับคุณภาพของสารบบและฐานข้อมูลก็ยังคงดำเนินอยู่ ดังเช่นในเสิร์ชเอนจินที่ใช้เนื้อหาของ ODP โดยไม่มีการรวมเข้ากับสิ่งที่เป็นจริง และการทดลองบางอย่างที่ใช้การกระจายข้อมูล (data clustering) มีความพยายามหลายอย่างเรื่อยมาที่จะทำให้การพัฒนาสารบบสามารถทำได้ง่ายขึ้น อาทิการส่งข้อมูลเว็บไซต์ที่เกี่ยวข้องถึงกันโดยอัตโนมัติด้วยสคริปต์หรือโปรแกรม เมื่อไม่นานมานี้ซอฟต์แวร์ทางสังคม (social software) ได้ใช้เทคนิคใหม่โดยการใช้แท็ก (tag) เข้ามาช่วยในการจัดแบ่งหมวดหมู่

สารบบเว็บมีคุณลักษณะของการแสดงรายการที่แตกต่างกันไป ซึ่งมักขึ้นอยู่กับการจ่ายค่าธรรมเนียมเพิ่มเติมเพื่อให้ได้คุณลักษณะใหม่ ตัวอย่างเช่น

• รายการแบบฟรี – คุณลักษณะนี้ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายใดๆ สำหรับการเรียกดูรายชื่อเว็บไซต์
• รายการแบบจ่าย – อาจเป็นค่าธรรมเนียมจ่ายครั้งเดียวหรือจ่ายเพื่อต่ออายุ สำหรับการเรียกดูรายชื่อเว็บไซต์
• ลิงก์เชื่อมโยงกลับ – เป็นลิงก์ที่กลับมายังสารบบเว็บสำหรับเพิ่มลงในเนื้อหาเว็บไซต์ เพื่อให้เว็บไซต์นั้นมีตัวตนอยู่ในสารบบและสามารถเก็บสถิติได้
• ไม่อนุญาตให้ตามลิงก์ – คุณลักษณะนี้เป็นตัวบ่งบอกเสิร์ชเอนจินว่าไม่ให้วิ่งตามลิงก์ออกไปเว็บไซต์อื่น โดยการใส่คุณสมบัติ rel="nofollow" เป็นต้น
• รายการผู้สนับสนุน – ลิงก์ของเว็บไซต์จะอยู่ในตำแหน่งพิเศษในหมวดหมู่ซึ่งจะสังเกตเห็นได้ชัดเจนกว่าตำแหน่งปกติ
• การประมูลตำแหน่ง – การแสดงรายชื่อในตำแหน่งพิเศษจะต้องประมูลเพื่อให้ได้มา
• ลิงก์ในเครือ – สารบบเว็บจะเป็นผู้จ่ายค่าคอมมิชชันให้ผู้ที่สามารถดึงลูกค้าเข้ามาสมัครกับเว็บไซต์ที่ลงทะเบียนไว้

อ้างอิง

ตัวอย่างเว็บไดเร็กทอรี่แบบเสียค่าใช้จ่าย