วิกิพีเดีย

เจ้าจอมมารดาดวงคำ ในรัชกาลที่ 4

เจ้าจอมมารดาดวงคำ[1][2] (เกิด: ไม่มีข้อมูล — อสัญกรรม: 29 ตุลาคม พ.ศ. 2449) เป็นพระสนมในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีนามเดิมว่า เจ้าหนูมั่นแห่งเวียงจันทน์[3] สืบเชื้อสายมาจากเจ้านายลาวฝ่ายเวียงจันทน์ เป็นธิดาของเจ้าคลี่[4] พระโอรสในเจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทน์ กับเจ้าท่อนแก้ว ธิดาเจ้าอุปราช (ติสสะ)

เจ้าจอมมารดาดวงคำ
เกิดไม่ปรากฏ
กรุงเทพพระมหานคร ประเทศสยาม
ถึงแก่อสัญกรรม29 ตุลาคม พ.ศ. 2449
จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม
บุตร-ธิดา• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านารีรัตนา
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประดิษฐาสารี
บิดาเจ้าคลี่แห่งเวียงจันทน์
มารดาเจ้าท่อนแก้วแห่งเวียงจันทน์

เมื่อเจ้าอนุวงศ์ ทรงก่อการวุ่นวายขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เจ้าอุปราชไม่ได้ร่วมด้วย เจ้าคลี่ ผู้บิดา จึงได้พาครอบครัวเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารอยู่ในกรุงเทพฯ เจ้าหนูมั่นจึงเกิดที่กรุงเทพฯ ท่านมีพี่ชายคนหนึ่ง ชื่อเจ้าพรหมเทวานุเคราะห์วงศ์ (เจ้าหน่อคำ) ดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าเมืองอุบลราชธานี[5]

ครั้นเมื่อถวายตัวเป็นพระสนมในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้รับพระราชทานนามใหม่ว่า ดวงคำ ทรงตรัสเรียกว่า มั่นดวงคำ[6] และให้ประสูติกาลพระราชธิดาสองพระองค์คือ

  1. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้านารีรัตนา (17 สิงหาคม พ.ศ. 2404 — 16 มิถุนายน พ.ศ. 2468)
  2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประดิษฐาสารี (19 กรกฎาคม พ.ศ. 2408 — 18 มีนาคม พ.ศ. 2505)

กล่าวกันว่าเจ้าจอมมารดาดวงคำนั้นเล่าลือกันว่าผิวเนื้อนวล ในนิราศวังบางยี่ขันที่คุณพุ่มแต่งเรื่องตามเสด็จพระองค์เจ้านารีรัตนาไปเยี่ยมพระญาติฝ่ายมารดาคือเจ้าจันทรเทพสุริยวงศ์ (เจ้าหนู) เจ้าเมืองมุกดาหาร เมื่อ พ.ศ. 2412 มีกลอนตอนหนึ่งว่า

แต่คุณจอมตรอมกรมอารมณ์อุรา ไม่ผัดหน้าผิวเนื้อเธอเหลือนวล
ยังงามงดชดช้อยนั้นน้อยฤๅ สมเขาฦๅว่าเปนองค์ทรงสงวน
ที่ปราโมทย์โปรดปรานการก็ควร แบบกระบวนบทบาทเยื้องยาตรา
— นิราศวังบางยี่ขัน

อนึ่งเจ้าจันทรเทพสุริยวงศ์ เป็นโอรสของเจ้าอุปราช (ติสสะ)[7] และน้องชายของเจ้าท่อนแก้ว มารดาเจ้าจอมมารดาดวงคำ เจ้าจันทรเทพสุริยวงศ์มีบุตรีท่านหนึ่งรับราชการเป็นพระสนมในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวคือ เจ้าจอมประทุม[8]

เจ้าจอมมารดาดวงคำ มีชีวิตอยู่ถึงรัชสมัยรัชกาลที่ 5 ถึงแก่อสัญกรรม เมื่อ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2449[9] การนี้พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะดํารงพระยศเป็น สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชผู้ทรงสำเร็จราชการแผ่นดิน เสด็จพระราชดำเนินพระราชทานเพลิงศพ เจ้าจอมมารดาดวงคำพร้อมกับศพพี่ชายคือเจ้าพรหมเทวานุเคราะห์วงศ์ ณ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 1 เมษายน ร.ศ. 126[10]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

แก้

อ้างอิง

แก้
  1. ↑ 1.0 1.1 "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ ฝ่ายใน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 21 (32): 570. 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2447. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-10-02. สืบค้นเมื่อ 2012-11-30. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
  2. ↑ "การศพเจ้าจอมทิพมณฑา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 22 (46): 1068. 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2448. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
  3. ↑ กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). ราชสกุลวงศ์ (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 69. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2013-09-18.
  4. ↑ "VIENTIANE The Khun Lo Dynasty". royalark.net. สืบค้นเมื่อ 9 ตุลาคม 2557. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  5. ↑ ส.พลายน้อย. (2545, มกราคม). “ลาวบางกอก,” ศิลปวัฒนธรรม. 23(3) : 98–103
  6. ↑ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. คาถาพระราชนิพนธ์ ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานพระนามพระราชโอรสธิดา. พระนคร:ราชบัณฑิตยสภา. 2472, หน้า 60
  7. ↑ "ประวัติเมืองมุกดาหารในอดีต". หนังสือพิมพ์มุกดาหารนิวส์. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-09-15. สืบค้นเมื่อ 9 ตุลาคม 2557. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  8. ↑ คุณพุ่ม. นิราศบางยี่ขัน. ม.ป.ท.:โสภณพิพรรฒธนากร. 2465, หน้า 1
  9. ↑ ข่าวอสัญกรรม
  10. ↑ "การเมรุวัดเทพศิรินทราวาส ศพเจ้าจอมมารดาดวงคำและศพเจ้าพรหมเทวานุเคราะห์วงษ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 24 (49): 1332. 8 มีนาคม พ.ศ. 2450. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= (help)
  11. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2436/035/374_1.PDF
 

บทความชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เจ้าจอมมารดาดวงคำ_ในรัชกาลที่_4&oldid=11679702"