เจ้าจอมมารดาสัมฤทธิ์ ในรัชกาลที่ 3
เจ้าจอมมารดาสัมฤทธิ์ เป็นพระสนมในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เจ้าจอมมารดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์
เจ้าจอมมารดาสัมฤทธิ์ | |
|---|---|
| เกิด | สัมฤทธิ์ พ.ศ. 2346 อาณาจักรรัตนโกสินทร์ |
| อนิจกรรม | 8 มกราคม พ.ศ. 2434 (88 ปี) ประเทศสยาม |
| ตระกูล | จักรี (โดยสมรส) |
| คู่สมรส | พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว |
| บุตร | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลภูลสวัสดิ์ |
| บิดา | พระยาพิมานประสิทธิ์ |
| มารดา | เหมือน |
ประวัติ
แก้เจ้าจอมมารดาสัมฤทธิ์ เกิดเมื่อ พ.ศ. 2346 ในปลายรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เป็นธิดาของพระยาพิมานประสิทธิ์กับนางเหมือน ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เจ้าจอมมารดาสัมฤทธิ์ได้เป็นนางละครสำรับกลาง ดังปรากฏใน ประชุมพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 4 ภาคปกิณณกะ ภาค 1/2 เรื่องช้างเผือกกับนางงาม ว่า[1]
...ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงอิเหนาในทอดแรก... สำรับกลางนั้นที่ใช้เป็นพระเอกนางเอกออกโรงอยู่ คือ จันสังข์ ขำเงาะ องุ่นสีดาหรือรจนา จั่นเสียง น้อยงอก มีสุรเสนา สัมฤทธิ์เจ้าจอมมารดา ปรางจิ๋ว...
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เจ้าจอมมารดาสัมฤทธิ์ได้เป็นอาจารย์สอนอักขรสมัยไทยให้แก่พระนัดดาซึ่งหนึ่งในนั้นคือพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า
เจ้าจอมมารดาสัมฤทธิ์ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 8 มกราคม พ.ศ. 2434 ขณะอายุได้ 88 ปี รับพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หีบทองทึบ ฉัตรเบญจา และกลองชนะเขียว 3 คู่ จ่าปี่ 1 ประโคมเมื่ออาบน้ำศพ[2]
พระราชโอรส
แก้เจ้าจอมมารดาสัมฤทธิ์ ได้มีพระราชโอรส 1 พระองค์ คือ
- พระองค์เจ้าชมพูนุท ในสมัยรัชกาลที่ 4 ทรงสถาปนาเป็น กรมหมื่นเจริญผลพูลสวัสดิ์ ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 5 ทรงเลื่อนเป็น กรมขุนเจริญผลพูลสวัสดิ์ ทรงเป็นพระชนกในพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า